به گزارش ایسکانیوز، بی‌توجهی مدیریت شهری در برخی کلان‌شهرها از جمله کلان‌شهر تبریز باعث شده برخی مناطق شهری از جمله مناطق قدیمی و مرکزی شهر، به مرور زمان فرسوده شوند و همین امر نیز موجب می‌شود سیمای شهر جلوه زشتی به خود گیرد.
از سویی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری که دارای بافت‌های میراث فرهنگی، بافت‌های شهری (فاقد میراث فرهنگی) و بافت‌های حاشیه‌ای را شامل می‌شود، به مناطقی گفته می‌شود که در طی سالیان گذشته عناصر متشکله آن اعم از تاسیسات روبنایی، زیربنایی، ابنیه، مستحدثات، خیابان‌ها و دسترسی‌ها،دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده و ساکنان آن از مشکلات متعدد اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و کالبدی رنج می‌برند.
جلوه بافت‌های بی‌هویت شهری در تبریز ۲۰۱۸
واقعیت این است که در حـال حاضـر شهرسـازی نویـن و سـاخت و سـازهایی کـه بـه سـبک پسـت مدرن، ناهمگـون و بی‌ریشـه کـه در شـهر تبریز به سـرعت در حال شکل‌گیری و توسعه است، به نوعی مسـئله شهرنشـینی و به‌تبـع آن توسـعه شـهری را با بحران بی‌سـابق‌هایی رو بـه رو کرده و ضمن ایجـاد بافت‌های بی‌هویـت و فاقـد تفکـر کالبـدی، بـا زیـر پـا گذاشـتن مناظـر طبیعـی و محیط زیسـت، ارزش و ســنت‌های قدیمــی و ســیمای شــهر را نیــز دچــار نابســامانی کرده اســت.
جالب‌تر آنکه هر چند گفته می‌شود، طرح‌های احیاء، بهسازی و نوسازی، این‌گونه بافت‌ها باید براساس رعایت اصول شهرسازی، فنی و معماری، در چارچوب طرح‌های توسعه شهری اعم از جامع و تفصیلی تهیه شوند.
صفر تا صد ســاماندهی بافت‌هـای ناکارآمـد شهر تبریز
این طرح‌ها در برگیرنده کاربری‌های جدید و مورد نیاز محدوده معینی از بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری بوده و اجرای آنها متضمن تأمین خدمات عمومی و زیرساخت‌های شهری از قبیل شبکه‌های دسترسی، معابر و بدنه آنها، پروژه‌های عمران و خدمات شهری، فضای سبز و .... بوده که متکی بر ضوابط شهرسازی و به ویژه در راستای معماری ایرانی- اسلامی و بومی هر منطقه است که به نظر می‌رسد، این مسائل کمتر در شهرسازی مدرن به چشم می‌خورد.
در کنار موارد بیان شده، به عقیده کارشناسان این حوزه و به خصوص مسائل شهری و شهرسازی شهر تبریـز بعـد از شـهر تهـران بـا ۲ هزار ۵۰۰ هکتار بیشـترین مقـدار بافت‌هـای فرسـوده شـهری را در کشـور داراسـت.
ضمـن اینکـه ۴۴درصـد از بافت‌هـای فرسـوده شـهری اسـتان آذربایجـان‌شـرقی نیز فقـط در کلان‌شـهر تبریز پراکنده اسـت.
ناگفته نماند، یکـی از چالش‌هـای اساسـی توسـعه پایدار شـهری، پدیده سـکونت‌گاه‌های غیررسـمی تبریـز است. کلان‌شـهر تبریـز بعـد از تهـران بیشـترین تعـداد بافت‌هـای فرسـوده شـهری را در سـطح کشـور داراست کـه در مجمـوع ۱۸درصـد مسـاحت و حـدود ۵۰درصــد جمعیــت شــهر را شــامل می‌شــود.
اغلــب افــراد ســاکن در بافت‌هــای فرسـوده و محـلات قدیمـی شـهر در مسـاکن بـا سـازه‌های کـم‌دوام و بـی‌دوام مسـتقر بـوده و از سـویی اکثریـت سـاکنان مناطـق حاشیه‌نشـین در بخـش شـمالی شـهر نیـز بــر روی گســل فعــال تبریــز اســتقرار یافته‌انــد کــه در صــورت بــروز حوادثــی چــون زلزلـه، سیل و ... فجایـع انسـانی جبران‌ناپذیـری رقـم خواهـد خـورد.
نوسـازی و بهسـازی بافت‌های فرسـوده شـهری تبریز از طرح تا اجرا
از سـوی دیگـر حـدود نزدیک۵۰۰ هـزار نفـر حاشیه‌نشـین در قالـب حـدود۱۰۰هـزار خانـوار در چهـار پهنـه شـمالی، جنوبـی، جنـوب غربـی و شـمال‌غربـی شـهر تبریـز پراکنش و اسـتقرار دارنـد کـه حـدود ۷۲,۵درصـد آنـان دارای منشـأ روسـتایی هسـتند.
در همین راستا نباید فراموش کرد، شهر تبریز یکی از شهرهای بزرگ ایران است که با تعداد زیاد حاشیه‌نشین‌ها همیشه بر سر زبان‌ها بوده به طوریکه در حال حاضر در نزدیک ۲۰ منطقه از این شهر از جمله انتهای محله‌هایی چون منبع، سیلاب، یوسف‌آباد، خلیل‌آباد، داداش‌آباد، کشتارگاه، عباسی، مارالان، حافظ، طالقانی، حجتی، کجوار، قره‌باغی، لاله، آخماقیه و ...؛ شهروندان آن با داشتن حداقل‌های امکانات رفاهی و خدماتی برای داشتن یک زندگی سالم و ساده روزگار می‌گذرانند.
