به گزارش ایسکانیوز، کیومرث یزدانپناه عضو هیات علمی دانشگاه تهران یادداشتی با موضوع نقش مکان امن و مکانگزینی صحیح در کاهش خسارات و آسیبهای زلزله نوشت.
متن یادداشت یزدانپناه به شرح ذیل است:
«زلزله 7.2 ریشتری سرپل ذهاب ایران ، دوباره زلزله خیز بودن کشور ما را ادوار تاریخی پیوسته گوشزد میکند.
موقعیت جغرافیایی و ساختار محیطی سرزمین ایران، از جغرافیای طبیعی آن، محیطی پر از مخاطره و آسیب ارائه میکند که در طول تاریخ مردمان این سرزمین را درگیر انواع مخاطرات کرده است.
زلزله که یک پدیده اعجاب برانگیز خلقت بوده و دانشمندان از آن به عنوان یکی از اصول زیربنایی خلقت یاد میکنند که همچنان علم و یافتههای علمی بشر از پیش بینی و ابعاد آن ناتوان است و هرگونه اظهار نظر در خصوص وقوع این پدیده ویرانگر یا ابعاد آن و مکان احتمالی وقوع آن به لحاظ علمی بی اساس بوده و مورد تائید متخصصان این پدیده طبیعی نبوده است.
کشور ما ایران با قرارگیری در امتداد طولی و عرضی زلزله، از جمله مناطق جغرافیایی است که طی قرنهای متمادی، خسارتهای فراوانی را از بعد انسانی، محیطی و امنیتی متحمل شده است.
اما امروزه با توسعه گسترده علوم فنی و مهندسی، امکانات گستردهای را در اختیار کشورهای زلزله خیز از جمله ایران قرار میدهد که میتوانند به واسطه آن خسارات زلزله را در حد قابل توجهی کاهش دهند.
صرف نظر از همه اظهارات فنی مهندسی و حتی سیاسی در باب اتفاق تلخ اخیر در سرپل ذهاب، بنظرم آمد مطلبی را بر اساس تجربه آموزشی خود در دانشگاه تهران در تدریس درسی به نام معیارهای امنیتی مکانگزینی پروژههای عمرانی در اختیار مخاطبان گرامی در رسانهها قرار دهم.
توجه به اینکه اکثر مناطق جغرافیایی ایران بر روی نوار زلزله خیز قرار داشته و آسیب پذیری بالای آن همواره منشاء دردسر و تلفات انسانی گسترده بوده است. امروزه با گسترش فضای متراکم شهری، نگرانیها از باب گستردگی تلفات مردم ایران را بشدت مضطرب و نگران میسازد.
بیشترین نگرانیها در حوزه ساخت و سازها ماست. زیرا بناهای احداثی و کمبود زیرساختهای لازم برای عملیاتی کردن صحیح مدیریت بحران ،سبب شده که خطر پذیری لرزهای در مناطق شهری و روستایی کشور بسیار بالا ارزیابی شود. آنچه از زلزله یک فاجعه می سازد عدم آمادگی به منظور مقابله با آن و پیشگیری از عواقب زیان باری است که به بار میآورد.
در ایران علیرغم اقدامات پیشگیرانه فنی در برابر زلزله، تمرکز بر کاهش زیان های ناشی از زلزله، عمدتا بر حول روش های ساخت و ساز ساختمان ها جهت افزایش مقاومت در برابر زلزله بوده است، اما مقابله با زلزله فراتر از رعایت اصولی فنی برای مقاوم سازی ساختمانها بوده که مکان گزینی مطمئن و ایمن از اصول اولیه تقابل با بلایای طبیعی به ویژه زلزله است و در حقیقت می بایست کل مناطق شهری و روستایی را با هدف کاهش آسیب پذیری در برابر زلزله را هماهنگ با جغرافیا بویژه عوارض و پیچیدگیهای مکان کرد.
هدف از نگارش این مطلب، ارائه تحلیل شکل مطلوب و آرام بخش شهر پایدار و مقاوم بر اساس الگوها و معیارهای امنیتی مکان گزینی با مطالعه دقیق جغرافیای شهری و روستایی و نقش مکان مطمئن و هنچنین عوامل و عناصر شکل دهنده پروژه ایمن مانند فرم، ساختار، تراکم، کاربری، مکان یابی در اجرای مطمئن پروژههای عمرانی و مسکنی است.
نتیجه این که الزامات امنیتی و تمهیدات مکانگزینی با رعایت اصول جغرافیایی در کاهش خسارات ناشی از حوادث طبیعی مانند زلزله از نیازهای کشور زلزله خیزی مثل ایران است.
منبع: فارس