صداوسیما و  مواجهه با رخدادهای غیرمنتظره

صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را که رسانه ملی می‌خوانند در روزهای اخیر مورد هجمه برخی که بیشتر هم سیاسی هستند قرار گرفته است. لابد رفتار این رسانه با ذائقه آنها همخوانی ندارد و شاید هم دنبال یک متهم می‌گردند که قربانی‌اش کنند و خود را تبرئه.

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز، سیمای جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب، تغییر و تحولات زیادی را پشت سر گذاشته و در تمامی این سی و هشت سال تلاش کرده تا علاوه بر سرگرمی همچون یک دانشگاه عمل کند. چه آن سال هایی که تنها دو شبکه داشت و چه امروز که تعداد آنها از بیست هم گذشته است. از سال‌های جنگ تحمیلی و تولیدات اندک برای آنتن تا سال‌های اخیر که حجم برنامه‌های تولیدی به اندازه استانداردهای جهانی رسیده و کمیت و کیفیت پا به پای هم پیش آمده اند.

اما اینکه این رسانه به رغم گسترش بسیار رسانه‌ها همچنان نقش اول و با تفاوت بسیار با سایر رسانه‌ها در تحولات و مسایل کشور دارد، امری بدهی و جدی است شاید هم بعضی از خرده گیری‌ها به دلیل همین میزان تاثیرگذاری باشد و با وجود این چند نکته در خصوص عملکرد رسانه ملی، قابل توجه است تا مخاطبین آن و مخاطبین منتقد و معترض رسانه ملی قضاوت درستی از این تعاملات داشته باشند.

حالا صداوسیما چه آن سال‌هایی که چند کانال رادیویی و تلویزیونی داشت و چه اکنون که ده‌ها کانال در حال فعالیت دارد، تلاش کرده رویکردی مسئولانه داشته باشد. هرچند یا شاید در تشخیص مصالح کشور درست عمل نکرده باشد اما همواره به دنبال تکلیف ملی و اسلامی خود بوده است. در رویدادهای اخیر نیز همین امر به خوبی دیده می شود. قطعا همین صداوسیما بود که زمینه انتخاباتی با مشارکت بالای 70 درصد را بوجود آورد و مهمترین مرجع افکار عمومی بود. حالا و در همین هفته های اخیر نیز دو رخداد غیرمنتظره پیش آمد تا بار دیگر صدا و سیما به عنوان رسانه ای مهم و تاثیرگذار وارد عمل شود.

طی بیست روز اخیر، دو اتفاق مهم شبکه های تلویزیونی را با چالش مواجه کرد. نخست دو زلزله رخ داده در تهران و دیگری اعتراض های مردمی که متاسفانه توسط عده ای معدود به اغتشاش تبدیل شده و حوادث تلخی را رقم زد. در اولی تلویزیون سریع عمل کرده و از طریق شبکه خبر به پوشش این اتفاق مبادرت ورزید. از یک سو زیرنویس های این شبکه و از سوی دیگر گفتگوی تلفنی با صاحبنظران زمین شناسی نقش مهمی در کاهش اضطراب عمومی ایفا کردند. به گونه ای که بسیاری از مردم تهران که پس از زلزله از خانه هایشان بیرون رفته بودند به منازل خود بازگشتند.

اما دومین اتفاق که از یک روز پنجشنبه آغاز شده و خیلی زود مورد توجه شیطنت آمیز شبکه های خبری غربی قرار گرفت، شبکه های مختلف تلویزیونی ایران را در وضعیت خاصی قرار داد. از یک سو مخاطبان میلیونی اش نیاز خبری فوق العاده ای داشته و از سوی دیگر رسانه فوق نباید به هیجان‌های این چنینی دامن می‌زد. پس شبکه‌های تلویزیونی راه میانه را در پیش گرفته و در این مسیر هم تا حدود زیادی موفق عمل کردند.

علاوه بر موارد ذکر شده اگر بخواهیم عملکرد برنامه سازی تلویزیون در سال ۹۶ را مورد بررسی قرار دهیم به یک نکته می‌رسیم و آن هم چیزی جز تلاش برای تنوع بخشیدن به تولیدات و مماس شدن با جامعه نبوده است.

شبکه یک سیما در برنامه پایش حوزه اقتصاد را محور قرار داده و به گونه ای عمل کرده که مخاطب نه چندان آشنا با حوزه اقتصاد هم از مباحث طرح شده سود می برد. اتفاقی که به شکلی دیگر در حوزه سیاست و در برنامه گفتگوی ویژه خبری رخ داده و مخاطب علاقمند به اتفاق روز را در جریان مشروح آن قرار می دهد. در حوزه ورزش نیز برنامه قدیمی و پربیننده نود کارکرد ویژه خود را حفظ کرده و به موازات آن هم برنامه ای همچون «شب های فوتبالی» روی آنتن شبکه ورزش رفته که بینندگان خاص خود را دارد.

