* داعش در چند هفته گذشته بیشتر مواضع و مناطق تحت کنترل خود در سوریه را از دست داده است، ارزیابی شما از این مساله چیست؟

اگر سال 2013 سال ظهور داعش و سال 2014 سال اوج این گروه باشد سال 2017 سال سقوط و پایان نظامی داعش خواهد بود. سه سال پیش مناطق تحت کنترل داعش بیشتر از مساحت کل کشور بریتانیا بود اما اکنون این گروه تروریستی به حفره ای مرزی در جوار مرزهای بین المللی عراق و سوریه محدود شده است. داعش بخش بزرگی از توان نظامی و قدرت بسیج کنندگی خود را از دست داده است همزمان نیز نیروهای ارتش سوریه و عراق نیز با سازماندهی دوباره خود اکنون در وضعیت بسیار مطلوب تری نسبت به قبل قرار دارند. داعش چه به لحاظ فکری و چه به لحاظ نظامی و لجستیکی قابلیت سال های پیش را ندارد در نتیجه شکست و تضعیف هرچه بیشتر این گروه امری محتوم است.

* آیا می توان گفت سال 2017 سال پایان و افول کامل پدیده داعش خواهد بود؟

باتوجه به وضعیت نظامی کنونی منطقه این امر موضوعی دور از انتظار نیست. داعش اکنون تنها بر بخش کوچکی از عراق و سوریه کنترل دارد و در تمامی این مناطق نیز به نیروهای ارتش سوریه و عراق و نیروهای سوریه دمکراتیک تحت حمایت آمریکا در حال جنگ است. اما در موضوع پایان و افول داعش باید یک مساله را به خوبی روشن ساخت. داعش به لحاظ نظامی تا پایان سال 2017 نابود خواهد شد و به یک گروه زیرزمینی تبدیل خواهد شد گروهی که همچون القاعده عملیات های چریکی و بمبگذاری خواهد کرد اما این به معنی پایان ایدئولوژی و تفکر رادیکال داعش نیست. این نحله فکری در آینده نیز ادامه خواهد یافت و حتی امکان ظهور و بروز داعش و یا گروه های شبیه این گروه اما تحت عنوان دیگر در مناطق دیگر جهان از جمله در لیبی و افغانستان امری دور از ذهن نیست.

* با پایان و افول قدرت نظامی داعش در سوریه، سوریه آینده با چه مشکلات و چالش­های روبه رو خواهد بود؟

به نظر می­ رسد سوریه پساداعش با دو چالش عمده روبه ­رو خواهد بود. آینده سوریه نیازمند توافق داخلی در میان گروه های سیاسی و توافقی منطقه ای و بین المللی است. اگرچه اکنون دولت سوریه و محور حامی دولت مرکزی یعنی جمهوری اسلامی ایران و روسیه در سوریه در موضع بسیار قدرتمندتری قرار دارند اما تاکنون هیچ گونه توافق جامعی برای آینده سوریه و مکانیسم های توذیع قدرت و سیستم سیاسی این کشور انجام نشده است. علاوه براین حضور نظامی ترکیه و آمریکا و همچنین تقویت نیروهای سوریه دمکراتیک نیز یکی دیگر از چالش های سوریه آینده است. ترکیه اکنون در دو استان سوریه حضور نظامی قابل توجهی دارد. در صورت عدم دستیابی به توافقی همه جانبه حضور نظامیان ترک خواهد توانست به بحران دیگری در این کشور تبدیل شود. از طرفی دیگر نیز نیروهای سوریه دمکراتیک اکنون سی درصد از خاک سوریه را کنترل کرده اند. آنان در حال تبدیل شدن به بازیگران قدرتمندی هستند. درصورت عدم توافق آمریکا و روسیه بروز تنش های دیگری می­ تواند در سوریه آتی به وقوع بپیوندد.

* اکنون ترکیه در سوریه به دنبال چیست؟

ترکیه در ابتدا یک سیاست بسیار رادیکال و آشتی ناپذیر در قبال دولت سوریه و رئیس جمهور این کشور در پیش گرفت اما اکنون سیاست­ های آنکارا تعدیل شده اند. در برهه کنونی آنکارا برای حفظ وضع موجود در شمال سوریه و سپس کاهش نقش و نفوذ کردها در این مناطق تلاش می کند. اگر ترکیه به خواسته های خود در عفرین و حتی در مناطق شمال شرق سوریه دست یابد میزان تنش زایی عنصر ترکیه در سوریه کاهش خواهد یافت.

* نیروهای سوریه دمکراتیک با حمایت آمریکا سی درصدد از خاک سوریه را کنترل کرده اند، آمریکا چه برنامه هایی برای شرق سوریه دارد؟

آمریکا با حمایت از عناصر نیابتی خود در سوریه یک جغرافیای جدید را ایجاد کرده است. آنان کنترل قابل توجهی بر منابع انرژی، آب و زمین های کشاورزی سوریه دارند و سیاست کنونی آنان نیز کنترل گذرگاه مرزی ابوکمال در شرق سوریه و هم مرز عراق است. جایی که مانع از تلاقی ارتش سوریه و عراق با همدیگر شود و پس از آن از موضعی قدرتمندتر در مذاکرات­ برای تعیین سرنوشت سوریه شرکت کند.

* با توجه به چینش نیروها و تقویت دولت مرکزی و همچنین تضعیف داعش سوریه آینده چگونه خواهد بود؟

دولت سوریه در چند سال گذشته و به ویژه در ماه های اخیر پیروزهای چشمگیر و موفقیت های استراتژیکی به دست آورده است. محور حامیان دولت سوریه را نیز اکنون به عنوان بازیگر اصلی و عمده این کشور محسوب می شود. با این اوصاف آینده سوریه در گرو توافق محور تحت حمایت روسیه با ایالات متحده خواهد بود. توافق مسکو و واشنگتن برای آینده سوریه نقشی تعیین کننده خواهد داشت. تاکنون هیچ گونه شواهدی مبنی بر توافق این دو محور وجود ندارد. اما با پایان داعش و تثبیت قدرت دولت مرکزی در بیشتر مناطق سوریه امکان رسیدن به توافق در میان دو محور افزایش خواهد یافت. این نکته را نیز باید در نظر داشت که محور مسکو-تهران به واسطه کنترل بخش اعظم سوریه و قدرت بیشتر در مذاکرات آینده در ترسیم خطوط سیستم سیاسی سوریه نقش اصلی، محوری و بنیادین را ایفا خواهند کرد.