به گزارش خبرنگار ایسکانیوز؛ نیم خیز می شود و با دستان لرزان پرده را کنار می زند و از قاب پنجره کوچک به حیاط خیره می شود. چشمانش را ریز می کند شاید بتواند ببیند ساعت سیاه و سفید ته راهرو چه عددی را نشان می دهد اما گویا پیری سوی چشمانش را دزدیده، منتظر تک پسر و نوه هایش است،می گوید: قول داده اند این جمعه به دیدنم بیایند، حتما در راه هستند...
"شکر خانم" 72 ساله دقیقا شبیه همان مادر بزرگ قصه هایی است که در گوشه ذهن همه ما جا خوش کرده،تارهای سپید موهایش به راحتی از زیر روسری گُل گلی قابل تشخیص است، دستانش را حنا بسته و با وجود چین و چروک هایی که روزگار به صورتش هدیه داده باز هم زیباست. 6 ماه است که به آسایشگاه سالمندان منتقل شده ، می گوید: خودم از رضا پسرم خواستم مرا به خانه سالمندان بیاورد، خانه شان کوچک بود، هم عروسم هم پسرم سر کار می روند، خدا رو شکر زندگی خوبی هم دارند، نخواستم سربارشان باشم، آخر زمستان عروسی مرجان نوه بزرگم است، فدای قد و بالایش شوم مثل قرص ماه زیباست...
روسری اش را صاف می کند و می گوید: امروز قرار است او و نامزدش هم همراه پسرم به دیدنم بیایند، به نظرت سر و وضعم مناسب است؟ روسری ای که روز مادر نوه کوچکم هدیه داده سر کرده ام ، به نظرت مادربزرگ عروس خوشگل شده است؟ خنده های نخودی اش آن قدر زیباست که فراموش می کنم آمده ام تا شریک غصه های مو سپیدان مهربان شوم... .
والدینی که به خانه سالمندان سپرده می شوند، معمولا رابطه عاطفی محکمی با فرزندان خود نداشته اند
مجید ابهری آسیب شناس و رفتارشناس اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار ایسکانیوز گفت:سالمندی در بیشتر کشورهای دنیا آغاز استراحت و راحتی افراد است و متاسفانه در کشور ما سالمندی به عنوان زمانی برای آغاز اضطراب و استرس فرد شناخته می شود زیرا حقوق او به طرز چشمگیری کاهش یافته است. همچنین بیماری های مختلفی در این دوران به سراغ فرد می آید و مهم تر از همه اینکه فرزندان در این دوران به سنی رسیده اند که معمولا به دانشگاه می روند یا در شرف تشکیل زندگی مشترک هستند که تمامی این موارد نیازمند هزینه های نسبتا بالایی است.
وی افزود: متاسفانه هیچ گونه بسته حمایتی برای سالمندان ما ارائه نمی شود و بیشتر زمان روزانه سالمندان ما در پارک ها می گذرد، بسیاری از سالمندان ساکن شهرستان ها نیز برای گذران اوقات فراغت خود به قهوه خانه ها می روند و مهمتر آنکه مراکز رفاهی سالمندان چه از نظر بهداشتی و چه از نظر افزایش نشاط اجتماعی کمتر مورد توجه قرار می گیرند.
این آسیب شناس اجتماعی با اشاره به عوامل تاثیر گذار بر کاهش امید به زندگی گفت: بالارفتن امید به زندگی زمانی به وقوع می پیوندد که فرد به آینده خود اطمینان داشته باشد سالمندی در کشور ما ابتدای غصه و نگرانی فرد است و طبیعی است که در این صورت امید به زندگی کاهش یابد.
وی اضافه کرد: سال گذشته بنیاد علوم رفتاری پژوهشی درباره افرادی که به خانه سالمندان سپرده می شوند انجام داد و نتایج آن بیانگر آن بود که والدینی که به خانه سالمندان سپرده می شوند، معمولا افرادی هستند که رابطه عاطفی محکمی با فرزندان خود نداشته اند، همچنین نتایج این تحقیق نشان داد فرزندانی که شیر خشک مصرف کرده و چندین سال به مهد کودک سپرده شده اند ، در ردیف اول افرادی هستند که والدین خود را به خانه های سالمندان می گذارند.
