تقدیر و معرفی افراد نمونه و برجسته در هر قشری به‌خصوص قشر معلمی می‌تواند یک اقدام برای الگوسازی از اساتید برتر، ارتقای انگیزه فعالیت‌های علمی و فرهنگی و هدایت اساتید برای ورود به مرزهای دانش باشد؛ موضوعی که بیست‌وششمین دوره این آیین روز گذشته در دانشگاه علامه‌طباطبایی برگزار شد. مساله نکوداشت اساتید برتر کشور از سال 69 با تصویب هیات دولت وقت کلید خورد و در سال 70 نیز دانشگاه‌ها موظف شدند به ازای هر 50 تا 200 عضو هیات‌علمی یک نفر را به‌عنوان عضو نمونه معرفی کنند، البته آن‌موقع شاخص‌های مدونی برای این انتخاب وجود نداشت. براساس آمار تا به امروز نزدیک به 384 نفر به‌عنوان استاد نمونه دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی انتخاب شده‌اند که از این تعداد سهم گروه‌های فنی و مهندسی، علوم پایان، کشاورزی و منابع طبیعی و علوم انسانی بیش از دیگر گروه‌ها بوده است.
مراسمی با حضور شخصیت‌های علمی
اما بیست‌وششمین دوره آیین نکوداشت اعضای هیات‌علمی نمونه کشوری روز گذشته در دانشکده روانشناسی علامه‌طباطبایی برگزار شد، مراسمی که گرچه دانشجویان به دلیل تعطیلات میان‌ترم حضور چشمگیری نداشتند اما محفل مناسبی برای کسانی بود که به‌دنبال فضایی با حضور اساتید برجسته و علمی کشور می‌گشتند. مراسم طبق وعده راس ساعت 10 صبح آغاز شد و حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه‌طباطبایی در جایگاه میزبان برنامه، دقایقی درباره جایگاه علوم و دانشگاه در عرصه‌های مختلف صحبت کرد. او در بخشی از صحبت‌های خود گفت: «دانشگاه‌ها تنها حوزه بروز خلاقیت در عرصه‌های مهندسی نیستند بلکه دانشگاه محل خردورزی و طلوع اندیشه‌های جدید است. دانشگاه علامه‌طباطبایی رتبه اول نظریه‌پردازی بومی و اسلامی را در ایران به خود اختصاص داده است.» او در بخش پایانی سخنرانی خود نیز ابراز امیدواری کرد در سال آینده فشارهای موجود بر اعضای هیات‌علمی کاهش یابد.
6 محور کیفیت‌بخشی به آموزش عالی
مجتبی شریعتی‌نیاسر، معاون آموزشی وزیر علوم دومین سخنران این برنامه بود. او در سخنرانی خود 6 محور را در دستورکار این وزارتخانه برای کیفیت‌بخشی به سیاست‌های آموزش عالی عنوان کرد. او اولین شاخص کیفیت‌بخشی را مهارت‌افزایی عنوان کرد و گفت: «برنامه‌هایی در دست اقدام است تا راهکارهایی پیدا کنیم که سطح توانمندی، شایستگی و مهارتی دانش‌آموختگان را افزایش دهیم و در این زمینه افرادی در حال کار هستند و از مهر ۹۷ قرار است اقدامات جدیدی در عرصه آموزشی رقم بخورد و براساس آن دانش‌آموختگان از مهارت بیشتری برخوردار شوند.» شریعتی‌نیاسر توانمندسازی بدنه هیات‌های علمی را یکی دیگر از راهکارهای کیفی‌سازی عنوان کرد و افزود: «در سال‌های گذشته میانگین سالانه دوهزار