به گزارش خبرنگار ایسکانیوز، کلروفلوئوروکربن ها را که به یاد دارید؟ همان واژه سختی که ترجیح می دادیم به حالت مخفف یعنی سی اف سی تلفظشان کنیم، ترکیباتی که در سال ۱۹۳۰در ایالات متحده آمریکا اختراع‌ شد و در صنعت و خانه مورد استفاده قرار گرفت، ترکیباتی که با ازن واکنش داده و زمینه تخریب آن را فراهم کرد.در سال ۱۹۸۵گروهی از دانشمندان انگلیسی دریافتند که مساحت قابل توجهی از لایه ازن در حوالی قطب جنوب به شدت تخریب شده است به گونه ای که در صورت گسترش یافتن این حفره زندگی تمامی اهالی کره زمین در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

مهم‌ترین عوامل تخریب لایه ازن کدامند؟

مهم‌ترین عوامل تخریب لایه اوزون می توان به کلروفلوروکربن‌ها،هالون‌ها،حلال‌ها و متیل بروماید اشاره کرد. کلروفلوروکربن‌ها در یخچال و فریزرها، سیستم های تهویه مطبوع ، کولر خودروها و اسپری‌ها و... استفاده می‌شوند. هالون‌ها از مواد اطفا حریق به شمار می روند که در کپسول‌های دستی آتش‌نشانی و سیستم‌های ثابت در مکان‌های حساس وجود دارند. همچنین از حلال ها نیز می توان به تخت عنوان مواد استفاده شده پاک‌کننده و چربی‌زداها یاد کرد. از متیل برومایدها نیز در بخش کشاورزی به عنوان آفت‌کش و ضدعفونی کننده استفاده می‌شود.

اگر ازن تخریب شود....

حتما از خودتان می پرسید اشعه ماورا بنفش چه مضراتی دارد که تا تمامی افراد در دنیا نگران سوراخ شدن لایه ازن و افزایش آن هستند؟ اولین آثاری که در چنین شرایطی تجربه خواهد کرد تضعیف سیستم ایمنی بدن است که در برخی موارد نیز منجر به سرطان پوست خواهد شد. همچنین بیماری هایی مانند آب مروارید و کوری چشم با کاهش ضخامت لایه ازن افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر آن ؛ در دریاها و اقیانوس‌ها مهم‌ترین تأثیر تابش اشعه ماوراء بنفش از بین رفتن فیتوپلانکتون‌ها است و برخی تغییرات ژنتیکی در کرم و لاروهای موجودات دریایی ایجاد می شود. با توجه به اینکه بیش از 30% پروتئین مورد نیاز انسان از دریاها و اقیانوس‌ها تأمین می‌شود، با کاهش ضخامت لایه اوزون و از بین رفتن فیتوپلانکتون‌ها و به دنبال آن زئوپلانکتون‌ها، زاد و ولد ماهی‌ها کاهش یافته و در نتیجه دسترسی انسان به انواع ماهی‌ها کم می‌شود.

اشعه ماورا بنفش بر بازدهی محصولات کشاورزی مانند برنج، گندم، سویا، سیب‌زمینی و ... نیز اثر می گذارد و آن را کاهش می دهد همچنین کاهش ضخامت لایه اوزون می‌تواند واکنش‌های شیمیایی در تروپوسفر را تشدید کرده و موجب افزایش تولید اوزون در سطح زمین و بروز آلودگی‌های شدید هوا شود.

اقدامات ایران در راستای نجات لایه ازن

کنوانسیون وین در سال 1985 برای حفاظت از لایه ازن توسط سازمان ملل متحد و دیگر کشورهای جهان تدوین شد و به دنبال آن کشورهای عضو کنوانسیون وین متعهد شدند همکاری و مشارکت های لازم را در راستای جلوگیری از تخریب ازن انجام دهند. پس از گزارش تکان‌دهنده گروه‌های تحقیقاتی در مورد حفره اوزون در قطب جنوب و احساس لزوم تدابیر شدیدتر در 16 سپتامبر 1987 پروتکل مونترال توسط 46 کشور جهان پذیرفته و تمهیداتی در راستای کاهش تولید و مصرق مواد مخرب لایه اوزون و حفاظت از آن در نظر گرفته شد.

ایران نیز از جمله اولین کشورهایی است که اقدامات لازم را جهت مفاد پروتکل مونترال آغاز کرد و به دنبال پذیرش قطعنامه‌های آن اقدام به تشکیل کمیته ملی اوزون کرد که متشکل از سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مزبوط در راستای تصمیم‌گیری در زمینه پروژه‌ها و تصمیمات پروتکل در کشور بود، پس از آن نیز با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و برنامه عمران ملل متحد دفتر لایه اوزون در سال 1373 تاسیس شد. براساس برآورد انجام شده این دفتر، میزان مصرف مواد مخرب لایه ازن تا سال 1375 در ایران حدود 5000 تن بود که با اتمام چندین پروژه در بخش یخچال‌سازی واسفنج‌سازی حدود 1100 تن از آن به طور کامل حذف شده است و با اجرای پروژه‌های در دست اقدام و مصوب در کمیته اجرایی پروتکل مونترال این میزان به 2500 تن خواهد رسید.

اگر برنامه کاهش مصرف مواد مخرب لایه ازن به درستی انجام گیرد، پیش‌بینی می‌شود که در اول ژانویه سال 2040 میلادی حذف کامل مواد مخرب لایه ازن را در کشورهای در حال توسعه داشته باشیم.

هر فرد به تنهایی می تواند از تخریب بیشتر لایه ازن جلوگیری کند پس بهتر است از خودمان شروع کنیم و استفاده از اسپری ها را کنار بگذاریم.

701