با آموزش صحیح سالمندان می توان تا 50 درصد از آلزایمر پیشگیری کرد
دکتر احمد دلبری دکترای تخصصی طب سالمندان و رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در گفت و گو با خبرنگار ایسکانیوز با اشاره به اهمیت آموزش سالمندان گفت: متاسفانه یک خلاء جدی در حوزه آموزش سالمندان وجود دارد زیرا ما آموزش قبل از دوران بازنشستگی برای افراد نداریم، فرد طی یک شبانه روز بازنشسته می شود بدون اینکه با مسائل و مشکلات و فرصت هایی که در دوران بازنشستگی پیش رو خواهد داشت، آشنا شده باشد.
وی ادامه داد: مشکل اول ما این است که به افراد پیش از بازنشستگی هیچ گونه آموزشی داده نمی شود ، مشکل بعدی زمانی که افرادی که بازنشسته می شوند توسط خانواده و سایرین مورد ارزیابی قرار نمی گیرند . برای مثال فردی که بازنشسته شده باید بررسی شود آیا مبتلا به فشار خون یا اختلالات شناختی است یا خیر. به طور کلی می توان گفت مشکلات سالمندان از زمانی آغاز می شود که فرد در مرز بازنشستگی بدون اینکه پرونده سلامت برایش تشکیل شود،رها می شود.
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گفت: مشکل بعدی زمانی رخ می دهد که فرد به سن سالمندی رسیده است اما آموزش های لازم در راستای خود مراقبتی به سالمند یا بازنشسته داده نشده است. در چنین مواردی با آموزش می توان از بسیاری از مشکلاتی که سالمندان را تهدید می کند جلوگیری کرد.
وی اضافه کرد: با کمک گرفتن از آموزش ها در دوران سالمندی می توان بیماری را به تعویق بیاندازیم یا آن را کاهش دهیم. درست است که در دوران سالمندی نمی توانیم بیماری ها را حذف کنیم اما با یک سری آموزش ها می توانیم بسیاری از بیماری های مزمن و غیر قابل درمان را پیشگیری کرد برای مثال در بحث آموزش صحیح که منجر به انجام فعالیت شود می توان تا 50 درصد از بیماری آلزایمر پیشگیری کرد.
دکتر دلبری افزود:شایع ترین بیماری ناتوان کننده و منجر به معلولیت در دوران سالمندی سکته مغزی است که به عنوان دومین عامل مرگ و میر در دوران سالمندی شناخته می شود. 5 فاکتور خطرناک شامل فشار خون، دیابت،چربی، بیماری های قلبی و... منجر به بروز این بیماری خواهد شد در این راستا اگر آموزش های صحیح به سالمندان داده شود تا بتوانند این 5 فاکتور را به نوعی حذف یا کاهش دهند در 80 درصد موارد فرد مبتلا به سکته مغزی نخواهد شد.در چنین مواردی نقش آموزش های خود مراقبتی در دوران سالمندی مشخص می شود.
وی بیان کرد: خانواده های ما باید با مسائل و مشکلات سالمندی آشنا شوند و مطلع شوند که هر مسئله ای را به پیری والدین خود ربط ندهند، در بسیاری از موارد دیده شده فرد سالمند از موضوعی شکایت می کند و فرزندان می گویند که این مشکلات در زمان پیری رخ می دهد و مسائلی مانند افسردگی ، فراموش کاری، خلق تنگ و... عادی است در صورتی که چنین نیست.
این استاد دانشگاه افزود: در حال حاضر حدود 20 درصد از سالمندان مبتلا به افسردگی می شوند اما حدود 80 درصد افراد نه تشخیص داده شده و نه درمان می شوند زیرا آموزش درست و صحیح به خانواده این افراد داده نشده است و هر مشکلی که فرد سالمند مطرح می کند را به پای پیری او می گذارند. آموزش به خانواده های سالمندان می تواند تا به میزان قابل توجهی از ابتلا به بسیاری از بیماری ها پیشگیری کند.