کوتاه سخن آنکه اسـکان پایـدار جمعیـت به منظـور بـالا بـردن ظرفیـت امدادرسـانی و جابه‌جایـی در سـوانح و خطـر و توانمندسازی حاشیه‌نشینان شهر تبریز با رویکرد ساماندهی بافت فرسوده از جمله اهداف کلی بهســازی، ســاماندهی و نوســازی بافت‌هـای ناکارآمـد موجـود شـهری تبریـز عنوان شده که برای رسیدن به این اهداف راهبردهای چون اجرای طرح اسکان پایدار، تجمیــع بلوک‌هــای ثبتــی کوچــک به منظــور افزایــش زیســت‌پذیــری و گشــایش فضایــی، جلوگیـری از گسـترش حاشیه‌نشـینی در شـهر تبریـز و سـاماندهی بافت‌هـای حاشـیه‌ای و نامناسـب آن، اجـرای سـند ملـی بازآفرینـی پایـدار شـهری بـا محوریـت مشـارکت مردمـی و بخش‌هــای خصوصــی و عمومــی ضروری است.
در به در به دنبال نوسـازی و بهسـازی بافت‌های فرسـوده شـهری
با این وجود، دسـتیابی به اصول هادی سـند ملی توانمندسازی سـکونت‌گاه‌های غیررسمی کشور، بهسـازی و نوسـازی بافت‌هـای فرسـوده تبریـز و توانمندسـازی سـکونت‌گاه‌های غیررسـمی در سـطح ۲ هزار و۷۰۰هکتـار، حفـظ هویـت تاریخـی در توسـعه مـوزون شـهر و روسـتا بـا احیـاء بافت‌هـای تاریخـی و بهسـازی یـا نوسـازی دیگـر بافت‌هـای قدیمـی، جابه‌جایی سه هزار خانوار ساکن در سکونت‌گاه‌های غیررسمی و ســاماندهی ۱۵۰کیلومتــر مســیل‌های خطــرزا، بهســازی و نوســازی ۲ هزار هکتــار از بافت‌هــای فرســوده از جمله دیگر اهداف کلان ســاماندهی و نوســازی بافت‌هـای ناکارآمـد موجـود شـهری تبریـز بیان شده است.
در همین راستا نیز به باور تحلیل‌‌گران این حوزه اجرای سیاست‌های اجرایی همچون توجـه بـه پیوسـت‌ها و عناصـر فرهنگی در طراحـی و اجـرای پروژه‌هـای عمرانی، اجـرای قانـون حمایـت از احیاء، نوسـازی و بهسـازی بافت‌های فرسـوده شـهری و جلب مشارکت ساکنان برای اجرای پروژه‌های توانمندسازی لازم است.
تبریز ۲۰۱۸؛ در دست‌انداز بافت‌هــای فرســوده
حال سوالی که در این میان مطرح می‌شود در مورد چرایی و چگونگی انتخاب شهر تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۸؛ با وجود زندگی ۵۰ درصد شهروندان این شهر در بافت‌های فرسوده و حاشیه‌نشین است که به نظر می‌آید با توجه به ظرفیت‌ها و به ویژه تاریخ، قدمت کهن و تمدنی غنی که شهر تبریز دارد، در شأن مردم این خطه نباشد و بخش عظیم و به ویژه نواحـی مرکـزی، قدیمـی و حاشیه شهر اولین‌ها به خاطر بی‌توجهـی مدیریـت شـهری دچـار رکـود و فرسـودگی شود و ایـن نواحـی کـه در عیـن حـال مهم‌تریـن ظرفیت بـرای اسـتفاده از زمیـن جهـت اسـکان جمعیـت، تأمیـن فضاهـای بـاز خدماتـی و بهبـود محیط زیسـت بـه شـمار می‌رونـد، به حال خویش رها شوند.
بنابراین،در واقع سوال اصلی ما با طرح این موضوع از سوی دستگاه‌های متولی و به خصوص مسوولان و متولیان این حوزه این است که آیا با وجود این معضل بزرگ اجتماعی و شهری(بافت‌های فرسوده و حاشیه‌نشین)، می‌توان به انتخاب تبریز در سال ۲۰۱۸ به عنوان شهر نمونه گردشگری کشورهای اسلامی امیدوار شد.
به گزارش تبریز بیدار، در این راستا همچنین هنوز سوالات بی‌شماری در این خصوص مطرح بوده و هست و اینکه آیا تبریز همچنان شهر اولین‌ها در بین شهرهای کشورمان در زمینه‌های مختلف پیشتاز است؟! و دیگر اینکه مدیران و مسوولان شهری شهر اولین‌ها با وجود برخی مشکلات در حوزه شهری و اجتماعی در این شهر در آینده نزدیک چه نسخه‌ای را برای انتخاب مجدد این شهر به عنوان شهر نمونه گردشگری جهان اسلام، بهترین، سالم‌ترین و بهداشتی‌ترین شهر ایران پیچیدند؟
به عبارت دیگر آیا شهر تبریز همچنان زیباترین و توسعه‌یافته‌ترین شهر ایران است؟ و پرسش آخر اینکه شهر تبریز با این همه ظرفیتی که از آن نام برده می‌شود، آیا مستحق زندگی۵۰ درصد شهروندان شهر تبریز در بافت‌های فرسوده و حاشیه‌نشین است؟!
902/900
