زهره حاجیان - ایسکانیوز : نام سالمند که می آید نا خودآگاه یاد عینک ته استکانی وعصای چوبی پدر بزرگ ها و چارقد سفید ململ مادر بزرگ هایی می افتیم که از زیر گلویشان سنجاق کرده اند و برایشان فرقی هم نمی کند که این سنجاق بزرگ دیده شود یا نه؟ مهربانند و دوست دارند تمام تجربیات تلخ و شیرین زندگی شان را به رایگان در اختیارفرزندان و نوه ها قرار دهند و گاه ما غفلت می کنیم و به حرف هایشان دل نمی دهیم .اما آیا می دانید سالمند کیست و به چه گروه سنی سالمند اطلاق می شود؟ آیا مشکلات این قشر بزرگ جامعه را می دانید؟ آیا شما تجربه زندگی و نگهداری از یک سالمند را در خانواده داشته اید؟

افزایش جمعیت سالمندکشور فرصت است یا تهدید؟

"حمید فتاحی "جامعه شناس و مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه باید برای سالمند شدن جامعه برنامه‌ریزی کرد می گوید: اگر برای این کار برنامه هایی تدوین و نوشته شده باشد جمعیت سالمند در کشور فرصت تلقی می شود و درغیر این‌صورت حتی می‌تواند برای کشورها تهدید محسوب شود.

این جامعه شناس می گوید: به گفته کارشناسان هر کشوری که سالمندان آن از 10 درصد کل جمعیت بیشتر باشد رو به سالمندی پیش می رود.

وی در پاسخ به این سوال که افزایش جمعیت کشور ما فذرصت است یا تهدید می گوید:کشور ما هنوز به این درصد نرسیده اما پیش بینی می شود که در آینده ای نزدیک سالمندان ما به 30 درصد جمعیت برسد و این یک تهدید برای جامعه است .

فتاحی با اشاره به اینکه کشورهایی که میزان جمعیت بالای 65 سالش بین ۷ تا ۱۴ درصد باشد رو به سالمندی است و اگر این آمار بین ۱۴ تا ۲۰ درصد باشد سالمند است و بالا‌تر از این میزان نیز کشور سالخورده تلقی می‌شود می گوید: اگر سلامت جمعیت سالمند مورد توجه قرار نگیرد دچار مشکلات زیادی در امر سلامت خواهیم شد چرا که هزینه جمعیتی که به سمت سالمندی می‌رود بالاست اگر دقت کرده باشید 20 درصد از مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی سالمندان هستند و بیش از 90 درصد تخت‌های بیمارستانی و آسایشگاه های نگهداری را به‌خود اختصاص داده‌اند همچنین ۶۰درصد از مراقبت‌های پزشکی برای سالمندان است که به‌علت شیوه زندگی نادرست و تغذیه نامناسب صورت گرفته است.

سونامی سالمندی

چندی پیش معاون مرکز آمار ایران از افزایش خانوارهای تک نفره به دلیل بالارفتن تعداد افراد مجرد در کشور خبر داد و گفته بود: طی ۳۰ سال آینده جمعیت سالمند ایران رو به افزایش بوده و به بحران تبدیل می‌شود.

علیرضا زاهدیان در گفت‌و گو با مهر گفته بود مطابق سرشماری سال 90 در ایران، بعد خانوار 3.5 بوده که در حال حاضر به 3.3 رسیده که در عین حال، جمعیت کشور نیز 79 میلیون و 962 هزار و 270 نفر ثبت شده است که بر این اساس، نرخ رشد جمعیت از 29.1 درصد سرشماری سال 90 به 24.1 درصد در سرشماری سال 95 رسید.

52 درصد کل جمعیت کشور را افراد بالای 30 سال تشکیل می دهد

به اعتقاد معاون طرح‌های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران نسبت جنسی از 102 به 103 رسید و تعداد خانوارهای کشور نیز از 21 میلیون و 185 هزار و 647 به 24 میلیون و 196 هزار و 35 رسیده است که بر این اساس، بالاترین نرخ رشد جمعیت مربوط به استان خراسان جنوبی با عدد 3.02 درصد و کمترین مربوط به استان همدان با رقم 0.21- درصد بوده است.

به طور متوسط سالانه 955 هزار و 230 نفر به جمعیت کشور اضافه شده و سهم جمعیت 65 ساله و بیشتر نیز از 5.7 درصد به 6.1 درصد رسیده؛ ضمن اینکه میانگین سنی جمعیت از 29.8 سال به 31.1 سال افزایش یافته است.

