به گزارش سرویس دانشگاه خبرگزاری ایسکانیوز، در بسیاری از کشورهای پیشرفته اشتغال از سالهای اول جوانی و همزمان با تحصیل به یک فرهنگ تبدیل شده و جوانان پس از 18سالگی ضمن پیگیری برنامههایشان از جمله تحصیل دانشگاهی، شاغل نیز هستند. در این میان کار دانشجویی به عنوان روشی برای توانمندسازی دانشجویان و درآمدزایی، علاوهبر امتیازات بسیار، میتواند به نوعی دورهای از کارورزی باشد که آنان را پس از فارغالتحصیلی با یک فن آشنا میکند تا بتوانند برای خود کارآفرین باشند یا اینکه درسهای تئوری را به صورت عملی فرا بگیرند. اما متاسفانه چنین فرهنگی در جامعه ما وجود ندارد و غالبا افرادی که وارد تحصیلات دانشگاهی میشوند تا پایان دوران تحصیل بیکار هستند و از طریق خانواده تامین مالی میشوند. این در حالی است که بهرهبرداری از این حجم عظیم نیروی انسانی میتواند تاثیر قابل توجهی بر چرخه اقتصادی کشور بگذارد و از طرف دیگر خود افراد با کسب مهارتهای جدید توانمند خواهند شد. کار دانشجویی یکی از شیوههای اشتغال جوانان و بهرهبرداری از این سرمایه است. با این وجود توجه لازم به این بخش صورت نگرفته و به طور جدی پیگیری نمیشود.
حسن بهنژاد، معاون دانشجویی دانشگاه تهران در این زمینه گفت: «در دانشگاه تهران ما دو نوع کار دانشجویی داریم، یکی کار دانشجویی خدمات عمومی است که صرفنظر از تخصص، دانشجویان در آن به کار گرفته میشوند. نوع دوم کار دانشجویی تخصصی است که دانشجو براساس تخصصش اشتغال پیدا کرده و برآن اساس درآمد کسب میکند. نوع اول در حقیقت بیش از 10 سال است که رواج یافته است. مبلغی را هم که دانشجو دریافت میکند متناسب با کار دانشجوییاش است که بر اساس دوره دانشجویی فرد یعنی در مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد یا دکتری تعیین میشود. در حقیقت ساعت اشتغال به فعالیت در کارهای محوله متغیر است و ما اجازه دادهایم هر دانشجو در ماه 60 تا حداکثر 85 ساعت زمان بگذارد و کار دانشجویی داشته باشد. متناسب با آن برای کارشناسی 3000 تومان و برای دکتری 5000 هزار تومان پرداخت میشود. این مبالغ برای کار دانشجویی تخصصی در حقیقت تا 10000 تومان نیز برای هر ساعت میتواند افزایش پیدا کند که بستگی به نوع کار و تخصص آن فعالیت دارد.
منظور از کارهای عمومی این است که مثلا دانشجویی در کتابخانه به نگهداری کتابها یا راهنمایی دیگر دانشجویان برای پیدا کردن کتاب مورد نیاز بپردازد یا در واحد روابط عمومی در مسائل مختلف اطلاعرسانی و رسانهای با هماهنگی مدیر مربوط فعالیت کند. درواقع کارهایی غیرتخصصی که هر دانشجویی با هر مدرک تحصیلی از عهده آن برخواهد آمد؛ ولی کارهای تخصصی به دانشجویانی داده میشود که مدرک مرتبط دارند یا در رشته مرتبط با آن فعالیت تجربه کسب کردهاند تا از این طریق به کیفیت کار لطمه وارد نشود.
این دو نوع کار برای تمام دانشجویان دانشگاههای محل تحصیل قابل انجام است و هیچ تفاوتی بین دانشجویان شبانه و روزانه؛ چه به لحاظ قیمتی و چه به لحاظ ساعتی و آیین نامهای وجود ندارد و تمام مراحل آن مشترک خواهد بود.»
وی با اشاره به اینکه سازوکار به کارگیری دانشجو در این دو نوع فعالیت به چه شکلی است افزود: «معمولا واحدهایی که نیاز به خدمات کار دانشجویی دارند به معاونت دانشجویی مراجعه خواهند کرد. ما به دانشجو اعلام میکنیم یا اینکه خود واحد به صورت حضوری یا از طریق انتشار اطلاعیه در دانشکدههای خود میتواند به دانشجویان مورد نیاز خود درخواست بدهد. از این طریق براساس ساعت و خدمات تخصصی یا عمومی فرد را جذب میکنند که اغلب واحد متقاضی است و بعد ما شاهد مراجعه دانشجو هستیم.»