خانه سالمندان گورستان زنده ها در کشور ما معنی می شود
دکتر ابهری افزود: متاسفانه خانه سالمندان گورستان زنده ها در کشور ما معنی می شود اما در بسیاری از کشورها خانه های سالمندان مرکز نشاط و شادی و رفاه برای سالمندان محسوب می شوند زیرا انواع امکانات سرگرمی،تفریحی، بهداشتی و درمانی در این مراکز فراهم می شود بنابراین رابطه عاطفی در دوران جوانی والدین پایه اساسی در دوران سالمندی است والدینی که به فرزندان خود توجه عاطفی نکرده و یا بحث خود را با کار و سرگرمی های دیگر می گذرانند،دور از ذهن نیست که به خانه سالمندان سپرده شوند .
وی در پایان تاکید کرد: آموزش مهارت فرزند پروری به جوانان قبل از فرزند آوری لازمه آینده آن ها است.همچنین پیشنهاد می شود در دوره سالمندی ،بسته های حمایتی آموزشی،مادی و معنوی توسط برخی نهادهای دولتی مانند وزارت رفاه، سازمان بهزیستی و کمیته امداد در نظر گرفته شود طوری که عزت نفس سالمندان نیز خدشه دار نشود. در یک دوران کارتی به نام کارت منزلت برای سالمندان ارائه شد که برای سوار شدن به مترو و اتوبوس مورد استفاده قرار می گرفت که ظاهرا در حال حاضر مورد استفاده قرار نمی گیرد و به طور کلی ایجاد آموزش های لازم و تاکید بر احترام و عزت اجتماعی سالمندان از طرف رسانه ها و نهاد های متولی و آموزش های فرزند پروری به والدین جوان می تواند آینده خوبی را برای آینده آن ها رقم بزند.
تعداد سالمندانی که به حال خود رها شده اند کم نیست
دکتر امیر محمود حریرچی جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار ایسکانیوز گفت:در حال حاضر در صورت تامین نیاز مالی سالمندان، می توان نیاز به توجه و نادیده گرفته نشدن را مهم ترین نیاز آنها در نظر گرفت درحال حاضر باید توجه بیشتری به این مسائل شده و یاری و کمک ، سرزدن و صحبت کردن با والدین به عنوان اولویت های مهم فرزندان در جامعه فرهنگسازی شود . در چنین شرایطی بهتر است خانه والدین نزدیک به محل زندگی فرزندان در نظر گرفته شود تا فرزندان بتوانند هر روز به آن ها سر بزنند و به امور آن ها رسیدگی کنند.
وی ادامه داد: تمامی مواردی که ذکر شد مربوط به افرادی است که از شرایط مالی کافی برخوردار هستند اما ممکن است برخی از خانواده ها از وضعیت مالی مطلوبی برخوردار نباشند ، در چنین شرایطی وظیفه دولت است که در درجه اول از لحاظ مالی از خانواده ها حمایت کند تا بتوانند از سالمندان در خانه خود نگهداری کنند و یا یک فضای مستقل را برای آن ها در نظر بگیرند.در غیر این صورت باید سرای سالمندانی وجود داشته باشد که از کیفیت مناسب برخوردار باشند که سالمندان بتوانند در این مراکز مستقر شوند.
