امکان سنجی برنامه جدید عربستان برای لبنان

عماد آبشناس کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت وگویی ویژه ضمن اشاره به سیاست جدید عربستان برای سازماندهی آوارگان فلسطینی ساکن لبنان در قالب گروه های سیاسی و نظامی برای مقابله و مهار حزب الله ، براین باور است موازنه قوای داخلی دراین کشور، پیروزی محور مقاومت در سوریه، انزجار مردمی از عربستان در لبنان و فلسطین و چندین مولفه دیگر باعث شکستی جدی برای سیاست جدید ریاض در بیروت خواهند شد.

* گزارش ­هایی مبنی بر ایجاد گروه های نظامی از میان آورگان فلسطینی، توسط عربستان و با همکاری برخی از کشورها در لبنان منتشر شده است. گروه هایی که برای مهار حزب الله در آینده استفاده خواهند شد. آیا احتمال ایجاد چنین گروه هایی وجود دارد؟

تلاش عربستان سعودی، آمریکا و رژیم صهیونیستی برای ایجاد گروه هایی در لبنان برای مقابله با حزب الله و حتی دولت لبنان امر و فعالیت جدیدی نیست. آنها سال هاست برای ایجاد فتنه و آشوب در جامعه لبنان تلاش می کنند. این یک واقعیت است و ما می توانیم از آن به عنوان یک الگو یاد کنیم، یعنی این سه کشور برای ایجاد تنش در جامعه لبنان تلاش کرده اند اما نیروهای مردمی و احزاب و گروه های سیاسی این کشور مانع از تحقق برنامه های آنان شده ­اند. برای نمونه با شروع بحران در سوریه تلاش هایی برای انتقال بحران به لبنان صورت گرفت و بسیاری برای بروز تنش مذهبی و قومی در لبنان سرمایه گذاری می کردند اما این سرمایه گذاری کلان نیز خنثی شد. اکنون زمزمه های سرمایه گذاری و بحران آفرینی جدیدی به گوش می رسد. به ویژه پس از پایان داعش در سوریه و عراق و بازگشت تدریجی آرامش به این دو کشور اکنون عربستان و متحدانش برای ایجاد کانون های جدید بحران در منطقه تلاش می کنند.

* به سوریه اشاره کردید، عربستان و متحدانش چگونه می خواستند این بحران را به لبنان منتقل کنند و چگونه در آن مقطع این بحران خنثی شد؟

با تشدید بحران سوریه و قدرتمند شدن داعش و جبهه النصره، این دو گروه در تلاش بودند شرق لبنان به ویژه منطقه بقاع را به کانون فعالیت های خود برای کنترل لبنان و سوریه تبدیل کنند. در آن زمان حتی رسانه های وابسته به عربستان و رژیم صهیونیستی این مساله را تبلیغ می کردند که اگر حزب الله با این گروه ها وارد درگیری نظامی شود، لبنان سال ها به میدان نبرد فرقه ای تبدیل خواهد شد و دیگر آرامش به این کشور بازنخواهد گشت. اما دیدیم در عملیات حزب الله، داعش تنها یک هفته در مقابل نیروهای محور مقاومت دوام آورد و در منطقه پاکسازی شدند. شکست داعش در لبنان توسط حزب الله زلزله شدیدی در منطقه ایجاد کرد و شوک بزرگی به کشورهای حامی تروریسم در لبنان وارد آورد. همین سناریو نیز در مورد ارتش لبنان و پاکسازی این کشور از نیروهای جبهه النصره تکرار شد. ارتش لبنان و نیروهای مقاومت پتانسیل خود را در آن مقطع به خوبی نشان دادند.

* پس از شکست عربستان در تقویت نیروهای مخالف ارتش لبنان و نیروهای مقاومت و همچنین رسوایی استعفای سعد حریری اکنون دولت ریاض چه برنامه و راهبردی برای آینده لبنان دارد؟

این دو موضوع و به ویژه رسوایی استعفای نخست وزیر لبنان باعث بروز شکست بزرگی برای عربستان شده است. آنان می خواهند این موزانه و معادله را تغییر دهند و یک بار دیگر خود را به کانون قدرت و تحولات داخلی لبنان بازگردانند. در نتیجه ایجاد گروه های سیاسی و حتی نظامی از میان گروه های فلسطینی و آوراگان فلسطینی ساکن لبنان در دستور کار جدید ریاض قرار گرفته است. ریاض در حال حاضر می خواهد به واسطه این آوارگان جایگاه خود را در معادلات سیاسی و نظامی لبنان بهبود بخشد اما بعید به نظر می رسد که این بار نیز دستاورد چندانی به دست آورد.