تا ۲۵۰۰ عضو هیات‌علمی در دانشگاه‌ها جذب شده‌اند و این نشان می‌دهد که میانگین سنی هیات‌علمی ما به سمت هیات‌علمی جوان در حرکت است که ما باید برای توانمندسازی این گروه نیز اقداماتی را انجام دهیم و بر همین اساس دانشگاه‌ها باید مراکز توانمندسازی را توسعه دهند و برای آنها مراکز ویژه‌ای در نظر بگیرند تا بدنه هیات‌علمی ما بتواند با استفاده از این تجربیات تعامل بیشتری با دانشجو داشته باشد و در ارتقای کیفی نقش موثری را ایفا کند.» او در ادامه با بیان اینکه شیوه آموزشی در ایران مشابه شیوه‌های آموزشی 50 سال گذشته است، توسعه آزمون‌های تخصصی و حرفه‌ای را یکی دیگر از ارکان کیفی‌سازی دانست. معاون آموزشی وزیر علوم ماموریت‌گرایی، تفویض اختیار و سطح‌بندی دانشگاه‌ها را از دیگر محورهای افزایش کیفیت آموزش عالی دانست.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به ماموریت‌گرایی در آموزش عالی اشاره کرد و گفت: «اصل ماموریت‌گرایی، اصل مهمی است. اگر دانشگاهی ماموریت مشخصی دارد باید با محوریت ماموریتی که برای وی مشخص شده فعالیت کند، اگر غیر از این باشد همه دانشگاه‌ها همه‌کاره می‌شوند.» از حاشیه‌های این سخنرانی می‌توان به اشاره شریعتی‌نیاسر به پذیرش دانشجو در مقطع دکتری دانشگاه پیام نور اشاره کرد، موضوعی که طی روزهای اخیر حواشی مختلفی را به وجود آورده است. او درباره این موضوع گفت: «ماموریت این دانشگاه در حوزه آموزش مجازی است و حتما این دانشگاه می‌تواند در همه مقاطع ورود پیدا کند، البته در مقاطعی که ورود پیدا می‌کند باید متناسب با نیازها و زیرساخت‌هایی باشد که برای آن متصور است.»
معرفی اساتید برتر
پس از سخنرانی شریعتی‌نیاسر و ایراد صحبت‌های دو تن از اساتید به‌نمایندگی از نفرات برگزیده، 10 استاد برتر کشور معرفی شدند. «عادل آذر» استاد دانشگاه تربیت‌مدرس، «حسین آفریده» استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر، «حسین خادمی‌موغاری» از دانشگاه صنعتی اصفهان، «محمد دبیرمقدم» از دانشگاه علامه‌طباطبایی، «حسین سرپولکی» از دانشگاه علم و صنعت، «محمدحسن سعیدی» از دانشگاه صنعتی شریف، «منیجه شهنی» از دانشگاه شهیدچمران اهواز، «ناصر طالب‌بیدختی» از دانشگاه شیراز، «کمال‌الدین قرنجیگ» از موسسه پژوهشی علم و فناوری رنگ و پوشش و «داود نعمت‌اللهی» از دانشگاه بوعلی‌سینا مورد تقدیر قرار گرفتند. انتخاب اعضای هیات‌علمی نمونه از بین اعضای هیات‌علمی رسمی قطعی که حداقل پنج سال سابقه داشته باشند صورت گرفته است و این اساتید براساس شاخص‌های آموزشی، پژوهشی، اجرایی و فرهنگی انتخاب شده‌اند. در پایان این دوره بیشترین تعداد اعضای هیات‌علمی نمونه از دانشگاه‌های تهران، شهیدبهشتی، شریف، اصفهان و فردوسی مشهد بوده است.
