آمریکا از سوریه خارج نخواهد شد

دکتر علی بیگدلی کارشناس مسائل آمریکا براین باور است آمریکا پس از شکست نظامی داعش از سوریه خارج نخواهد شد و به حضور نظامی خود در این کشور ادامه می دهد . آمریکا پایان حضور نظامی خود در سوریه را به پایان حضور نظامی دیگر کشورهای موجود در سوریه از جمله روسیه، ترکیه ... مرتبط خواهد کرد. یعنی با قرار دادن این پیش شرط عملاً تداوم حضور خود در سوریه را مشروع جلوه خواهد داد.

* پس از پایان داعش و شکست این پدیده تروریستی آیا ایالات متحده آمریکا نیروهای خود را از سوریه خارج خواهد کرد یا این که سیاست جدیدی مبتنی بر تداوم حضور خود در این کشور را دنبال خواهد کرد؟

سیاست آمریکا در سوریه فراز و نشیب های زیادی داشته است. آنان در ابتدا از حامیان اپوزیسیون سوریه بودند و سیاست کناره گیری بشار اسد از قدرت را پیگیری می کردند اما بعدها با ورود روسیه سیاست آمریکا با تغییراتی روبرو شد. این در حالی است که اوج و یا نقطه عطف تغییر سیاست آمریکا در سوریه در دو سال پیش به وقوع پیوست یعنی زمانی که داعش به منطقه شمال سوریه حمله کرد و از آنجا آمریکا توانست به صورت میدانی در عرصه نظامی سوریه شرکت کند. آنان بعدها با تقویت نیروهای کرد و تشکیل نیروی موسوم به سوریه دموکراتیک توانستند بخش بزرگی از خاک سوریه را کنترل کنند و اکنون این نیرو قریب به یک چهارم از خاک سوریه را در اختیار دارد. آمریکا اکنون در عرصه میدانی و عملی سوریه بازیگر قدرتمند و مهمی است و به نظر می رسد تا زمانی که آینده و سرنوشت سوریه به طور کامل مشخص نشود از این کشور خارج نخواهد شد. آمریکا حتی از حضور نظامی خود برای تاثیرگذاری بر آینده سیاسی و تعیین نظامی سیاسی این کشور استفاده خواهد کرد. آمریکا برنامه های بلند مدتی برای حضور نظامی و سیاست در سوریه دارد و پایان داعش به منزله پایان حضور آمریکا در این کشور نیست. چند روز پیش نیز برخی از مقامات نظامی آمریکا به طور غیر مستقیم از تداوم حضور خود در سوریه و عراق سخن گفته اند. بنابراین پایان حضور نظامی آمریکا در سوریه در مقطع کنونی غیر ممکن است. علاوه بر این آمریکا شاید پایان حضور نظامی خود را به پایان حضور نظامی دیگر کشورهای موجود در سوریه از جمله روسیه، ترکیه ... مرتبط کند. یعنی با قرار دادن این پیش شرط عملاً تداوم حضور خود در سوریه را مشروع نماید.

* شما اکنون به موضوع حضور نظامی و سیاست نظامی آمریکا در سوریه اشاره کردید ایالات متحده چه برنامه­ای برای آینده سیاسی سوریه دارد؟ اهداف و برنامه های واشنگتن برای آینده سیاسی سوریه را چگونه تجزیه و تحلیل می کنید؟