جنگ تلویزیونی «دورهمی» هم در دو دوره پخش خود بسیار موفق بوده که مانور آن روی نقد اجتماعی نقش مهمی در این امر داشته است. مهران مدیری و گروهش در هر قسمت از دورهمی به سراغ یک سوژه اجتماعی رفته و به شیوه خود آن را مطرح و نقد می کند. مدیری هم در پلاتوهایش با زیرکی و مهارت خاصی گاه شوخی هایی را شکل می دهد که رگه های کمرنگ سیاسی دارد. موضوعی که در نمایش دو نفره سحر ولدبیگی و سروش جمشیدی هم وجود داشته و برای طیف های مختلفی از مخاطبان جذاب جلوه می کند. شبکه شما هم در سال جاری دست به تولید برنامه های مختلف زده و در زمینه جذب مخاطب کاملا موفق عمل کرده است. برای نمونه می توان به «شب های شفاهی» با اجرای محمود گبرلو و «رادیو شب» به کارگردانی و تهیه کنندگی مشترک منصور ضابطیان و محمد صوفی اشاره کرد که اولی در باب هنر به خصوص سینما تولید شده و مخاطب را به یاد سری دوم هفت با اجرای گبرلو می اندازد. دومی هم شباهت فوق العاده ای به برنامه جذاب رادیو هفت داشته و تقریبا آیتم های مختلف آن هم کاملا شبیه به آن است.

در حوزه سرگرمی سازی هم صدا و سیما قدم های بلندی را برداشته و به لحاظ مضمونی تلاش زیادی برای بیان آنچه که در جامعه وجود دارد، به خرج داده است. برای نمونه هم می توان از «لیسانسه ها» به کارگردانی سروش صحت نام برد که با نگاهی طنزآمیز به مشکلات جوانان در زمینه شغل و ازدواج و مسکن پرداخته است. همین طور سریال «زندگی بهتر» که مضامین روز جامعه در شکل گیری قصه های آن لحاظ شده و شخصیت های خلق شده برای مخاطب کاملا آشنا و ملموس به نظر می رسند. «گمشدگان» ساخته رضا کریمی از جمله این آثار است که دست روی معضلاتی همچون اعتیاد و تاثیر آن روی افراد درگیر با آن گذاشته و پیام خود را به شکل زیرپوستی به مخاطبان خود منتقل می کند. در کنار گمشدگان می توان به مجموعه های تلویزیونی «سایه بان» ساخته برادران محمودی و «محکومین» به کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی اشاره کرد که این شب ها در حال پخش از شبکه های دو و یک سیما هستند. اولی داستان آدم هایی از طبقه زیر متوسط جامعه امروزی ایران است که زندگی کارگری شرافتمندانه ای دارند اما با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می کنند. در سایه بان تلاش شده تا ارزش های انسانی و مفاهیم ارزشمند اخلاقی در تاروپود قصه آن تنیده شده و مخاطب را با خود همراه کند. یکی دیگر از دلایل موفقیت آن این است که مخاطب برش هایی از جامعه خود را در قاب کوچک تلویزیون مشاهده می کند.

محکومین هم به شکلی دیگر وارد جامعه و اتفاق های روز آن شده و شاکله فیلمنامه خود را براساس قانون مجازات جایگزین برای افراد فاقد سابقه کیفری شکل داده است. در هر یک از اپیزودهای این مجموعه تلویزیونی، مخاطب همراه یک مددکار اجتماعی وارد قصه شخصیت اصلی داستان شده و تا بسته شدن پرونده با او همراه می شود. در این بین و برای جذاب تر شدن کار، داستان های فرعی هم به آن اضافه شده که گاه خوب از کار درآمده و گاه چنگی به دل نمی زنند.

با این بررسی نسبتاً اجمالی می توان دریافت که به واقع صدا و سیمای جمهوری اسلامی تلاش شرافتمندانه را برای پوشش تمام سلیقه در سنین مختلف و تفکرات گوناگون در نظر گرفته است و طبیعی هم به نظر می‌رسد برخی به حق یا بر اساس عادت همیشگی به انتقاد از تلویزیون بپردازند.

آنچه مسلم است اینکه رسانه ملی با تمام مشکلاتی که در حوزه بودجه در سال‌های اخیر با آن دست به گریبان است اما همچنان به عنوان تاثیرگذارترین رسانه در کشور در حال فعالیت است. دو دیگر اینکه با توجه به حجم زیاد مخاطب صدا و سیما، این رسانه برای جلب نظر بینندگان خود نیاز به تلاش مظاعف دارد اما نباید از حق هم گذشت که برآورده کردن خواسته های بعضاً بیننده 80 میلیونی هم از آن کارهاست که فقط در حرف آسان است.

در نهایت نیز قضاوت را به خوانندگان این چند سطر می‌سپاریم که صدا و سیما جمهوری اسلامی با تمام نقاط ضعف، قوت و کمبوده‌ها همچنان توانسته در جذب مخاطب، تاثیرگذاری و موفق عمل کند یا خیر؟

500

کد خبر: 894123

وب گردی

وب گردی