به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری ایسکانیوز، نخستین استاد زن دانشگاه تهران دکتر آلنوش طریان متولد سال 1299شمسی در تهران بود. پدر و مادرش، آرتو و وارتو(لالا) طریان دو هنرمند صحنه های تئاتر ارمنیان تهران بودند. آلنوش طریان در شش سالگی وارد مدرسۀ ارمنیان تهران شد و نه سال در آنجا تحصیل کرد. سپس، برای تکمیل تحصیلات دورۀ متوسطه، به مدت دو سال نیز در مدرسۀ انوشیروان دادگر به تحصیل پرداخت.

دکتر طریان، پس از اتمام تحصیلات متوسطه و با گذراندن دورۀ تهیه در دانشگاه تهران، به منزلۀ دانشجوی رشتۀ فیزیک وارد دانشگاه تهران شد. در آن زمان، به علت کمی تعداد دانشجویان رشتۀ فیزیک هنوز برای این رشته کنکور برگزار نمیشد اما قبول شدن و تحصیل در آن بستگی به معدل دورۀ متوسطۀ محصلان و نمرات آنان در دورۀ تهیه داشت. آنها برای قبولی در این رشته میبایست از معدل بسیار بالایی برخوردار میبودند و دکتر طریان نیز با داشتن کارنامهای عالی و نمرات ممتاز موفق به ادامۀ تحصیل در این رشته شد.

دکتر طریان، در خرداد 1326ش، با درجۀ لیسانس در رشتۀ فیزیک، از دانشکدۀ علوم دانشگاه تهران فارغالتحصیل و در مهر همان سال نیز در سمت کارمند آزمایشگاه فیزیک دانشکدۀ علوم در دانشگاه تهران استخدام شد. یک سال بعد به سمت متصدی آزمایشگاههای دانشکدۀ علوم دانشگاه تهران منصوب شد و کمتر از یک سال زیر نظر دکتر محمودیان، رئیس آزمایشگاههای دانشگاه تهران، سرپرستی آزمایشگاههای این دانشگاه را بر عهده گرفت.

وی پس از تلاشهای فراوان برای گرفتن بورس و تحصیل در خارج و به دنبال عدم موفقیت در این زمینه، در تابستان 1328ش، با توصیه و تشویق پدر و با هزینۀ شخصی برای ادامۀ تحصیل در رشتۀ فیزیک اتمسفر، در دانشگاه پاریس، عازم فرانسه شد و با شناختی که از پروفسور دارموا، از اساتید بزرگ فرانسه و دانشگاه سوربن داشت، اجازۀ شرکت در کلاسهای ایشان را کسب کرد. وی در 1335ش موفق به دریافت مدرک دکتری، با درجهای عالی، از دانشگاه پاریس شد و بلافاصله به ایران بازگشت.

استاد طریان بلافاصله پس از بازگشت به ایران از سوی دانشگاه تهران دعوت به همکــاری و تدریس شــد. او ابتدا، در سمت دانشیار فیزیک، واحد ترمودینامیک را تدریس میکرد اما بعد به منزلۀ استاد واحد فیزیک ستارگان، که پس از ورود دوبارۀ ایشان به دانشگاه افتتاح شده بود، به تدریس پرداخت.

در 1338ش، دولت فدرال آلمان غربی بورسی در زمینۀ مطالعۀ رصدخانۀ خورشیدی در اختیار دانشگاه تهران گذاشت و از آنجا که رصدخانۀ فیزیک خورشیدی و استروفیزیک دانشگاه تهران نیز، با همکاری دکتر طریان، در شرف تأسیس بود دانشگاه وی را برای این کار در نظر گرفت و پس از مدتی کاغذبازی و با تأخیری دو ساله دکتر طریان بالاخره به آلمان رفت و مشغول فعالیتهای تحقیقاتی شد. سه سال پس از عزیمت به آلمان، دکتر طریان به مقام استادی ارتقا پیدا کرد و نخستین بانوی ایرانیای لقب گرفت که در کشور، در رشتۀ فیزیک به مقام استادی، که در آن زمان کرسی استادی نامیده میشد، نایل شده است.

استاد طریان در 1345ش به عضویت کمیتۀ ژئوفیزیک دانشگاه تهران درآمد و سه سال بعد؛ یعنی، در 1348ش، رسماً به ریاست گروه تحقیقات فیزیک خورشیدی مؤسسۀ ژئوفیزیک این دانشگاه منصوب شد.

دکتر طریان، مادر نجوم ایران و بنیانگذار نخستین رصدخانه و تلسکوپ خورشیدی در تاریخ نجوم کشور، دانشجویان فراوانی را با مباحث مربوط به فیزیک آشنا و تجربۀ کار با تلسکوپ و دیگر ابزار رصدخانهای را برای آنها امکانپذیر ساخت. وی پس از 32 سال خدمت صادقانه به کشورش و پرورش اساتیدی ارزشمند در 15شهریور 1358ش بازنشسته شد.

استاد آلنوش طریان در 14 اسفندماه 1389ش، چشم از جهان فروبست. مراسم ترحیم بانوی فیزیک ایران در 16 اسفند، در کلیسای حضرت مریم برگزار شد.

از مهمترین خدمات علمی دکتر طریان می توان به پایه گذاری نخستین رصدخانۀ فیزیک خورشیدی، پایه گذاری نخستین تلسکوپ خورشیدی و ارائۀ درسهای فیزیک خورشیدی و اختر فیزیک برای نخستین بار در ایران اشاره کرد.

وی عنوان بانوی نمونۀ فرهیختۀ سال 1385 را از طرف دفتر ریاست جمهوری و عنوان پیشکسوت نمونۀ کشور در سال 1388 را از طرف سازمان بازنشستگی کشور، در چهارمین همایش پیشکسوتان ایران دریافت کرد.

همچنین نشان «مسروپ ماشتوتس» را از طرف رهبر مذهبی ارمنیان جهان دریافت کرد. (نشان مسروپ ماشتوتس برای دستاوردهای قابل توجهی که برای پیشرفت اقتصادی جمهوری ارمنستان، علوم طبیعی و اجتماعی، اختراعات، فرهنگ، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، و خدمات عمومی و همچنین برای ترویج فعالیت‌های علمی، فناوری و همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی با کشورهای خارجی اعطا می‌گردد.)

در سال ۱۳۸۲ فیلمی مستند از زندگی دکتر طریان ساخته شد که «سوی خورشید» نام داشت. این فیلم مستند یکی از قسمت‌های برنامه فرزانگان ایران بود که به سفارش شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی تهیه شد.

آلنوش طریان هرگز ازدواج نکرد و منزل خود را وقف به جلفای نو اصفهان و دانشجویانی که محل اسکان مناسبی ندارند نمود و در اواخر عمر در «آسایشگاه سالمندان توحید» زندگی می‌کرد.

وی در روز ۱۵ اسفند ۱۳۸۹ در سن ۹۰ سالگی به علت کهولت سن در تهران درگذشت و پیکرش را در گورستان ارامنه تهران به خاک سپردند.