زاهدیان سهم استان تهران از جمعیت کشور را 16.6 درصد عنوان کرده بود که سهم استان تهران در سرشماری سال 90 رقمی معادل 16.21 درصد به ثبت رسیده که اکنون به 16.6 درصد کاهش یافته است؛ ضمن اینکه متوسط بعد خانوار نیز از 3.3 به 3.5 کاهش یافته است.

یافته‌های سرشماری نشان می‌دهد رشد 21 درصدی و 12 درصدی جمعیت میان‌سال و سالخورده‌ نسبت به سال 90 باعث شده هم‌اکنون 52 درصد کل جمعیت کشور را افراد بالای 30 سال تشکیل دهند.

6میلیون سالمند بالای 60 سال در کشور داریم

وقتی اعلام می شود که 6 میلیون نفر از جمعیت کشور سالمند هستند توجه به امکاناتی که برای این گروه باید طراحی و اجرا شود ضروری به نظر می رسد.

این امکانات از مناسب سازی معابر برای رفت و آمد آسان آنان گرفته تا مراکز درمانی و استفاده از پارک ها و اماکن عمومی و استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی و ... را شامل می شود.

به گفته حمید فتاحی زمانی که بیش از 6میلیون نفر از جمعیت جامعه را سالمندان تشکیل داده باشند، آن جامعه با پدیده سالمندی روبه‌روست و با توجه به اینکه این افراد بالای 60 ساله هستند به این نتیجه می‌رسیم که باید برنامه ویژه‌ای را برای این قشر درنظر گرفت.

کانون سالمندان بیش از 100 هزار نفر عضو دارد

به گفته مسئولان شهرداری بحث مشارکت اجتماعی سالمندان در اداره امور مختلف از دیگر بخش‌هایی است که باید به آن توجه شود و این افراد در جامعه حضور داشته باشند و بر همین اساس کانون هایی با نام کانون سالمندان در سرای محلات مختلف تشکیل شده و یکی از این کانون هایی که بیشترین عضو را دارد، کانون سالمندان است که بیش از 100 هزار عضو دارد و محوریت این کانون اجرای برنامه‌های متنوع برای این قشر است.

تعریف ما از سالمند درست نیست

متأسفانه نگاه به سالمند و تعریف ما از آنها درست نیست ما نباید به سالمند به دیده بازنشسته نگاه کنیم به این معنی که آنها را به دور از فعالیت های اجتماعی قرار دهیم بلکه باید او را در متن جامعه و خانواده مورد توجه قرار دهیم و از تجربیات سال های زندگی او در پیشرفت جامعه به سمت توسعه استفاده کنیم.

جمعیت زنان سالمندی که تنها زندگی می کنند ۴ برابر مردان است

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به آرمان گفته بود :درحال حاضر ۹ درصد مردان سالمند و ۴۹ درصد زنان سالمند بدون همسر و تنها زندگی می‌کنند؛ این درحالی است که بیش از ۷۰ درصد مردان تنهای سالمند و ۳۰ درصد از زنان تنهای سالمند، احساس نیاز به ازدواج مجدد را ابراز کرده‌اند.

احمد دلبری عنوان کرده بود که سالمندی سالم، فعال و پویا حق طبیعی تمام افراد است و دولت و سازمان‌های حمایتی و رفاهی نباید تنها به اضافه شدن سالیان عمر و امید به زندگی بسنده کنند بلکه باید به ارتقای کیفیت زندگی و سلامت جسمی و روانی و اجتماعی آنان توجه ویژه داشته باشند تا دوران سالمندی در نهایت آرامش و سلامت سپری شود.

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گفته بود براساس اطلاعات مرکز آمار ایران، درحالی‌که ۹۹ درصد سالمندان، سابقه حداقل یک بار ازدواج را در گذشته داشته‌اند، اما در حال حاضر ۹ درصد مردان سالمند و ۴۹ درصد زنان سالمند بدون همسر و تنها زندگی می‌کنند.

۲۵ درصد از سالمندان جامعه با امراض روحی و روانی روبه رو هستند

احساس تنهایی در سالمندان بخصوص پس از مرگ همسر، ضمن ایجاد مشکلات روانی و اجتماعی برای فرد سالمند، با فوت یا فاصله گرفتن نزدیکان، او را در معرض خطر تنهایی و انزوا قرار می‌دهد احساس تنهایی و انزوا، با وضعیت تاهل ارتباط معناداری دارد و سالمندان متاهل، احساس تنهایی کمتری نسبت به سالمندان مطلقه و بیوه دارند.

