مقدم فر: رسانه های دانشگاه آزاد کانون اقدامات علیه نظام بود / با تحولات اخیر در دانشگاه آزاد روح تازه ای به این رسانه ها دمیده شد

مشاور فرهنگی رئیس هیات امنا و هیات موسس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: رسانه های دانشگاه آزاد علی رغم امکانات و نفوذ و فراگیری این دانشگاه در سراسر کشور، در گذشته نه تنها چندان تأثیرگذار و منشأ اثر نبودند و  جایگاه مطلوبی در عرصه رسانه ای نداشتند بلکه در برخی مقاطع زمانی کانون اقدامات ضد انقلابی علیه نظام بودند اما با تغییر و تحولات اخیر روح تازه ای به این رسانه ها دمیده شده که مثلاً اثر آن را در دگرگون شدن روزنامه فرهیختگان می¬بینید.

آقای دکتر در ابتدای سخن و پیش از ورود به بحث بفرمایید اساسا فرهنگ و مقوله کار فرهنگی و فرهنگ عمومی افراد و جامعه به چه معناست ؟
فرهنگ بنا به تعریف عبارت است از مجموعه ای از ارزش ها، باورها، عادات، سنن، آداب و رسوم و اعتقادات و یا در کل، یک نظام معنایی که محصول رویه اجتماعی و تعاملات اعضای یک جامعه در خلال سالیان دراز است و همین نظام معنایی، هویت ساکنان جامعه را شکل می دهد. طبیعتاً کار فرهنگی هم تلاش برای تولید و بازتولید و احیاناً تغییر مظاهر و عناصر متشکله فرهنگ جامعه و یا حفظ و حراست و جلوگیری از تغییر و اضمحلال این مظاهر و عناصر است.

اوضاع فرهنگی انقلاب اسلامی را بعد از 4 دهه چگونه می بینید ؟ آیا به هدف های فرهنگی انقلاب رسیده ایم ؟
بی شک ارزیابی و تحلیل اوضاع فرهنگی جمهوری اسلامی پس از گذشت چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی و پاسخ به این سوال که آیا به هدف های فرهنگی انقلاب رسیده ایم یا نه، نیازمند ساعت ها بحث و گفتگوست که در این مجال کوتاه نمی گنجد. هر پاسخی هم بدهیم، نسبی است: نسبت به دوران قبل از انقلاب اسلامی، نسبت به چهل سال عمر سپری شده از انقلاب و نسبت به آرمان ها و ایده آل های بلند انقلاب اسلامی. طبیعتاً انقلاب اسلامی نسبت به دوران سیاه پهلوی که دوره اضمحلال و تباهی فرهنگ در عرصه های مختلف جامعه ایرانی بود، گام های بلندی در عرصه فرهنگی برداشته است. همچنین نسبت به وضعیت فرهنگیِ منحط جوامع غربی که در ورطه ابتذال و سخافت و جاهلیت مدرن دست و پا می زنند، شرایط به مراتب بهتری داریم. از سویی نباید فراموش کرد که تازه چهار دهه از عمر انقلاب گذشته و این زمان برای بنا کردن یک تمدن و فرهنگ متعالی زمان چندان زیادی هم نیست. با این حال اگر وضعیت فعلی را نسبت به آرمان ها و ایده آل های انقلاب اسلامی و نقطه مطلوب بسنجیم، باید گفت که وضعیت مطلوبی نداریم و با انبوهی از مشکلات و کاستی ها و آسیب های عمیق فرهنگی واجتماعی دست به گریبانیم و فرسنگ ها تا نقطه مطلوب فاصله داریم. همچنین علی رغم برخورداری از استقلال سیاسی، در زمینه تحقق استقلال فرهنگی چندان کامیاب نبوده ایم. پس پاسخ ما به چنین پرسشی همواره نسبی خواهد بود.

شما در مقطعی مشاور فرهنگی و رسانه‌ای فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده اید به نظر شما سپاه پاسداران تا چه اندازه به وظیفه خود در اشاعه فرهنگ ایرانی اسلامی عمل کرده است ؟
باز هم باید بگویم که پاسخ این سوال نسبی است. سپاه پاسداران به عنوان یک نهاد معینِ نهادهای فرهنگی که در راستای رسالت اصلی خود برای حفظ و حراست از انقلاب اسلامی کار های ویژه فرهنگی هم دارد، طی چهار دهه گذشته اقدامات فرهنگی بسیار گسترده ای را انجام داده و کارنامه پرباری دارد. خصوصاً طی سال های اخیر پس از دوران دفاع مقدس که هجمه های دشمنان به سمت جنگ نرم فرهنگی متمرکز شده سپاه با جدیت بیشتری وارد عرصه فضای مجازی یا سینما شده و آثار خوب و قابل اعتنایی برجا گذاشته است. اما اینکه آیا سپاه با توجه به امکانات و بضاعت های خود، امروز در نقطه مطلوب و ایده آلی از حیث تحقق اهداف فرهنگی اش قرار دارد یا خیر، بنده معتقدم راه های نرفته بسیاری وجود دارد و سپاه می¬تواند به مراتب بهتر و مؤثرتر از این ها باشد.

