به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ سهام عدالت نوعی یارانه است مانند یارانه نقدی که بعضی از هموطنان دریافت می کنند. این سهام، از طریق شرکت های تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار می شود و طبق اعلام سازمان خصوصی، حدود ۵۰ میلیون نفر از مردم ایران، مشمول قانونی دریافت سهام عدالت هستند.

طبق نظر دولت نهم، هدف از عرضه سهام عدالت، گسترش سهم بخش تعاونی در اقتصاد ایران اعلام شد و بر این اساس طرح سهام عدالت، بخشی از سهام شرکت های دولتی معین است که به قشرهای کم درآمد یا شش دهک درامدی پایین جامعه عرضه می شود.

ارزش سهام تخصیصی اولیه به هر نفر در زمان ثبت نام یک میلیون تومان بوده است (در خانوارهای بالای ۵ نفر مبلغ پنجاه میلیون ریال به تعداد اعضای خانوار تقسیم می شود). این موضوع نیز به نوبه ی خود جالب است که در خانوارهای پرجمعیتی که طبیعتا به دلیل نیازمندی مشمول دریافت سهام عدالت شدند، مبلغ سهام دریافتی به هر نفر، با افزایش تعداد اعضای خانواده کمتر می شود! یعنی ارزش سهامی که برای هر نفر 1 میلیون تومان اختصاص یافته است، برای افراد خانواده ای 10 نفره 500 هزار تومان می شود.

گفتنی است که ارزش سهام تخصیصی برای خانوارهای کمتر از 5 نفر، به ازای هر نفر همان یک میلیون تومان می باشد و مبلغ پنج میلیون، سهام خانوادگی حداکثری می باشد که برای خانواده های پرجمعیت در نظر گرفته شده است.

میزان سهام تسویه شده هر فرد در صورت‌حساب آن مشمول، قید شده است و فرد مجاز است الباقی سهام را با پرداخت نقدی خود تملک نماید که مبلغ آن نیز متعاقباً در صورتحساب هر مشمول از طریق سامانه سهام عدالت اعلام می شود. به جز دو دهک اول، فعلا دارایی هر شخص زیر 500 هزار تومان است که در طول این 11 سال از سود سهام برای فرد در نظر گرفته شده است و تا زمانی که به یک میلیون تومان معادل ارزش هر سهم نرسد، اصل سهام عدالت به او واگذار نمی شود.

در سامانه ی سهام عدالت از افراد خواسته شده در صورت تمایل الباقی مبلغ سهام تا یک میلیون تومان را واریز کنند، یعنی مردم برای گرفتن سود سهام عدالتی که هنوز به دست شان نرسیده و کمتر از صد هزار تومان است بیش از 500 هزار تومان واریز کنند و نکته ی مهمی که در رسانه ها کمتر به آن اشاره می شود این است که سهامداران اگر این مبلغ را بپردازند تا زمان واگذاری اصل سهام نمی توانند آن را پس بگیرند.

این سهام فقط به افرادی تعلق می گیرد که در سال 85 ثبت نام کرده اند و مشمول دریافت سهام عدالت تشخیص داده شدند و اگر در این مدت فردی حتی در خانواده ای نیازمند به دنیا آمده باشد، سهام عدالت به او تعلق نمی گیرد به عبارتی دیگر ثبت نام جدیدی برای افراد مشمول سهام، صورت نمی گیرد حتی اگر به هر دلیلی افراد نیازمندی نتوانسته باشند در سامانه سهام عدالت ثبت نام کنند. ساز و کاری برای سهام‌دار کردن این افراد درنظر گرفته نشده که این خود با مفهوم سهام عدالت هم خوانی ندارد.

از طرف دیگر اشخاصی که در این مدت 11 سال فوت کرده باشند هم سهامشان محفوظ است و هم سود سهام به حساب آن ها واریز می شود. با توجه به اینکه این سهام به صورت شخصی واگذار می شود این موضوع تناقض دیگری در عدالت این سهام تلقی می شود.

تفاوت هایی در سازو کار این سهام با یارانه های پرداختی ماهانه وجود دارد که نه افرادی در سامانه سهام عدالت حذف می شوند و نه دیگر می توان شخص نیازمندی را به عدالت سهامدار کرد. این را نیز باید گفت که سهامداران از سهام خود انصراف هم نمی توانند بدهند.

موضوع مهم دیگر در مورد سهام عدالت این است که خرید و فروش سهام عدالت به هیچ وجه جنبه قانونی ندارد و به گفته ی سازمان خصوصی سازی، خرید و فروش سهام عدالت ممنوع و فاقد هرگونه اعتبار است و هرگاه سهام عدالت در قالب واحدهای قابل معامله در بورس بین مردم توزیع شود، قابلیت خرید و فروش خواهد داشت.