اکنون دو دیدگاه و رویکرد کلان درمورد آینده سوریه وجود دارد. از یک طرف محور مسکو - تهران قرار دارد که این محور خواستار تدوین یک قانون اساسی جدید برای آینده سوریه است که در این قانون بشار اسد رئیس جمهور کنونی سوریه نیز بتواند در انتخابات شرکت کرده و به عنوان رئیس جمهور این کشور به حیات سیاسی خود ادامه دهد. در طرفی دیگر رویکرد آمریکا و متحدین آن از جمله عربستان، رژیم صهیونیستی و حتی ترکیه قرار دارند. این محور خواستار سوریه و نظام سیاسی بدون بشار اسد برای آینده این کشور هستند. آمریکا و محور متحد او بر این باور هستند پس از چند سال بحران و جنگ داخلی اکنون زمان آن فرارسیده است بشار اسد از قدرت کناره گیری کند، بنابراین آمریکا در سوریه از سیاست کناره گیری بشار اسد و تقویت گروهها و سازمان های مرتبط و متحد با واشنگتن در ساختار سیاسی جدید این کشور حمایت خواهد کرد. از طرفی دیگر این احتمال نیز وجود دارد همزمان با افزایش تلاش ها برای تدوین و تعیین ساختار و سیستم سیاسی سوریه جدید آمریکا برای متحد کردن بیشتر گروههای اپوزیسیون و ایجاد ائتلافی جدید با تمرکز در شمال این کشور تلاش کند.

* در این میان امکان حصول توافق میان این دو محور متضاد و یا رقیب را چگونه ارزیابی می کنید؟ رویکرد این دو محور بسیار از هم دور و متضاد هستند آیا در این چنین فضایی احتمال رسیدن به چارچوبی مشترک وجود دارد؟

امکان رسیدن و حصول به یک توافق جامع در میان این دو محور در مورد آینده سوریه بسیار مشکل است. اگرچه اکنون اقدامات مثبتی در ژنو، آستانه و حتی سوچی برای پایان بحران سوریه برداشته شده است اما همچنان آینده سیاسی سوریه و رسیدن به یک توافق جامع در هاله ای از ابهام قرار دارد. از طرفی دیگر اکنون اگرچه روسیه در سوریه دارای پایگاه و جایگاه قدرتمندی است اما به نظر می رسد روسیه درتلاش خواهد بود از این موضع قدرتمند برای تقویت و یا به نوعی کاهش فشار اتحادیه اروپا و آمریکا علیه خود استفاده کند. در آخرین دیدار دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین به رغم تاکید هر دو رئیس جمهور بر حل بحران سوریه اما پوتین در تلاش بود از سوریه برای امتیاز گیری از اروپا و آمریکا استفاده کند. روسیه به خاطر مواضعش در بحران اوکراین و کنترل بخشی از این کشور تحت فشار شدید اروپا و آمریکا قرار دارد و همین مساله باعث وضع تحریم هایی شدیدی علیه مسکو شده است. روسیه اکنون می خواهد از سوریه برای کاهش این فشارها و رفع تحریم ها استفاده کند. اگر این رویکرد مسکو موفقیت آمیز باشد این احتمال وجود دارد روسیه در اوکراین امتیازاتی به محور کشورهای غربی بدهد و در عوض در سوریه این کشور امتیازاتی به محور آمریکا و متحدینش بدهد اما تاکنون در این زمینه هیچ گونه چشم انداز روشنی وجود ندارد بنابراین باید منتظر هفته ها و ماه­های آینده بود.

* اگرچه بازیگردانی آمریکا در سوریه این کشور را به یک مهره قدرتمند در تحولات سوریه تبدیل کرده اما این حضور باعث ایجاد تنش شدید در روابط آمریکا با ترکیه شده است. ترکیه از همکاری آمریکا با کردهای سوریه نگران است و به رغم تعهد آمریکا مبنی بر قطع کمک و ارسال تسلیحات آمریکایی به این نیروها همچنان شاهد تداوم ارسال تسلیحات و کمک های لجستیکی به کردهای سوریه هستیم. آینده روابط آمریکا و ترکیه را در سوریه چگونه می بینید؟ آیا آنکارا از محور تحت حمایت آمریکا بیشتر دور خواهد شد؟

