بهرام سرمست مدیر کل سیاسی وزارت کشور در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایسکانیوز پیرامون مسائل مرتبط با قانون جدید احزاب و همچنین آخرین مهلت تطبیق احزاب با این قانون، گفت: درمرحله نخست باید یک تعریف جامعی از اینکه چرا ما یک نظام حزبی واحد در کشور نداریم را ارائه دهیم و پس از آن به بررسی ابعاد دیگر آن بپردازیم ضمن آنکه باید دید که آیا اجرای این سیستم مطلوب است یا خیر؟

وی افزود: معمولا در ادبیات سیاسی، فلسفه ایجاد و شکل گیری احزاب به این معنا نیست که یک نظام حزبی واحد شکل بگیرد، بلکه در مفاهیم توسعه سیاسی ،معمولا نگاه چند حزبی مطلوب است تا یک حزب فراگیر واحد.

وی در تشریح این فرآیند اعلام کرد: باید در ابتدا بررسی کرد و دید که چرا تا کنون این روش در کشور ما موفق نشده است؛به عقیده من ریشه این مقوله احتمالا به زمینه ها، خاستگاه و شکاف های اجتماعی که در جامعه ایران وجود دارد، باز می گردد.

*رویکرد مربوط به شکاف های اجتماعی، نهادی و توسعه سیاسی، در مطالعه احزاب مهم است

سرمست در خصوص رویکرد های موثر در ایجاد احزاب گفت: در مطالعه منشاء و رویکرد احزاب به طور معمول چند رویکرد داریم؛ رویکرد اول، مرتبط به شکاف های اجتماعی است؛ رویکرد دوم رویکرد نهادی است و رویکرد سوم رویکرد توسعه سیاسی است. البته اگر از هر نظر به این مسئله نگاه کنیم، به خصوص از منظر شکاف های اجتماعی؛ واقعیت های جامعه ما به لحاظ ساختار های جمعیتی، فرهنگی و قومیتی اقتضای یک حزب فراگیر واحد را نداشته است، اما در زمان رژیم گذشته تلاش هایی شد تا از طرف حاکمیت یک حزب واحد به نام رستاخیز ملت ایران در سراسر کشور فراگیر شود، که عملا جواب نداد.

مدیرکل سیاسی وزارت کشور پیرامون مسئله رشد، قارچ گونه و فعالیت های کوتاه مدت برخی احزاب در زمان انتخابات و این که آیا وزارت کشور در این زمینه نظارت دارد یا خیر، گفت: در میان علمای سیاست و جامعه شناسان سیاسی؛ احزاب از منظر منشاء پیدایش و تشکیل به دو دسته تقسیم می شوند:درون پارلمانی یا برون پارلمانی.

وی ادامه داد: اگر شما به بررسی ساختار و شاخه های احزاب قدرتمند و مقتدری که در کشور های توسعه یافته حضور دارند بپردازید، اعضای این احزاب عمدتا از مسئولین، فعالین و هواداران ستاد های انتخاباتی جریان های مشخص و مشهور همان کشور هستند؛ که در ایام انتخابات شکل می گیرند و طی فعالیت های خود در سال های آتی تقویت شده و به یک حزب قدرتمند تبدیل می شوند؛این احزاب ،را احزاب درون پارلمانی گویند.

وی اضافه کرد: نوع دوم احزابی هستند که منشا و خاستگاه برون پارلمانی دارند که از اتحادیه ها، سندیکاها، اصناف و اقشار جامعه تشکیل می شوند و احزاب برون پارلمانی را تشکیل می دهد.

*در سراسر جهان دوران انتخابات فصل بهار احزاب است
سرپرست اسبق فرمانداری تبریز تاکید کرد:اینکه احزاب ایران در ایام انتخابات اغلب فعال می شوند تا حدودی طبیعی است، چون در همه کشور های دنیا بهار فعالیت احزاب فصل و دوران انتخابات است.

وی ادامه داد: در ساختار سیاسی کشور ایران به طور میانگین هر ساله یک انتخابات برگزار می شود و احزاب مانند رودخانه های فصلی و موسمی در زمان انتخابات فعالیت می کنند. بنابراین احزاب کشور ما هم اغلب در دوران انتخابات فعال می شوند؛ولی مطلوب تر این است که این فعالیت ها در طول سال ادامه پیدا کند، آنگاه احزاب فعال قوام و دوام بیشتری خواهند داشت اما متاسفانه این اتفاق در کشور ما رخ نداده، که باید علت این موضوع آسیب شناسی شود.

*کمیسیون ماده 10 احزاب ناظر بر عملکرد احزاب است
مدیر کل اسبق سیاسی و انتظامی استانداری آذربایجان شرقی در مورد وظیفه نظارتی وزارت کشور پیرامون فعالیت های احزاب تصریح کرد: این مسئله که وزارت کشور در این رابطه چه جایگاهی دارد و چه اقداماتی باید انجام دهد جای بررسی های بیشتری است اما، علی القاعده دستگاه و ارگانی که باید بر این قضیه نظارت کند، کمیسیون ماده 10 احزاب است.

وی در تشریح وظایف این کمیسیون افزود: این کمیسیون یک کمیسیون فرا قوه ای است، یعنی نماینده ای از هر سه قوه قضائیه، مقننه و مجریه در این کمیسیون حضور دارند که وزارت کشور به عنوان دبیرخانه کمیسیون عمل می کند. بنابراین؛ وزارت کشور به عنوان نماینده دولت و با دارا بودن وظیفه نظارتی در این کمیسیون حضور دارد.

سرپرست اسبق مرکز مطالعات سیاسی و اجتماعی استانداری تهران اذعان داشت: وزارت کشور وظیفه نظارتی خود را ایفا می کند که مهم ترین وسیله این نظارت بر کمیسیون ماده 10 احزاب است.

سرمست ادامه داد: صدور و اجرای دستورالعمل جدید وزارت کشور مبنی بر تطبیق احزاب کشور با قانون جدید احزاب نیز یکی از ابعاد نظارتی وزارت کشور است ضمن آنکه مهلت تطبیق طبق دستورالعمل صادره از سوی مقام عالی وزارت تنها تا 14 خرداد ماه 97 است و این مهلت غیر قابل تمدید خواهد بود.

وی تصریح کرد: در قانون جدید احزاب مقرر شده تا احزاب کاغذی و قارچ گونه که به صورت چند نفره و گاها یک یا دو نفره ایجاد و تشکیل شده اند، با اعمال قانون جواز آنها ابطال می گردد.

*ساختار احزاب کشور براساس ارزش های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران است
معاون اسبق فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد ارس با توجه به اینکه احزاب در ادبیات سیاسی ایران مفهوم غربی به خود گرفته است، آیا وزارت کشور در خصوص روند تشکیل و فعالیت احزاب نظارت دارد یا خیر اظهار داشت: بالعکس؛ ما الگوی غربی اتخاذ نکرده ایم بلکه براساس فرهنگ، مدنیت، شرایط فرهنگی و ارزش های دینی خود اساس نامه و مرام نامه احزاب را برای نظارت و تایید در کمیسیون بررسی می شود.

وی در پایان اظهار داشت:همه این کار ها در جهت تطبیق با هم قانون اساسی و الگوی بومی و داخلی است.

305