مدتی است که جشنواره فیلم فجر پایان یافته و معمولا این چنین جشنواره ها حاشیه های مختلفی را بدنبال دارند از جمله ادعا هایی مبنی بر دخالت در انتخاب برگزیدگان و فشار بر داوران، نظر شما پیرامون این صحبت ها چیست ؟
به هیچ وجه معتقد نیستم که از خارج از خانواده سینما فشارها و دخالت های سازمان یافته ای برای رأی دادن و انتخاب یک فیلم خاص وجود دارد. بارزترین شاهد این مدعا هم وجود بسیاری از فیلم هایی است که قرابت و انطباق چندانی با ارزش های انقلاب اسلامی ندارند و چه بسا در نقطه مقابل این ارزش ها هستند اما در ادوار جشنواره فجر از سوی داوران موفق به دریافت جایزه هم شده اند.

این روز ها نقد ها به صدا و سیما و عملکردش در ساختبرنامه ها، سریال ها و... زیاد شده به نظر شما خلاء و ضعف صدا و سیما جمهوری اسلامی در کجاست ؟
ما هم نقدهای جدی به عملکرد صدا و سیما داریم هرچند که قدردان زحمات مسئولین و دست اندرکاران رسانه ملی با لحاظ کردن بضاعت و بودجه اندک و مشکلات عدیده آنها هستیم. صدا و سیما در برهه کنونی که برهه تکثر عجیب ابزارهای اطلاع رسانی و قدرت نمایی فضای مجازی است، باید برای حفظ جایگاه خود و رقابت با رقبای توانمند، برنامه و استراتژی بسیارهوشمندانه و کارآمدی داشته باشد. اما می بینیم که رسانه ملی در وضع انفعال قرار دارد و این فقدان استراتژی و برنامه های عملیاتی و کارآمد، خود را در ضعف مفرطِ برنامه سازی موفق، فقدان ابتکار و چابکی در خبررسانی و مدیریت فضای خبری جامعه و عقب افتادن در میدان رقابت ها نشان می دهد. امیدوارم با مدیریت جدید این نقیصه ها هرچه زودتر جبران شود.

شما تا سال 1390 مدیر عامل خبرگزاری فارس بوده اید به نظر شما نکته قوت کار خبرگزاری فارس چه بوده است که امروز پر بازدید ترین خبرگزاری کشور است ؟
به نظر من نقطه قوت خبرگزاری فارس این بود که ملاحظات ارزشی و انقلابی را وارد عرصه حرفه ای خبرنگاری کرد و الگوی موفقی از یک رسانه حرفه ای و در عین حال انقلابی ارائه داد. یعنی با درهم آمیختن تکنیک و تعهد نشان داد که عرصه رسانه و مطبوعات، عرصه انحصاریِ جریان روشنفکر سکولار و غربگرا نیست و می توان در عین ارزشی و انقلابی بودن، حرفه ای عمل کرد و در فضای خبری، جریان ساز بود. همین الگو بعداً از سوی بسیاری دیگر از رسانه های جریان انقلاب مانند خبرگزاری تسنیم هم دنبال شد.
بنده هم افتخار دارم که در سخت ترین شرایط سیاسی و جنگ رسانه ای در فتنه 88 مدیر این رسانه بودم و تصور می‌کنم به فضل الهی فارس در آن دوران خوش درخشید و این یکی از عرصه های درخشش خوب خبرگزاری فارس است.

با توجه به گسترش پیام رسان های موبایلی و شبکه های مجازی وظیفه رسانه ها از جمله صدا و سیما و خبرگزاری ها در استفاده از این فضا چیست ؟
گسترش این پیام رسان ها و رشد بی سابقه فضای مجازی نشان داد که عرصه اطلاعات و ارتباطات تحت تأثیر تحول سریع فناوری، مدام دستخوش تحول و دگرگونی است و لذا رسانه ها و خبرگزاری های موجود و در رأس آنها رسانه ملی برای بقا در این میدان عظیم رقابت باید پیوسته خود را به روز و روزآمد کنند و به اقتضای جدیدترین تحولات میدانی موضع جدیدی اتخاذ کنند و خود را بازتولید نمایند. هرگونه ایستایی و سکون و انفعال در این جریان به معنای عقب ماندن از رقبا و حاشیه نشینی و از دست دادن ابتکار عمل است.

