به گزارش سرویس بین الملل ایسکانیوز، همایش " بحران روسیه با غرب و چشم اندازهای آینده" روز یکشنبه 19 فروردین، با همکاری انجمن اندیشه و قلم و انجمن علوم سیاسی در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

در ابتدا، جلسه با تلاوت آیاتی از قرآن کریم آغاز شد و پس از آن دبیر جلسه به معرفی انجمن اندیشه و قلم و فعالیت های این انجمن پرداخت و در ادامه با معرفی اساتید صاحب نظر حاضر در این نشست، رسما نشست شروع شد.

در ابتدای جلسه " حسن بهشتی پور" کارشناس مسائل بین الملل و به طور خاص روسیه، از مطرح شدن واژه جنگ سرد برای اولین بار و بعد از جنگ جهانی دوم ، برای شرایطی که بین روسیه و غرب رخ داده است،انتقاد کرد و گفت که با شرایط موجود، نمی توان از واژه جنگ سرد بین این دو قدرت استفاده کرد.

بهشتی پور با ارائه دلایل زیر علت این گفته خود را برای عدم استفاده از این واژه در شرایط کنونی به صورت زیر بیان کرد:

1- در شرایط جنگ سرد یک رقابت ایدئولوژیک و تعارضی مطرح بود ولی در اوضاع کنونی این دو قدرت با یکدیگر رودررو نیستند بلکه در حال رقابت هستند.

2- در آن دوران با جنگ رسانه ای اعم از تبلیغات رادیو و تلویزیونی مواجه بودیم اما اکنون با جنگ سایبری رو به رو هستیم.

3- در دوران گذشته با بحث رقابت اقتصادی بین دو بلوک شرق و غرب مواجه بودیم اما اکنون شاهد جهانی شدن فرهنگ و اقتصاد هستیم.

4- جاسوسی و جنگ جاسوسی در دوطرف و در همه جوانب نظامی، امنیتی، اقتصادی و سیاسی انجام می شد اما اکنون و در دوره خاموشی جنگ جاسوسی بعد از 2011، اوضاع به یک دوره متفاوت تبدیل شده است.

5- قدرت تسلیحات هسته ای نسبت به گذشته تغییر کرده، به طوری که با وجود کاهش میزان کلاهک های هسته ای قدرت آنها افزایش یافته و نقش بازدارندگی آن نیز همچنان حفظ شده است.

در ادامه جلسه، با سخنرانی " حمیدرضا عزیزی" استادیار پژوهشکده مطالعات منطقه ای دانشگاه شهید بهشتی ادامه یافت.

عزیزی در همان ابتدا سخنان خود را با تایید عدم استفاده از واژه جنگ سرد در شرایط کنونی بین غرب و روسیه آغاز کرد و افزود که استفاده از این واژه گمراه کننده و یک نوع ساده سازی است.

وی در ادامه سخنان خود، به ارائه رویکرد های روسیه و غرب نسبت به یکدیگر، در گذر زمان پرداخت و گفت: روسیه در سال های نخست رویکردی کاملا همسو با غرب داشته و در دوران پساجنگ سرد، غرب و آمریکا در تلاش برای جلوگیری از قدرت گرفتن روسیه بودند.

در دوره ای از زمان، روسیه تصمیم گرفت که تنش های موجود بین خود و غرب را بزداید. این مساله در دوره اوباما و مدودف آغاز شد. در برهه ای از زمان روسیه با از دست دادن نیروهای خود به این نتیجه رسید که در چراغ سبز نشان دادن به نیروهای ناتو در لیبی ضرر کرده است، به طوری که خود تحلیلگران روسیه هم درمورد آن دوره همکاری با غرب، اعتقاد به شکست مسکو دارند.