راهکار وزیر علوم برای نگاه استخدامی فارغ‌التحصیلان
منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز آخرین سخنران این برنامه بود. او در ابتدا با اشاره به وضعیت علمی و قابل تقدیر بودن جایگاه پژوهشی در کشور، نیاز به تحول در عرصه آموزشی را از مهم‌ترین حوزه‌های آموزش عالی عنوان کرد و گفت: «دانشگاه‌ها در حال حاضر نیاز به بازنگری و بازسازی دارد که در ذیل ماموریت‌گرا کردن دانشگاه‌ها شاید بشود از ظرفیت‌های ایجادشده بهتر استفاده کنیم. در این زمینه تکلیف قانونی وجود دارد و باید همه دانشجویان و استادان برای ساماندهی آموزش عالی تلاش کنند.» او در بخش دیگری به مساله استخدام و نگاه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به این موضوع اشاره کرد و گفت: «دانش‌آموختگان باید بتوانند بعد از فارغ‌التحصیلی منشأ هسته‌های علمی، اشتغال و کارآفرینی باشند و مراکز فکر و اندیشه را راه‌اندازی کنند. باید در این زمینه از ظرفیت اساتید به بهترین نحو استفاده شود تا دانش‌آموختگانی تربیت شوند که بعد از فارغ‌التحصیلی نیاز به استخدام در سیستم‌های دولتی نداشته باشند.» غلامی پس از پایان مراسم نیز در جمع خبرنگاران با اشاره به حاشیه‌های بودجه دانشگاه‌ها گفت: «بودجه دانشگاه‌ها که در لایحه ۹۷ دولت آمده بود با توجه به محدودیت منابع، انتظارات دانشگاه‌ها را برآورده نمی‌کرد.» او در بخش دیگری نیز با اشاره به ماجرای دانشجویان بورسیه گفت: «برخی دانشجویان بورسیه در حال تحصیل هستند، برخی نیز فارغ‌التحصیل شده‌اند و در حال جایابی در دانشگاه‌ها هستند که وزارت علوم برای جایابی این دانشجویان اقدامات لازم را انجام می‌دهد.»
وزیر علوم: در تلاش برای کمک به دانشجویان دکتری هستیم
منصور غلامی در حاشیه مراسم بیست‌وششمین آیین نکوداشت اساتید نمونه کشوری که در دانشگاه علامه‌طباطبایی برگزار شد، در پاسخ به سوال «فرهیختگان» درباره تفاوت‌های دانشگاه‌های کشور قبل و بعد از انقلاب اسلامی گفت: «این مساله را در مقایسه نسبی با قبل از انقلاب می‌توان نگاه و بررسی کرد؛ اعداد و رقم‌هایی که برای رشد مراکز علمی و دانشگاهی طی سال‌های بعد از انقلاب داشتیم بسیار چشمگیر است. این شاخص‌ها براساس نسبت‌های جمعیتی می‌توان دسته‌بندی کرد یا به‌طور مثال در حوزه علمی هم‌اکنون در منطقه در رده اول قرار داریم یا در جهان در رتبه 16 هستیم. همه اینها نشان می‌دهد که یک حرکت شتابنده و جدی شروع شده است.»
او افزود: «یکی از شاخص‌های مهم ما بعد از انقلاب اسلامی پوشش وسیع علاقه‌مندان تحصیل در دانشگاه‌ها بوده است. درواقع محدودیت‌های قبل از انقلاب باعث کاهش پوشش عمومی تحصیل می‌شد. ویژگی دیگر شتاب علمی است که به‌رغم محدودیت‌هایی که در این زمینه وجود دارد، بازهم در رده‌های اول جهان قرار داریم.»
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه و در پاسخ به سوالی درباره وام پژوهانه دکتری نیز گفت: «بحث پژوهانه رقمی است که باید در قالب کمک به دانشجویان پژوهشگر در اختیار قرار گیرد. منابع مالی این کمک‌ها قبلا در اداره معاونت علمی ریاست‌جمهوری بود که پرداخت شد، اما بعدها متاسفانه در بودجه‌ها پیش‌بینی نشد. در حال حاضر نیز در تلاش هستیم که در این راستا در کمیسیون تلفیق رقمی گذاشته و پیشنهاد شد اما مجددا بعد از بازگشت لایحه به کمیسیون، شنیدم آن رقم جابه‌جا شده است اما با وجود این تلاش می‌کنیم به دانشجویان دکتری کمک کنیم.»
منبع: فرهیختگان