در همین خصوص سبحانی مشاور رئیس کل سازمان خصوصی سازی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز گفت: تاریخ قطعی واریز سهام عدالت مشخص نشده است اما منتظر مصوبه از شورای اصل 44 مجلس هستیم که امیدواریم مصوبه در این ماه به دست سازمان خصوصی سازی برسد. با توجه به اینکه درون سازمان کارهای سخت افزاری و نرم افزاری انجام گرفته است، به نظر می رسد اگر مصوبه به موقع به دست‌مان، تا پایان شهریور اولین مرحله ی سود سهام عدالت واریز شود.

سبحانی افزود: مبلغ سود سالانه مشخص است و افرادی که دو دهک تخفیف دارند یا یک میلیون تومان سقف سهامشان را خودشان پر کرده اند، در سال 96 مبلغ 150 هزار تومان به حسابشان واریز می شود. اما در این ماه فقط سود مرحله اول واریز می شود چون سازمان خصوصی سازی نتوانسته همه ی سود سهام شرکت های مزبور را بگیرد، برای اینکه زودتر سودها را واریز کند در دو یا سه مرحله سود سهام به حساب مردم واریز می شود.

او در ادامه خاطر نشان کرد: سایر افراد که تخفیف دار نیستند یا سقف سهامشان را پرنکرده اند، سود سهامشان بین 70 تا 150 نوسان خواهد داشت که بستگی دارد افراد سهم و دارایی شان را چقدر افزایش داده باشند، پس اجبار نیست دارایی سهام به یک میلیون تومان افزایش یابد و اگر کسی سقف را تکمیل کرده باشد سقف سود را می گیرد.

سبحانی گفت: سازمان خصوصی سازی در آذرماه 95 بانک اطلاعاتی اش را بروزرسانی کرد و افرادی که قبل از این تاریخ فوت کردند هنوز وضعیت سهام‌شان مشخص نیست و به زودی برنامه ریزی می شود که وراث این دو میلیون نفر چگونه بیایند سود سهام بگیرند. اما اشخاصی که بعد از آذرماه 95 فوت کرده باشند سود سهام به شماره شبای ثبت شده در سامانه شان واریز می شود. چون هر روز و هر لحظه نمی توان بانک اطلاعاتی را چک کرد! و سازمان خصوصی سازی نمی تواند روزی چند بار از سیستم های مختلف گزارش بگیرد، هر لحظه چه کسی فوت کرده است.

مشاور رئیس کل سازمان خصوصی سازی افزود: از اول نیز قرار نبود 100 درصد جامعه سهام عدالت دریافت کنند بلکه شش دهک که شامل 60 درصد می شود مشمول این سهام شدند یعنی از جمعیت 80 میلیونی حدود 49 میلیون مشمول سهام عدالت وجود دارد که حدوددو میلیون نفر تا آذر 95 فوت کردند.

او تصریح کرد: فقط اشخاصی که در دوره ی اول مشمول تشخیص داده شدند، می توانند سود سهام بگیرند بنابراین به متولدین سال های اخیر سهام عدالت تعلق نمی گیرد، هرچند نیازمند باشند.

سبحانی افزود: قانون گذار گفته است ابتدا این 49 میلیون تعیین تکلیف شوند و سهام اصلی به آن ها داده شود وضعیت این افراد که روشن شد تصمیم می گیریم آیا می توانیم ثبت نام جدید داشته باشیم یا خیر، ولی در حال حاضر نمی توان نظر داد.

مشاور رئیس کل سازمان خصوصی سازی با تایید بر اینکه اصل سهام به مردم واگذار می شود، گفت: باید ساز و کار طی شود، آیین نامه طراحی شده و هیات دولت تصویب کرده است، منتظر هستیم مجلس نیز تصویب کند و مردم به زودی بتوانند اصل سهام خود را بگیرند.

سبحانی ابراز امیدواری کرد که مردم در سال 97 بتوانند اصل سهام عدالت خود را دریافت کنند.

سهام عدالتی که قرار است عدالت را در جامعه برقرار کند با مشکلات فراوانی روبروست که بعد از گذشت 11 سال از آغاز ثبت نام هنوز برطرف نشده است. سامانه ی سهام عدالت با کلمه ی بروزرسانی رابطه ی خوبی ندارد و سود سهام کمتر از 100 هزار تومانی که بعد از گذشت سال ها قرار است در سه مرحله به حساب سهامداران واریز شود آنقدر ناچیز است که بعید است بتواند عدالت را در جامعه برقرار کند.

403