به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ قراردادهای جدید نفتی ایران (Iran Petroleum Contracts) مشهور به آی‌پی‌سی الگوی قراردادی است که در دوره جدید مدیریت وزارت نفت به وزارت بیژن نامدار زنگنه در دولت یازدهم به منظور جذاب جلوه دادن قراردادها برای شرکت‌های خارجی طراحی و تدوین شد.

این قراردادها بعد از تصویب و تایید با انتقادهای زیادی مواجه بود به طوری برخی از کارشناسان براین باورند بودند که اجرای این قراردادها خیانت به کشور است و سبب از بین رفتن سرمایه ملی کشور می‌شود؛ حتی معتقد بودند که در تدوین قراردادها از نظرات کارشناسان خبره و ماهر استفاده نشده است. در این میان عده‌ای اعتقاد براین داشتند مدل جدید قراردادهای نفتی با هدف ترغیب سرمایه گذاران خارجی به همکاری در پروژه‌های نفت و گاز کشور، معرفی ظرفیت‌های داخلی، احیای ظرفیت‌ها از منظر برنامه‌ریزی کلان اقتصادی در چارچوب اقتصاد مقاومتی مطابق با سیاست‌های توسعه صنعت نفت اجرا می‌شود.

سیدمهدی حسینی مدیر سابق قراردادهای جدید نفتی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایسکانیوز؛ در خصوص مدل جدید قراردادهای نفتی اظهار کرد: قراردادهای جدید نفتی همسو با مقوله اقتصاد مقاومتی بوده است و این قراردادها علاوه بر حفظ منافع ملی در راستای نجات اقتصاد کشور طراحی شده است.

او تصریح کرد: اگر بندهای 12 و 15 اقتصاد مقاومتی را بررسی کنید متوجه خواهید شد که در این بندها تکالیفی برای وزارت نفت تعیین شده است که براساس آن وزارت نفت موظف به انجام آن است.

حسینی تاکید کرد: نکته اول برای توسعه اقتصاد و نیز مقاوم کردن آن نیاز به توسعه صنعت نفت و گاز در کشور داریم که این بخش به عنوان بالاترین مزیت نسبی کشور توصیه شده است. همچنین توسعه و همکاری و حضور در بازارهای جهانی و بین المللی در مقوله اقتصاد مقاومتی مطرح شده است. بنابراین به منظور اثربخشی نفت و گاز در اقتصاد باید مجهز به یک قدرت قوی اقتصادی در منطقه تبدیل شد.

** در بازی اقتصادی، از عربستان عقب هستیم

رئیس سابق قراردادهای جدید نفتی اظهار داشت: امروز در بازی اقتصادی، از عربستان عقب هستیم چون وضع مالی این کشور به گونه ای است که هم می تواند با آمریکا قرارداد ببندد و هم با روسها، در حقیقت یک یارگیری را با قدرت اقتصادی انجام می‌دهد. طبیعتا اگر ما قدرت اقتصاد قوی و بالایی داشته باشیم می‌توانیم سازوکارهای اقتصادی خودمان را در اثرگذاریهای بین المللی بالا ببریم.

حسینی ادامه داد: نکته دیگر اقتصاد مقاومتی بحث درونگرا و برون زا بودن آن است. بدین معنا که با خارجی‌ها قهر نکنیم آنچه را که می توانیم در خدمت توسعه نفت و گاز و انرژی کشور(فناوری نو، تکنولوژی و دانش جدید، شناسایی بازارهای جدید) بکار بگیریم. همچنین درونگرا بدین معنی است که از ظرفیت‌های داخلی کشور غافل نشویم طی 20 سال گذشته قراردادهای نفتی براساس بیع متقابل مطرح بوده تا جایی‌که دهها میلیارد دلار سرمایه وارد کشور کرد و ما توانستیم ظرفیت‌های بسیار بزرگی را در کشور با توان فنی و تکنولوژی در بخش‌های مهندسی، ساختمان و ساخت تاسیسات ایجاد کنیم.

** ایران باید به صادر کننده تکنولوژی مبدل شود

رئیس اسبق قراردادهای جدید نفتی با بیان اینکه باید ایران روزی خود صادرکننده دانش و تکنولوژی و خدمات فنی و مهندسی به کشورهای خارجی تبدیل شود اظهار کرد: این امر مهم یکی از معیارها و اهداف مدل جدید قراردادهای نفتی است که وزارت نفت در متن قراردادها به آن اشاره کرده است و سعی برآن دارد شرکت‌های نفتی جدیدی شبیه آنچه که کشورهای دیگر مثل شل ، توتال و پتروناس برزیل و غیره دارند را ایجاد کند.

او تصریح کرد: باید کاری کنیم که کشورهای خارجی بجای اینکه در ایران سرمایه‌گذار کنند ما در خارج سرمایه‌گذاری کنیم. بنابراین ابعاد اقتصاد مقاومتی در قراردادهای جدید نفتی لحاظ شده است. این یکی از بخشهایی است که ما منطبق با اقتصاد مقاومتی حرکت کردیم. همین امر باعث می‌شود که بجای خام فروشی، محصولات نهایی را به فروش برسانیم.

حسینی گفت: در هیچ کجای دنیا این موضوع صددرصد اتفاق نمی افتد که صددرصد نفت خام صادر شود این منافع ملی و شرایط بازار است که دیکته می‌کند تا چه حدی به سمت فرآورده های نفتی حرکت کند.