بالا رفتن سن، ابتلا به بیماری های مختلف، از دست دادن همسر، حساسیت های عاطفی و مشکلات اقتصادی می تواند در افزایش مشکلات افراد سالمند بسیار اثرگذار باشد.

دکتر نحوی نژاد در این باره می گوید: ۲۵ درصد از سالمندان جامعه ما با امراض روحی ـ روانی روبه رو هستند دلایل بسیاری از قبیل از دست دادن همسر یا عضوی از خانواده، کمرنگ شدن نقش اقتصادی آن ها و کارکردهای اجتماعی در افسردگی آن ها دخیل هستند.

وی با اشاره به مشکلات بیشتری که زنان سالمند با آن روبه رو هستند، می گوید: تعداد زنان سالمندی که به تنهایی زندگی می کنند ۴ برابر مردان است. مردان به دلیل وفاداری کمتری که نسبت به زنان دارند، با از دست دادن همسر، دوباره ازدواج می کنند. اما اغلب زنان کمتر به ازدواج مجدد تن می دهند. همچنین طول عمر متوسط زنان نسبت به مردان ۵ الی ۷ سال بیشتر است که این عوامل آمار زنان سالمند را افزایش می دهد.

به سلامت روانی سالمندان توجه کنیم

تعارف که نداریم سالمندان با بالا رفتن سن و ناتوان شدن در حرکت با مشکلات زیادی روبرو می شوند و این مشکلات تأثیر روانی و عاطفی نگران کننده ای برای آن ها به وجود می آورد.

"دکتراحمد رضادوست " روان شناس با بیان این مطلب می گوید: توجه به پدیده بازنشسته شدن و روان شناسی سالمندان و طراحی راهکارهای مناسب برای غنی سازی و بهره وری بیشتر از دوره سالمندی از اهمیت بالایی برخوردار است. آن چه در این دوران بسیار مهم است حفظ و تأمین سلامت روانی، جسمانی، شادابی و روحیه این افراد و سازگاری با شرایط دوره سالمندی است.

وی با اشاره به اینکه باید به غنی سازی زندگی سالمندان و کاستن از مشکلات روحی ـ روانی آن ها توجه داشت می گوید: سالمندان باید سعی کنند به زندگی خود معنای مثبت ببخشند، به طور صحیح به اوقات فراغت خود بپردازند، در امور اجتماعی و کارهای داوطلبانه مشارکت داشته باشند. برقراری ارتباط با دیگران و عضویت در شبکه های اجتماعی موجب فراموش کردن مشکلات می شود در امور مساجد، تعاونی ها و انجمن های علمی فعالیت کنند، انتخاب یک کار لذت بخش و مسئولیت جدید نیز به افزایش روحیه آن ها کمک می کند. پرداختن به کارهای هنری و مطالعه و نوشتن و مسافرت با دوستان و خانواده بسیار مهم است، تقویت روابط خانوادگی و زناشویی نیز بسیار می تواند کمک کننده باشد.

من گم شده ام پیدایم کنید ...

بارها درروزنامه ها و اطلاعیه هایی که بر در و دیوار نصب می شود خوانده ایم که سالمندی به دلیل آلزایمر گم شده است و از اهالی محله در خواست شده تا با دیدن وی تماس بگیرند و خانواده ای را از نگرانی نجات دهند.

این بیماری در افراد مسن تر و سالمندان بیشتر دیده می شود و ازعلائم ظاهری آن فراموش کردن نام ها و نشانی خانه است.

50 درصد از افراد بالای 65 سال و 20 درصد ازافراد بالای 80 سال در آمریکا، تحت تاثیر بیماری آلزایمر قرار دارند. تشخیص آن نیز بستگی به عوارض ناشی از آن دارد .پژوهشگران امیدوارند که بتوانند از این یافته های ژنتیکی برای رهایی از این بیماری استفاده کنند. فراموشی وافسردگی که در این بیماری به وجود می آید ، ممکن است به دریافت کم مواد مغذی منجرشود. از این رو برای جلوگیری از فراموش کردن یک وعده غذایی ، بهتر است زمان وعده های غذایی به افراد یاد آوری شود. کمبودهای درازمدت مواد مغذی ممکن است با کاهش حافظه همراه باشد. کمبود شدید ویتامین های B12 ,B6 ,B1 ، C به توانایی مغزی و حافظه آسیب می رساند. املاحی مانند آهن و روی نیز به عملکرد صحیح مغز کمک می کنند، بنابراین در نظر گرفتن این مواد مغذی در رژیم غذایی سالمندان ضروری به نظر می رسد.

700