معاون دانشجویی دانشگاه تهران با اشاره به طرح مشترک وزارت کار و علوم به نام «کارورزی» که با همکاری هم انجام میدهند گفت: «قطعا در مورد «کار دانشجویی تخصصی» این نوع نگاه است که دانشجو بتواند حین تحصیل یک تخصص را هم تمرین کند تا پس از فارغالتحصیلی به جمع بیکاران افزوده نشود و بتواند خود یک کارآفرین باشد و تنها به دروس تئوری که در کلاسها تدریس میشوند اکتفا نکند. همچنین درآمد و افزایش تخصص هم برای او به همراه داشته باشد.»
وی با اشاره به منزلت دانشجو و بکارگیری آنان در دوران تحصیل گفت: «اینکه یک دانشجو برود در محیط علمی دانشگاه در زمینه یک کار تخصصی که به آن علاقه دارد یا در آن رشته تحصیل میکند فعالیت کند و ساعت فعالیت را خودش تنظیم کند و در همان جایی که کار میکند درس هم بخواند بهتر است یا اینکه مثلا فرض بفرمایید برود پیک موتوری شود یا اینکه در فلافلی کار کند. البته ممکن است بعضیها دخل و خرجشان یکی نباشد و در کارهایی بیرون از دانشگاه هم فعالیت داشته باشند که بسیار خوب است و فرد را کاری و تلاشگر میسازد. ما در توصیهای که به همکاران خود کردهایم استفاده حداکثری از دانشجویان دانشکدههای خود را مدنظر قرار دادهایم تا هم نیازهای مالی آنان مرتفع شود و هم کارورزی را تمرین کنند.
آییننامه چه میگوید؟
طبق بخشنامه وزارت علوم دانشجویان تنها در شرایطی میتوانند در محل تحصیل بهکارگیری شوند که دستکم یکسال و نیم از آغاز تحصیلشان گذشته باشد و از نظر صلاحیتهای عمومی و اخلاقی موردتایید دانشگاه باشند.
در صورتی که دانشجویی در کمیته انضباطی پرونده داشته باشد از کار دانشجویی محروم است، مگر اینکه با حسنرفتار گذشته را جبران کرده باشد.
مسئولان واحدهای آموزشی نیز میتوانند در صورت تشخیص نیاز دانشجویان به درآمد و عدماستطاعت مالی آنها برای تامین هزینههای خود، آنها را به کار گیرند. همچنین کار دانشجویی شرایط تحصیلی و آموزشی نیز دارد و داشتن میانگین حداقل 12 برای دورههای کاردانی و کارشناسی و 14 برای مقاطع بالاتر ضروری است، در صورت احراز شرایط فوق و نیاز دانشگاه و توانایی دانشجو، مسئول امور دانشجویی میتواند نسبت به دعوت دانشجویان برای کار دانشجویی اقدام کند.
لازم بهذکر است معاونت دانشجویی موظف است یک ماه پس از پایان هر نیمسال تحصیلی، وضعیت آموزشی و نمرات دانشجویان شاغل به کار دانشجویی را بررسی کند تا در صورت افت آموزشی دانشجو، ساعات کاری برای نیمسال بعدی تقلیل یابد یا از ادامه کار دانشجویی جلوگیری شود.
مدت کار دانشجویی و نحوه پرداخت حقالزحمه کار دانشجویی
حداکثر مدت اشتغال هر دانشجو جهت انجام کار دانشجویی، 60 ساعت در ماه است. البته در بخشنامه جدید این رقم به 85 ساعت و برای دانشجویان با معدل خوب امکان افزایش این تعرفهها تا ۲۰ درصد وجود دارد.
تبصره1: در صورت عدم رضایت واحد مربوطه یا رفع نیاز به کار دانشجو خاتمه داده میشود.
تبصره 2: اجرای مفاد آییننامه هیچگونه تعهد استخدامی برای دانشگاه درقبال دانشجو ایجاد نخواهد کرد.
معاونت دانشجویی پس از دریافت سیاهه ساعات کار دانشجویان از واحدهای مختلف دانشگاه و تایید آن، مراتب را به اداره کل امور مالی معاونت پشتیبانی دانشگاه اعلام میکند تا نسبت به پرداخت حقالزحمه آنان اقدام مقتضی به عمل آید.
البته میزان درآمدی که از کار دانشجویی عاید افراد میشود هنوز خیلی کم است و بخش کمی از نیازهای دانشجویان را مرتفع میکند.
منبع: فرهیختگان