با توجه به اینکه دانشگاه آزاد از مجموعه های بزرگ علمی کشور است و در بخش های مختلف رسانه ای از روزنامه گرفته تا خبرگزاری و .. فعالیت دارد تا چه اندازه در تربیت نیرو هایی برای بخش های رسانه ای کشور در جهت پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی موفق بوده است ؟
رسانه های دانشگاه آزاد علی رغم امکانات و نفوذ و فراگیری این دانشگاه در سراسر کشور، در گذشته نه تنها چندان تأثیرگذار و منشأ اثر نبودند و جایگاه مطلوبی در عرصه رسانه ای نداشتند بلکه در برخی مقاطع زمانی کانون اقدامات ضد انقلابی علیه نظام بودند اما با تغییر و تحولات اخیر جان تازه ای به این رسانه ها دمیده شده که مثلاً اثر آن را در دگرگون شدن روزنامه فرهیختگان می بینید. لذا می توان توقع داشت که رسانه های دانشگاه آزاد در آینده تحرک و اثرگذاری بیشتری داشته باشند. با این حال هنوز راه نرفته زیادی وجود دارد.

چندی است که حواشی متعددی پیرامون فرهنگ مذهبی کشور ایجاد می شود، برای مثال چهارشنبه های سفید و یا کمپین نه به حجاب اجباری، آیا اصلا ما در ایران حجاب اجباری داریم؟ چه عواملی باعث می شود که چنین هنجار شکنی هایی ایجاد شود؟ چه کسانی و چه جریان هایی پشت پرده این اتفاق قرار دارند؟
بی شک این اقدامات و هنجارشکنی ها کاملاً طراحی شده و با برنامه است و هم جریان روشنفکری غربگرای داخل کشور که درون نهادهای اجرایی و حلقه های مدیریتی کشور هم رخنه کرده اند و هم جریان ضدانقلاب خارج نشین و دشمنان جمهوری اسلامی عامدانه و آگاهانه آن را مدیریت و راهبری می کنند. البته این اقدامات براساس یک تحلیل درست از سوی دشمنان انقلاب صورت می گیرد و آن این که انقلاب اسلامی پس از گذشت چهل سال یک پدیده تثبیت شده و نیرومند است که دیگر نمی توان از بیرون و با ابزارهای سخت نظامی و حتی اقتصادی مانند تحریم با آن روبرو شد بلکه باید از داخل به نقطه قوت انقلاب اسلامی که همان گفتمان و فرهنگ ارزشی و دینی انقلاب است حمله ور شد و پایه های فکری انقلاب را به تدریج و باحوصله یک به یک تضعیف و متزلزل ساخت. به همین دلیل است که می بینید در حالی که دغدغه اصلی مردم مسائل معیشتی است و دولت باید پاسخگوی تعهدات انتخاباتی خود به مردم باشد، مدام در موضوعات فرعی مانند حجاب اجباری، حضور زنان در ورزشگاه ها، موضوع اقلیت ها، علم دینی، مسابقات ورزشی با رژیم غاصب صهیونیست و... هر روز تولید حاشیه می کنند تا نظام را پیوسته درگیر کشمکش های فرهنگی کنند. تردید نداشته باشید که در سال آینده که چهل سالگی انقلاب است از این سناریوها به کرّات مشاهده خواهیم کرد، ولی باید عرض کنم پروژه هایی مثل برداشت روسری در خیابان انقلاب توسط چند دختر بازی خورده نشان از استیصال دشمن و واماندگی آنهاست اما مسئولان و متولیان فرهنگی و نخبگان ما باید هوشیار باشند و در پازل این پروژه ها قرار نگیرند و به جای پرداخت به مسائل اصل نظام اسیر حاشیه هایی مثل حجاب اجباری نشوند.

به عنوان یک فعال فرهنگی و رسانه ای سیاست جمهوری اسلامی در گسترش فرهنگی اسلامی ایرانی در کشور های منطقه و معرفی فرهنگ ایرانیان چگونه بوده است ؟ آیا این اقدامات کافی است ؟
بدون تردید جمهوری اسلامی رسالت بسیار سنگینی برای اقدامات رسانه ای و فرهنگی در عرصه برون مرزی در قالب دیپلماسی عمومی به منظور رساندن پیام روشن انقلاب و نیز ترسیم چهره واقعی خود در مقابل امواج عظیم اسلام هراسی و ایران هراسی دارد و این رسالت بسیار فراتر از ایجاد شبکه العالم و پرس تی وی یا اقدامات محدود دیپلماتیک رایزنی های فرهنگی ما در خارج است. من معتقدم در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده ایم و اصولاً ضروت فعالیت های فرهنگی برون مرزی توسط مسئولین اجرایی ما به خوبی فهم نشده است.
همانگونه که در عرصه میدان های جهاد سخت در مقابله با تروریسم ظاهر شدیم باید در عرصه های فرهنگی و جهاد کبیر هم با روحیه انقلابی و جهادی وارد شد و پیام انقلاب اسلامی و اسلام حقیقی را به مردم دنیا رساند.

منبع: نشریه تحلیلی تبیینی هم شاگردی، اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان، سال سوم، شماره پانزدهم، نیمه اول اسفند 96

کد خبر: 916745

وب گردی

وب گردی