مدیر سابق قراردادهای جدید نفتی اضافه کرد: براساس پیش‌بینی‌ها قرار است حدود یک میلیون بشکه نفت به ظرفیت پالایش کشور اضافه شود. همچنین ظرفیت پتروشیمی دو برابر شود بنابراین این موضوع سبب می‌شود که خام فروشی در کشور کاهش پیدا کند.

حسینی با اشاره به اینکه امروزه کشور ما با رکود اقتصادی شدید مواجه است گفت: امروز فارغ التحصیل های دانشگاهی کشور با معضل بیکاری مواجه هستند دولت باید کشور را از این رکود خارج کند. خروج از رکود در کشور زمانی محقق می‌شود که چرخه اقتصاد کشور در تمام بخش‌ها راه بیفتد. یکی از ابزارهای راه‌اندازی اقتصاد کشور تزریق سرمایه به بخشهای مولد اقتصادی است.

او با تاکید براینکه برای تزریق سرمایه باید سرمایه خارجی را جذب کرد گفت: امروزه، کشورها را براساس میزان جذب سرمایه خارجی درجه بندی می‌کنند. متاسفانه در کشورمان بعضی از افراد و گروهها تصور براین دارند که با جذب سرمایه خارجی به آن کشورها وابسته می‌شویم در حالی که چنین نیست و این طرز فکرها اشتباه است باید سرمایه‌های خارجی را جذب کرد. مخصوصا در صنعت نفت که سرمایه های ریسک‌پذیری هستند.

** استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی یک ضرورت است

مدیر سابق قراردادهای جدید نفتی اظهار کرد: امروز هیچ کجای دنیا و هیچ کشوری از سرمایه ملی خود، برای بخشهای پر از ریسک اکتشافات تولید نفت استفاده نمی‌کند همه کشورها از سرمایه خارجی استفاده می کنند تا ریسک را برخارجی ها تحمیل کنند.

او با بیان اینکه موضوع رقابت یکی از حلقه‌های کلیدی برای رونق اقتصادی و توسعه صنعت نفت و گاز است اظهار داشت: باید رقابت در بخش‌های کلیدی را ارتقا داد چرا که اکثر کشورها در این زمینه سعی برآن دارند که از طریق رقابت سالم بازارهای منطقه به دست گیرند.

** پیشتازی عراق در برداشت از میادین مشترک

حسینی با اشاره به اینکه طی سالهای گذشته سهم عراق در اوپک نصف ایران بود و حتی تولید این کشور کمتر بود افزود: هم‌اکنون عراق بیش از یک میلیون و 200 هزار بشکه صادرات و بیشتر از 4میلیون بشکه تولید نفت دارد در حالیکه ما حدود 3 میلیون و 600 هزار بشکه تولید داریم بنابراین عراق نه تنها نصف را دو برابر کرده بلکه از ما نیز جلوتر افتاده است. بنابراین باید رقابت را در بخش‌های مختلف اقتصادی و امنیتی گسترش دهیم.

او تاکید کرد: باید صنعت نفت و گاز را با رقابت سالم و با مدیریت درست به گونه‌ای هدایت کنیم که کشور از رکود خارج شود. ما نباید در توسعه میادین مشترک از کشورهای همسایه عقب باشیم به عنوان مثال زمانی که قرارداد میدان آزادگان بسته شد میدان مشترک مجنون در عراق تولید نداشت اما امروزه عراق بیشتر از 245هزار بشکه برداشت می کند و ما هنوز 50هزار بشکه تولید نکرده‌ایم.

** توسعه میادین مشترک نیازمند تکنولوژی روز دنیا

حسینی با اشاره به اینکه توسعه میادین مشترک نفت و گاز نیاز به تکنولوژی دارد اظهار کرد: تکنولوژی نیازی به اختراع ندارد بلکه نیاز به آموزش و مهارت دارد و کسانی که صاحب تکنولوژی هستند باید این دانش و تکنولوژی را از آنها خریداری کرد یا اینکه با کشورهای صاحب تکنولوژی در اجرای پروژه‌ها شریک شد تا از دانش آنها بهره گرفت.

او تاکید کرد: نباید شرکت‌های فعال در این عرصه به فکر دلالی باشند بنابراین به منظور جلوگیری از این موضوع در متن قراردادهای جدید ذکر شده است که در اجرای قراردادها باید 51درصد محصولات و خدماتی که برای توسعه نفت با شرکای خارجی انجام می شود شرکای داخلی نیز حضور داشته باشند. ضمنا برای اینکه مطمئن باشیم که شرکتهای بکار گرفته شده به فکر دلالی نیستند سعی کردیم سمت‌ها را چرخشی در نظر بگیریم.

حسینی ادامه داد: باید در کنار همه این عوامل دیپلماسی قوی هم داشته باشیم تا بتوانیم با استفاده از سیاست‌های دیپلمایک بازارهای جدید را شناسایی کنیم بنابراین هر چه قدر از نظر اقتصادی قویتر باشیم بهتر می‌توانیم از رکود خارج شویم. اگر این معیارها را به درستی اعمال کنیم اروپا در سازمان ملل در برابر آمریکاییها و در برابر برجام خواهد ایستاد. اگر در سال گذشته بجای یک قرارداد با توتال10 قرارداد منعقد کرده بودیم الان فکرمان آسوده بود و اروپا نیز سفت در برابر امریکا ایستاده بود اینها عواملی است که باید در دیپلماسی سیاسی و اقتصادی لحاظ شود.

گزارشگر: حبیبه رحیمیان