به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز، روزی که میتوانست در تاریخ صنعت خودروسازی ایران بهعنوان روزی بهیادماندنی تلقی شود، تبدیل به یکی از سیاهترین روزهای این صنعت شد. خریدار یا بهتر آنکه بگوییم خریداران که تا امروز آماده بودند، امروز دیگر اجازه خرید سهام را ندارند. دلیلش عدم احراز صلاحیت مربوط به اهلیت بوده است.
این توقف فروش سهام، ضربه بزرگی به ارزش سهام ایرانخودرو وارد کرد. موجی که حتی دامان خودروسازان بزرگ دیگر، یعنی سایپا و پارسخودرو را گرفت. در این میان غیر از خریداران حقوقی، صدای متقاضیان حقیقی یعنی مردم نیز درآمده است. آخرین قیمت سهام ایرانخودرو 2763 ریال بوده که کاهشی 5 درصدی را نشان میدهد. به عقیده ناظران، این کاهش میتواند طی روزهای آتی ادامهدار باشد. از شواهد اینگونه برمیآید که هر زمان که «نیاز باشد» ارزش سهام ایرانخودرو کاهش مییابد و یا به عبارتی دیگر سبک میشود. در مقابل هر زمان که «نیاز نباشد» ارزش سهام این شرکت سنگین میشود، بهطرزی که دیگر قابل خریداری توسط افراد حقوقی و حقیقی نیست.
داستان فروش سهام ایرانخودرو و یا شرکتهای اقماری آن، داستان هزار و یک شب است. درست سال گذشته در همین ایام بود که شرکت ایرانخودرو با انتشار اطلاعیهای در سامانه کدال فروش سهام "خگستر" و "پارسیان" خود را آگهی کرد تا سهام این دو زیرمجموعه خود را از طریق مزایده عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار، واگذار کند. بر اساس این گزارش، سهام قابلعرضه شرکت گسترش سرمایهگذاری ایرانخودرو 240 میلیون سهم معادل 16 درصد کل سهام شرکت به ارزش پایه هر سهم 7 هزار ریال است که طبق اطلاعات موجود به صورت نقدی واگذار خواهد شد. علاوه بر این 14.11 درصد سهام بیمه پارسیان متعلق به گروه ایرانخودرو نیز در قیمت 3750 ریال بهصورت نقدی عرضه خواهد شد.
پیش از آن در آذر سال گذشته نیز گفته شد ایرانخودرو در نامهای به سازمان بورس، از تصمیم خود برای واگذاری بلوک بانک پارسیان خبر داده است. انتشار این خبر موجب رشد سهام ایرانخودرو حتی تا سقف قیمتی 5 درصد در بازار سهام نیز شد که البته با عرضههای سنگین مواجه شده و صف خرید این سهم پایدار نماند.
یک ماه بعد در دی بود که گروه صنعتی ایرانخودرو با ارسال نامهای به سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که قصد دارد 16.6 درصد از سهام خود در شرکت گسترش سرمایهگذاری ایرانخودرو را واگذار کند. بدیهی است پس از انجام عملیات کارشناسی و تعیین قیمت پایه نسبت به درج آگهی مزایده در روزنامههای کثیرالانتشار و همچنین اطلاعرسانی از طریق سامانه کدال اقدام لازم صورت میپذیرد.
میتوان ریشه این بازی موش و گربه با خریدار و فروشنده را در واپسین روزهای سال 92 یافت. زمانی که بهطرزی ناگهانی خریدوفروش سهام ایرانخودرو متوقف شد. آن روز نماد معاملاتی شرکت ایرانخودرو با توجه به تعدیل پیشبینی درآمد هر سهم متوقف شد. این شرکت که بهتازگی مجوز افزایش سرمایه 60 درصدی آن صادر شده است، با قیمت 264 تومان و برخورداری از صف خرید یک میلیونی متوقف شد.
این در حالی بوده است که در بهمنماه همان سال 92 اعلام شد که سهام شرکتهای فعال در گروه "خودرو" (نماد سهام ایرانخودرو) در حالی طی روزهای گذشته با افت قیمت همراه شدند که پیرامون این مجموعهها بهویژه شرکت ایرانخودرو شایعات مختلفی میان فعالان بازار سرمایه منتشر شده است. به تعویق افتادن زمان فروش بلوک 33 درصدی بانک پارسیان و وجود متقاضی خارجی جهت خرید سهام شرکت گسترش سرمایهگذاری ایرانخودرو از جمله این شایعات به شمار میروند. آن زمان هاشم یکه زارع گفته بود برنامه فروش بلوک 33 درصدی بانک پارسیان یکی از اولویتهای کاری "خودرو" به شمار میرود، بهگونهای که در حال انجام مذاکرات نهایی دراینارتباط هستیم. یکه زارع در ارتباط با شایعات منتشر شده پیرامون انتقال برنامه فروش بلوک بانک پارسیان به سال آینده (1393) تصریح کرد: هدف اصلی این مجموعه اجرای برنامه مذکور تا پایان سال جاری است بهطوریکه تمام تلاش خود را در راستای فروش این بلوک طی سال جاری به کار میبرد.