* چگونه از شکست راهبرد جدید و سیاست نوین عربستان خبر می دهید؟ تحلیل شما بر چه مولفه هایی استوار است؟

چند عامل موجب شده اند که عربستان در آینده لبنان، مهار حزب الله و بازیگردانی فعال در آینده این کشور ناکام باشد. پس از تحولات سوریه و پیروزی محور مقاومت و شکست پروژه استعفای سعد حریری موازنه قوای داخلی در لبنان به طور کامل به نفع محور مقاومت و حزب الله تغییر یافته است. اکنون چه به لحاظ سیاسی و چه به لحاظ نظامی محور همسو با عربستان توان چندانی برای مهار و تخالف با حزب الله برخوردار نیست. علاوه بر این سیاست های عربستان نیز باعث ایجاد بدبینی به این کشور و انزجار از ریاض در میان مردم لبنان و حتی در میان اهل سنت این کشور نیز شده است. جایگاه عربستان به عنوان یک کشور با سیاست های مداخله جویانه و همچنین مخرب در جامعه لبنان تعریف می شود و این موضوع ابتکار عمل چندانی برای عربستان در این کشور ایجاد نخواهد کرد. علاوه بر این ما باید به تحولات یک ماه گذشته در عرصه منطقه به ویژه انتخاب قدس شریف به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی توسط ایالات متحده آمریکا توجه داشته باشیم.

* به انتخاب قدس شریف به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی اشاره کردید ؛آیا امکان دارد این مساله را بیشتر تشریح کنید و بفرمایید که چگونه این امر می تواند به شکست سیاست عربستان در لبنان منتهی شود؟

به نظر می رسد تصمیم به انتخاب قدس شریف به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی از طرف آمریکا، با آگاهی و هماهنگی با عربستان اتخاذ شده باشد. موضع گیری دولت عربستان نیز این فرضیه را بیشتر تقویت خواهد کرد. این امر باعث انزجار شدیدی از عربستان در جهان عرب به ویژه در میان مردم فلسطینی شده است. اکنون عربستان و متحدان منطقه ای و فرامنطقه ای این کشور بسیار منفور هستند. بنابراین این موضوع ،امکان موفقیت عربستان در جذب مردم و گروه های فلسطینی برای مقابله با حزب الله و سازماندهی آنان در گروه های سیاسی و نظامی را به حداقل خواهد رساند. زیرا مردم فلسطین اکنون عربستان را به عنوان بخشی از پروژه شکست و نابودی آرمان های مردم و ملت فلسطین قلمداد می کنند. با این اوصاف عربستان از شانس کمی برای موفقیت در طرح خود برخوردار است ،اگرچه این کشور کماکان از یک امتیاز مثبت برای سازماندهی گروه های سیاسی و نظامی متحد خود برخوردار است.

* عربستان از چه امتیازی برای سازماندهی گروه های فلسطینی در لبنان برخوردار است؟

مهمترین امتیاز عربستان در چند دهه گذشته برای ایجاد و تقویت گروه های رادیکال در سطح منطقه و جهان دلارها و ثروت بادآورده نفتی این کشور بوده است. عربستان سال هاست از درآمدهای نفتی خود برای ترویج خشونت و ترویج افکار تکفیری و برنامه های بلندپروزانه خود استفاده می کند. اکنون نیز این احتمال وجود داردکه آل سعود برای تحقق راهبرد خود در لبنان از حربه اقتصادی استفاده کند .این نکته را نیز نباید از یاد برد که جامعه آورگان فلسطینی ساکن در لبنان به لحاظ مادی از وضعیت بسیار نامطلوبی برخوردار هستند و شاید سران عربستان از این پاشنه آشیل، برای موفقیت طرح های خود استفاده کنند.

* با این تفاسیر میزان موفقیت عربستان در ایجاد گروه های سیاسی و نظامی جدید در لبنان از میان آوارگان فلسطینی را چگونه پیش بینی می کنید؟

اگرچه عربستان از کارت اقتصادی خود برای جذب برخوردار است اما من به چندین عامل مهم و موثر دیگر نیز اشاره کردم که ضریب موفقیت عربستان را به شدت کاهش خواهند داد؛ علاوه بر این ما اگر در یک روند تاریخی به مداخله عربستان در جامعه و سیاست لبنان توجه داشته باشیم ،در این مورد نیز شانس عربستان بسیار کمرنگ خواهد بود. با عطف به این مولفه و پارامترها باز هم میزان موفقیت عربستان بسیار کم خواهد بود و محور مقاومت و حزب الله همچنان جایگاه قدرتمند خود را در جامعه لبنان حفظ خواهند کرد و این بار نیز شکست دیگری به سیاست های عربستان در لبنان اضافه خواهد شد.

کد خبر: 891496

وب گردی

وب گردی