عزیزی در ادامه اظهار داشت: بعد از گذشت زمان رویکرد سیاستمداران روس به نزدیکی هر چه بیشتر به مناطق نزدیک و همسایگان این کشور تغییر پیدا کردند؛ به طوری که روسیه در موضوع سوریه نیز نشان داد که توان بازیگری در حوزه های اطراف خود را دارد تا جایی که مجموع رویکرد روسیه در سوریه در زمینه تبدیل دستاوردهای نظامی به سیاسی موفقیت آمیز بوده است.

عزیزی با اشاره به حضور چین در عرصه روابط بین الملل تأکید کرد: ادبیات گسترده ای درباره ظهور چین تولید شده و یک نگرانی عمده در این میان روابط روسیه و چین است. اگر به کتاب "صفحه شطرنج بزرگ" رجوع کنیم می بینیم یکی از نگرانی هایی که آمریکایی ها از سال ها قبل مطرح کرده اند، این اتحاد اورآسیایی است که می تواند قدرت آمریکا را به چالش بکشد.
او در ادامه تأکید کرد: روابط ایران و روسیه یک اتحاد استراتژیک نیست. یکی از پرطرفدار ترین بحث ها همیشه همین است. در عرصه رسانه ها گاهی این صحبت مطرح می شود که رابطه دو کشور اتحاد استراتژیک است ولی در عمل این گونه نیست. من فکر می کنم روابط ایران و روسیه در مسیر حرکت به سمت مشارکت راهبردی قرار دارد اما هنوز به یک شراکت راهبردی نرسیده است. ما برای این که بتوانیم از شراکت راهبردی صحبت کنیم، نیاز است در حوزه های مختلف روابط جریان داشته و روابط تک بعدی نباشد. روابط ما با روسیه اساسا طی سال های مختلف محدود به روابط نظامی و هسته ای بوده و در عرصه اقتصادی سطح روابط ما مأیوس کننده است.

این کارشناس روابط بین الملل ادامه داد: در مواردی روسیه در رابطه اش با ایران، پشتیبان غرب بوده است ولی آنچه برخی در تفسیر این رفتار با عنوان از پشت خنجر زدن از آن یاد می کنند، تعبیر دقیقی نیست چون بحث منافع در میان است. باید گفت که تحرک دیپلماتیک دو کشور حالت واقع بینانه تری پیدا کرده است و یک بخش آن مربوط به عرصه دیپلماتیک است.
عزیزی تأکید کرد: اگر می خواهیم در آینده صحبتی مبنی بر این که روسیه به ما پشت کرد، نشنویم، باید حداقل از این فرصت استفاده و مزیت سازی کنیم. زمانی که روابط اقتصادی ما به روسیه گره خورده باشد، روسیه بیشتر پشتیبان منافع ما خواهد بود. حوزه نظام بین الملل در یک دوره گذار است و حوزه اوراسیا به عنوان یک قطب قدرت جدید ظهور کرده است.

این جلسه با پرسیدن تعدادی سوال از طرف دبیر و خطاب قرار دادن این دو کارشناس ادامه یافت.

سوال ها پیرامون مسائل و روندهای تنش زایی که بر سر مسمومیت سرگئی اسکریپال جاسوس دوجانبه روس به وجود آمد، مطرح شد و به عقیده هر دو کارشناس ریشه مشکلات بین غرب و روسیه به سال ها قبل و از زمان کمک روسیه به جداسازی دو قسمت مهم گرجستان (اوستیا جنوبی و آبخازیا) تا اشغال کریمه باز می گردد.

به عقیده کارشناسان، در حال حاضر پیشروی ها و قدرت گیری روسیه به جایی رسیده که غرب نسبت به آن احساس خطر دارد، به همین دلیل هم مساله مسمومیت جاسوس به گونه ای بهانه ای به دست غرب داده است.

اما با توجه به این که هر دو رییس جمهور کنونی آمریکا و روسیه اهل تعامل هستند وضع از این بدتر نمی شود و دو طرف می دانند که نباید به این مشکلات دامن بزنند.

نشست در نهایت با پاسخ دادن کارشناسان به تمام پرسش های حضار خاتمه یافت.