تداوم بحران کره در سایه مهار چین توسط آمریکا

علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل براین باور است آمریکا به رغم تلاش ها برای شروع مذاکره با مقامات کره شمالی از تداوم این بحران و حضور بلندمدت خود در شبه جزیره کره و شرق آسیا استقبال خواهد کرد، واشنگتن همچنین از این ابزار برای مهار چین و حتی روسیه استفاده خواهد کرد، اگرچه چین نیز از تداوم بحران در کره شمالی سودمند خواهد بود.

* پس از یک دوره طولانی تنش میان پیونگ یانگ و واشنگتن اکنون دو کشور برای مذاکره و پایان دادن به بحران های مابین خود تلاش می کنند، اما چرا کره شمالی به رغم تهدیدات و عدم گفتگو با آمریکا اکنون از مذاکره با این کشور استقبال می کند؟ در ماه های گذشته چه اتفاقی رخ داده که مقامات پیونگ یانگ بازبینی در سیاست های گذشته خود را در دستور کار قرار داده اند؟

هیات کره شمالی هنگامی که المپیک زمستانی در کره جنوبی برگزار می شد، پیام مهمی را به سئول رسانده بود؛ خواهر رهبر کره شمالی که حاوی پیام رهبر این کشور بود به طرف جنوبی خود اطلاع داد آماده هستند تا بحران کره را به صورت منصفانه و در چارچوب بازی برد _ برد حل و فصل کنند. این موضوع و سیاست جدید کره شمالی از دو جهت قابل تفسیر و تحلیل است از یک طرف اکنون کره شمالی تحت فشار شدید بین المللی به رهبری آمریکا است. این کشور که اکنون با شدیدترین بحران اقتصادی و قحطی طول تاریخ خود روبرو شده است به لحاظ دیپلماتیک و سیاسی نیز در یک انزوای شدید قرار دارد. در نتیجه با این پروژه جدید خواهد توانست بخش بزرگی از فشارهای کنونی را مدیریت کرده و توپ را به نوعی در زمین آمریکا بیاندازد. از منظری دیگر نیز کره شمالی با این کار پیام را به جهان خارج مخابره می کند که این کشور آماده سازش درمورد مساله اتمی خود است و این نیز به نوعی باعث همراهی بیشتر چین و حتی روسیه با این کشور خواهد شد و این دو کشور خواهند توانست با سیاست جدید پیونگ یانگ حمایت بیشتری از مواضع کره شمالی داشته باشند؛ اما ظواهر امر این را نشان می دهد رهبران کره شمالی خواستار پایان دادن به این بحران هستند زیرا دیگر تداوم سیاست های کنونی را به صلاح نمی دانند.

* اما سیاست جدید کره شمالی در آن مقطع زمانی بلافاصله با واکنش سرد و غیر مترقبه آمریکا مواجه شد و این کشور اعلام نمود درصورتی با پینگ یانگ مذاکره خواهد کرد که این کشور تمامی برنامه هسته ای خود را تعطیل کند. حال چرا آمریکایی ها این چنین از سیاست جدید کره شمالی استقبال کردند؟

امپریالیسم و جهان سرمایه داری همواره با بحران سازی، دو روی یک سکه را تشکیل داده اند. آمریکا به هیچ عنوان خواستار پایان بحران شبه جزیره کره نیست. این بحران باعث تقویت حضور آمریکا در شرق آسیا، فروش تسلیحات و مهار برخی از کشورهای این منطقه خواهد شد. بنابراین آمریکا هیچ گاه این کارت بازی مهم خود را در شرق آسیا از دست نخواهد داد و به نوعی بر تداوم این بحران تاکید خواهد کرد. اما این نکته را هم نباید از یاد برد که اگر چه آمریکا از بحران در کره شمالی سودمند خواهد برد اما این بحران به نوعی شمشیر دولبه نیز محسوب می شود. یعنی مخاطرات بزرگی را نیز برای آمریکا ایجاد خواهد کرد. برای نمونه اکنون برخی از شهرهای آمریکا در دسترس بمب های اتمی کره شمالی قرار دارند و اگر این شهر ها مورد اصابت اتمی قرار گیرند اعتبار، حیثیت و تاریخ آمریکا به نوعی نابود خواهند شد. این مساله همواره مورد تاکید مقامات آمریکایی قرار داشته است. آنان به نوعی خواستار نوعی بحران مدیریت شده در شرق آسیا هستند. این بحران حتی برای چین نیز این گونه است.