البته فروش سهام ایرانخودرو و سایپا به خودروسازان خارجی، خبری بود که در هفته اول بورس در سال ۹۵ سبب تغییر روند فروش سهام این دو شرکت در بازار سرمایه شد. خبری که بیشتر شبیه شایعه بود تا واقعیت. در حالی روند و موج منفی خریدوفروش سهام ایرانخودرو و سایپا سرمایهگذاران بازار را نسبت به سرمایهگذاری در این دو شرکت ناامید کرده بود، با انتشار یک خبر و دو شایعه در بازار روند فروش سهام این دو خودروساز بزرگ خاورمیانه مثبت شد و رونق گرفت. خبر اعلام معاون وزیر صنعت مبنی بر نهایی شدن قراردادهای جدید خودروسازان داخلی با شرکای خارجی تا خرداد امسال به همراه دو شایعه تأیید نشده فروش ۲۹ درصد سهام سایپا به سیتروئن و فروش ۱۷ درصد سهام ایرانخودرو به فیات سبب لغو صف کشی سهامداران این دو شرکت برای فروش سهام شد. دو شایعه فروش سهام دو شرکت به خودروسازان جهانی همچنین سبب بازگشت روند خریدوفروش سهام این دو شرکت به مسیر مثبت در بورس شده است. هنوز هم فروش ۲۹ و ۱۷ درصد سهام سایپا و ایرانخودرو به سیتروئن و فیات هنوز از سوی مقامات این دو شرکت و مدیران دولتی تکذیب یا تأیید نشده است.
بیآنکه کسی مطلع باشد، تب فروش سهام خودروسازان بزرگ کشور ناگهان در بهمنماه سال جاری (96) بالا گرفت. تا آنجا که پس از ایرانخودرو، دیگر خودروساز بزرگ داخلی نیز بهدنبال واگذاری بخشی از سهام خود به بخش خصوصی است. حدود یک ماه پیش بود که ایرانخودرو اعلام کرد سهام 15.8 درصدی شرکت سرمایهگذاری سمند بهصورت مزایده واگذار خواهد شد و قرار بود ظرف حداقل ۱۰ روز پس از انتشار آگهی موردنظر، این سهام در بورس عرضه شود. بااینحال اما سهام موردنظر در محدوده زمانی اعلامی، عرضه نشد تا شائبههایی مبنیبر منتفی شدن این موضوع ایجاد شود. این در شرایطی است که ایرانخودروییها گفته بودند سهام 15.8 درصدی شرکت سرمایهگذاری سمند در تاریخ یازدهم بهمنماه امسال (امروز) عرضه خواهد شد. جدا از ایرانخودرو شنیده میشود دومین خودروساز بزرگ کشور نیز بهدنبال فروش سهام زیرمجموعه خود است. بر اساس شنیدهها، گویا گروه خودروسازی سایپا قصد دارد تمام یا بخشی از سهام پارسخودرو را به بخش خصوصی واگذار کند. پارسخودرو در حال حاضر سومین خودروساز بزرگ ایران به شمار میرود و پیشتر نیز در مقاطعی صحبتهایی مبنیبر واگذاری آن به میان آمده بود. هرچند هنوز اخبار رسمی درباره فروش سهام پارسخودرو منتشر نشده، بااینحال منابع آگاه میگویند سایپا بهدنبال واگذاری این سهام بوده و این احتمال وجود دارد که در آیندهای نه چندان دور، آگهی عرضه آن در بورس منتشر شود.
اهلیت اهرمی برای قطع و وصل
حکایت عدم اهلیت داستان تازهای در دنیای بورس نیست. مهر ماه امسال اهلیت خریدار سهام بلوکی ایرالکو رد شد. به گفته دبیرکل سندیکای صنایع آلومینیوم ایران به نظر میرسد برخی خریداران کارخانههای آلومینیوم به فکر انحصار بوده و در مرحله اول با عرضه محصولات خارج از بورس کالا و به قیمت پایینتر از بورس کالا اقدام به دامپینگ قیمت کنند. شرکت آلومینیوم المهدی به دنبال کسب کرسی هیأت مدیره ایرالکو بود و تلاش داشت سهام بلوکی مذکور را خریداری کند؛ اما این امر انحصار را در پی داشت و با توجه به اینکه سندیکای صنعت آلومینیوم به دنبال ممانعت از ایجاد انحصار است، موضوع از سوی سازمان خصوصیسازی و سندیکا رصد شد که به دلیل عدم اثبات اهلیت خریدار، این بلوک با وجود چند مرحله عرضه معامله نشد.
پیشتر در مردادماه سال جاری یک نماینده مجلس درباره خریدار کارخانه ماشینسازی تبریز نیز از چنین واژهای استفاده کرده بود. محمدحسین فرهنگی نماینده مردم تبریز با انتقاد از انتشار اخباری مبنی بر فروش کارخانه ماشینسازی به یک فرد خاص، گفت: این خریدار بههیچعنوان اهلیت ندارد و مبلغ چکهای صادر شده را در موعد مقرر نتوانسته پاس کند. به گفته فرهنگی کسی که اقدام به خرید کارخانه ماشینسازی تبریز کرده برای یکدهم ارزش واقعی آن چک داده و آن را نتوانسته در زمان مقرر پاس کند که این امر نشاندهنده عدم اهلیت وی است.
سال گذشته در چنین روزهایی بود که فروش پالایشگاه کرمانشاه با دلیلی مشابه متوقف شد. پالایشگاه کرمانشاه که در فهرست واگذاریهای سال 94 سازمان خصوصیسازی قرار داشت، پس از عدم اقدام برای واگذاری در سال گذشته، در فهرست واگذاریهای سال 95 قرار گرفت. اخیراً اقداماتی برای واگذاری این پالایشگاه از جمله تعیین قیمت و مذاکره با شرکتهای متقاضی خرید سهم آن انجام شده که این روند موردانتقاد برخی کارشناسان و افراد مطلع قرار گرفته است. یکی از کسانی که بیشترین انتقاد را به روند خصوصیسازی پالایشگاه کرمانشاه دارد، «هدایت الله خادمی» عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی است. به گفته خادمی مهمترین ایراد به جریان واگذاری پالایشگاه کرمانشاه اهلیت خریدار است.
401