این جامعه شناس بیان کرد: در حال حاضر تعداد سالمندانی که به حال خود رها شده اند کم نیست، معمولا بزرگترین دغدغه این افراد این است که کسی به آنها توجهی نمی کند.در بسیاری از کشورها مسائل مرتبط با بهداشت و درمان و سایر مسائل دو گروه شامل زیر 15 سال و بالای 65 سال رایگان است. اما ما به این مسائل توجه نمی کنیم. در بیشتر کشورهای توسعه یافته دولت ها از افراد بالای 65 سال بدون در نظز گرفتن اینکه دارای درآمد مناسب هستند یا خیر حمایت می کنند و به این مسئله توجه نمی کنند که آیا سالمند بیمه دارد یا خیر! یازنشسته شده است یا خیر! و به طور کلی مستمری های دائمی برای این افراد در نظر می گیرد.کشورها در چنین شرایطی اعلام می کنند ما به عنوان دولت وظیفه داریم شرایط مناسب در حوزه بهداشت و درمان سالمندان را به صورت رایگان فراهم کنیم.هنچنین دربرخی کشورها خانه های دولتی برای سالمندان در نظر گرفته می شود تا بتوانند در آن جا به طور مستقل زندگی کنند. مردم نیز به طور داوطلبانه به آن ها سر می زنند و در حد توان خود به آن ها خدمات ارائه می کنند.
وی تاکید کرد: در همین راستا می توانیم در کشور خود، ارائه خدمات داوطلبانه برای سالمندان را به صورت محله محور برنامه ریزی کنیم به طوری که هر محله به طور جداگانه به بررسی نیازهای سالمندان بپردازد و از داوطلبان محله برای رسیدگی به امور سالمندان کمک بگیرند، ممکن است فرد سالمندی تنها نیازش این باشد که با فرد دیگری هم صحبت شود و یا فرد دیگری بخواهد یک همراه داشته باشد تا برای گشت و گذار به پارک و... بروند. در این راستا می توان از پتانسیل داوطلبان محل استفاده کرد، هم کمک به سالمندان کار خیر محسوب می شود و هم نیازهای سالمندان برطرف شود.
تاکید آیات قرآن بر احترام به والدین در دوران سالمندی
رمضانعلی صالحی کارشناس امور دینی در گفت و گو با خبرنگار ایسکانیوز با اشاره به اهمیت دادن به والدین در دوران سالمندی گفت: احترام به والدین به ویژه در دوران میانسالی بسیار حائز اهمیت است و در روایات و آیات قرآن بر آن تاکید بسیاری می شود.به عنوان مثال می توان به آیه 23 سوره اسراء اشاره کرد که خداوند در این آیه از همگان خواسته که با پدر و مادر خود به نیکی رفتار کنند و به آنها " اف" نگویند و با آنان کریمانه سخن بگویند.
وی اضافه کرد: با توجه به این آیه می توان به اهمیت خانواده و روابط میان فرزندان و والدین بیشتر پی برد زیرا خانواده اولین و اساسی ترین بنیادی است که روابط انسان در آن شکل می گیرد و پدر و مادر از اعضای اصلی این جامعه کوچک محسوب می شوند. زمانی که والدین به دوران کهنسالی می رسند، ممکن از از لحاظ روحی و جسمی در شرایط مناسبی قرار نداشته و بیش از گذشته نیازمند توجه فرزندان خود باشند.در چنین شرایطی لازم است فرزندان با پدر و مادر خود مهربان باشند، در آیه ای که پیش تر به آن اشاره شد میتوان کلمه « اُف » را معادل کلمه «اَه» در نظر گرفت و یا کلمه ای دانست که دلالت بر انزجار و بیزاری نسبت به انجام امری دارد. خداوند در این آیه از فرزندان می خواهد که به والدین خود « اُف » نگویند و با صدای بلند و فریاد با آن ها صحبت نکنند و همیشه به آن ها احترام بگذارند.
این کارشناس دینی افزود: البته این بدان معنا نیست که فرزندان باید تنها در دوران پیری احترام پدر و مادر خود را نگه دارند زیرا برخی از افراد در سن سالمندی نمی توانند امور واجب و روزمزه خود را به تنهایی انجام دهند. یک مثل قدیمی در زبان فارسی وجود دارد که می گوید«فرزند بزرگ کردم که در پیری عصای دستم شود» در کودکی همیشه پدر و مادر از کودک خود مراقبت می کردند شاید توقع داشته باشند که در ایام پیری دستشان را بگیرد و عصای دستشان باشد.
خبرنگار :نیوشا یعقوبی
701