به چین اشاره کردید، بسیاری بر این باور هستند که آمریکا چین را بزرگترین چالش خود در دهه های آتی تلقی می کند، در نتیجه برای مهار این کشور به ویژه به لحاظ نظامی تلاش می کند. بحران کره شمالی نیز از همین منظر و دیدگاه سرچشمه می گیرد؛ یعنی آمریکا با تشدید بحران کره به نوعی درصدد مهار چین و حتی روسیه در این منطقه است با این دیدگاه موافق هستید؟

این دیدگاه بخشی از واقعیت های موجود را بازتاب می دهد اما برای این که تحلیل همه جانبه و جامعی داشته باشیم باید از چند رهیافت و منظر متفاوت به قضیه نگاه کنیم. بله آمریکا از کره شمالی برای مهار چین و روسیه استفاده می کند. حتی سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه چند مدت پیش به وضوح به این مساله اشاره کرد و اظهار داشت آمریکا به بهانه کره شمالی بزرگترین زرادخانه تسلیحاتی و سپرهای ضد موشکی خود را در این منطقه مستقر کرده است که بیش از آن که در تلاش برای مهار کره شمالی باشند برای بازدارندگی علیه مسکو و پکن مورد استفاده قرار می گیرند؛ اما این تنها یک روی سکه را تشکیل می دهد. روی دیگر سکه فرصت های ایجاد شده بحران کره برای چین است. چین با استفاده از کارت کره شمالی بحران دائمی نظامی و امنیتی بزرگی علیه آمریکا ایجاد کرده است و بخش بزرگی از توان سیاسی و نظامی آمریکا در شرق دور برای مهار کره شمالی اختصاص یافته است و چین نیز علاوه بر سرگرم کردن آمریکا با بحران کره شمالی برای تحقق اهداف کوتاه، میان و بلند مدت خود تلاش می کند. برای نمونه چند ماه پیش بحران جزایر مصنوعی ساخته شده توسط چین در دریای چین به بحران بزرگی تبدیل شد اما بعدها با تمرکز نگاه ها بر بحران کره شمالی، تلاش ها و راهبردهای توسعه طلبانه چین به فراموشی سپرده شد. در نتیجه اینجا نیز همچون مورد آمریکا، کره شمالی شمشیر دولبه ای برای چین است.

* در این میان کره شمالی چه گزینه هایی در دست دارد؟

کره شمالی در موضع و موقعیت بسیار ناخوشایندی قرار گرفته است. اگر این کشور بخواهد به غرب نزدیک شود و حتی ایده اتحاد دو کره را مطرح سازد آنگاه به بحران دور شدن از چین و روسیه دچار خواهد شد. هم اکنون نیز بخش بزرگی از اقتصاد کره شمالی با استفاده از کمک های چین و حتی روسیه به حیات خود ادامه می دهد. نزدیک به پنج میلیون کارگر کره شمالی در چین زندگی می کند و حتی برخی از گزارش ها از حضور نزدیک به سه میلیون کارگر کره شمالی در روسیه خبر می دهند. درصورت نزدیک شدن به غرب همواره کره شمالی با این تهدید مواجه خواهد شد که این بار روسیه و چین این کشور را تحت فشار قرار دهند. در صورت تداوم مواضع و سیاست های کنونی نیز، غرب همچنان به کره شمالی فشار خواهد آورد. اما در این وضعیت دوگانه ناخوشایند این امر مسجل است که دیگر کره شمالی با وضعیت کنونی نخواهد توانست در بلند مدت به سیاست هایش ادامه دهد. یعنی این کشور به نوعی از بازبینی و خانه تکانی در عرصه سیاست خارجی خود نیاز دارد.

* با این وضعیت مبهم کره شمالی، تلاش آمریکا برای تداوم بحران و سیاست های دوجانبه چین، آینده بحران شبه جزیره کره را چگونه پیش بینی می کنید؟

به باور من آمریکا و چین به رغم تهدیدات و مخاطراتی که بحران کره شمالی برای آنان ایجاده کرده است از تداوم این بحران سودمی برند. بنابراین هر دو کشور از سیاست تداوم بحران استقبال می کنند اما در این میان نقش رهبران کره شمالی اهمیت خواهد یافت. آنان باید در این مقطع مهم تاریخی تصمیمی سرنوشت ساز را اتخاذ کنند یا به وضعیت اسف بار کنونی تداوم بخشند یا این که در تلاش برای حل بنیادین این بحران دامنه دار و بلند مدت باشند. تنها آنان خواهند توانست در این معادله تغییر ایجاد کنند. در غیر این صورت بحران ابعاد جدیدی به خود خواهد گرفت و همچنان لاینحل باقی خواهد ماند. سیاست جدید کره شمالی و دیدار برخی ازمقامات بلند پایه این کشور از کره جنوبی و ارسال پیام مذاکره نیز تائیدی بر این مدعاست. رهبران کره شمالی به باور من در مسیر تغییر و خانه تکانی در سیاست های خود قدم خواهند گذاشت اگرچه همچنان آنان با بحران های ساختاری و اساسی نیز روبرو هستند که امکان شکست اقدامات آنان افزایش خواهد داد.

کد خبر: 911278

وب گردی

وب گردی