ترکیه از سیاست های آمریکا در سوریه به شدت نگران است آنان از سیاست و برنامه تسلیح کردهای سوریه نگران هستند و نمی خواهند این سیاست و رویکرد واشنگتن ادامه داشته باشد. استدلال ترکیه این است که تسلیح کردها برای امنیت ملی ترکیه خطرناک و مخاطره آمیز خواهد بود اما آمریکا تعهد کرده است تسلیح کردها به امنیت ملی ترکیه آسیبی نزند و حتی متعهد شده است که پس از پایان عملیات های نظامی در سوریه بخش بزرگی از این تسلیحات را جمع اوری کند. با این وجود آنکارا با تردید به این تعهدات ترکیه نگاه می کند که این به معنای دور شدن ترکیه از محور آمریکا نیست. ترکیه در دو سال گذشته به صورت تدریجی به محور روسیه و جمهور اسلامی ایران نزدیک شده است بخشی از این نزدیکی بیشتر در قالب فشار به آمریکا قابل تحلیل است. حال باید این نکته را مورد توجه قرار دارد که در تصمیم گیری حلقه های اصلی سیاسی ترکیه ، تنها متغییر سیاسی تاثیر گذار نخواهد بود بلکه آنان به مولفه های اقتصادی نیز توجه خواهند کرد. اقتصاد ترکیه به شدت به حمایت های آمریکا و متحدین او وابسته است بنابراین اگر چه ترکیه از سیاستهای آمریکا نگران است و به نوعی با محور مسکو و تهران همکاری و هماهنگی هایی دارد اما در پایان ترکیه در چارچوب سیاست و برنامه کلان و استراتژیک واشنگتن برای سوریه قرار خواهد داشت.

* با این وجود اخباری مبنی بر احتمال توافق در میان دولت سوریه و ترکیه وجود دارد ، توافقی که اگر صورت گیرد باعث خواهد شد ترکیه هرچه بیشتر از آمریکا دور شود. آیا امکان چنین توافقی وجود دارد؟

خبرها و گزارش هایی مبنی بر احتمال توافق وجود دارد. یعنی از یک طرف دولت ترکیه حمایت خود را از بخش هایی از نیروهای اپوزیسیون سوریه قطع کند و دو طرف برای کنترل دوباره شهرهایی همچون رقه تلاش کنند اما این تنها در قالب خبرها و گزارشهای تائید نشده باقی مانده و به نظر نمی رسد دو طرف برای انجام این توافق تمایلی داشته باشند. اوضاع سوریه بسیار مبهم است و آینده رئیس جمهور این کشور نیز همچنان روشن نیست بنابراین ترکیه حاضر نخواهد بود با دولت سوریه وارد توافق و یا معامله ای چنین بزرگ شود. از طرفی دیگر رقه اکنون در اختیار نیروهای تحت حمایت آمریکا قرار دارد یعنی حمله به رقه نیازمند توافق فرامنطقه ای و به ویژه حمایت مسکو و همچنین راضی کردن واشنگتن خواهد بود. تنها توافق ترکیه و دولت سوریه نخواهد توانست معادلات شمال سوریه را تغییر دهد.

* با توجه به این موضوعات درهم تنیده و پیچیده آینده سیاست و برنامه های آمریکا در سوریه را چگونه پیشبینی می کنید؟

آمریکا تاکنون نیز به طور عمیق در سوریه مداخله نکرده است و بیشتر متمایل بوده تا از دور به مسائل سوریه بپردازد. در اجلاس های صلح سوریه نیز این سیاست واشنگتن به خوبی نمایان بوده است. برای نمونه آنان هیچ حضور قابل توجهی در اجلاس های سوچی، آستانه و حتی ژنو نداشته اند؛ بنابراین در آینده نیز از این سیاست تبعیت خواهند کرد اما شاید آنان نقش بیشتری به متحدین خود سوریه بدهند و از کارت کشورهایی همچون عربستان سعودی، حتی رژیم صهیونیستی و ترکیه بیشتر استفاده کنند.

کد خبر: 884060

وب گردی

وب گردی