به گزارش سرویس سیاسی ایسکانیوز؛ اطلاعات نقش مهمی را در قرن حاضر ایفا می کند؛تا جایی که امروزه قالب های ارائه آن را که همان رسانه ها هستند، رکن چهارم دموکراسی می دانند.
اطلاعات اگر درست و به موقع به گوش مردم رسانده شود چیزی که در نتیجه به دست می آید شفافیت است و قطعا در فضایی که شفافیت وجود داشته باشد افکار عمومی آگاهی لازم برای تصمیم گیری و یا حتی فعالیت خود را به دست می آورند و رضایت آن ها را رقم خواهد زد؛ ولی اگر جایی به اسم محرمانه بودن بخواهیم حرفی را به گوش افکار عمومی نرسانیم اولین اتفاقی که خواهد افتاد ایجاد شک و شبهه در اذهان نسبت به موضوع است.
این اقدام در نتیجه به این می رسد که آن موضوع به خاطر عدم شفافیت در ملاء سوء ظن قرار بگیرد؛ در خصوص مسئله " در ملاء سوء ظن قرار نگرفتن" در آیات و روایات هم مواردی وارد شده است.
به طور مثال امیر المومنین در مورد دوری از مواضع تهمت در حکمت 151 نهج البلاغه می گوید: (مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ فَلَا یَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ) «کسى که خود را در معرض اتهام و بدگمانى قرار دهد نباید آن کس را که به او گمان بد برد، سرزنش کند». این حدیث گویای این است که از مواضع تهمت به شدت باید دوری کرد زیرا تبعات سختی به همراه خواهد داشت.
مسائلی که به ضرر عده ای است
اما در این دوران با وجود فضای رسانه ای که وجود دارد محرمانه ماندن موضوعات کمی به نظر سخت می رسد، ولی سرّی ماندن بعضی موضوعات در برخی موارد رقم خورده است. موضوعاتی مهم که اگر روشن شود شاید بسیاری از مسائلی که به ضرر عده ای است روشن شده و مردم را نسبت به آن حساس کند.از این قبیل می توان به محرمانه های دولت تدبیر و امید اشاره کرد.
دولت روحانی هم مانند خیلی از دولت های دیگر در برخی موضوعات دست به محرمانه کردن آن ها زده است؛ موضوعاتی که تا الان هم معلوم نیست به طور شفاف چه اتفاقاتی افتاده که کابینه تدبیر و امید برای آن این گونه رفتار کرده است.
این در حالی است که این اقدام در خلاف جهت گفته خود حسن روحانی است. او در نخستین اجلاس ملی گزارش اجرای حقوق شهروندی از ضرورت شفافیت در کشور سخن گفت و اظهار داشت : «والله بالله اگر صدها دستگاه برای مبارزه با فساد درست کنیم و اگر دهها دادگاه با فساد مبارزه کنند نمیتوانیم فساد را ریشهکن کنیم مگر آنکه مردم به صورت شفاف ببینند ما چکار میکنیم».
اقدامات متناقض
با توجه به اظهار نظراتی این چنینی از رئیس جمهور و اقدامات دولت در خصوص محرمانه کردن قرارداد های مهمی مثل برجام، پژو، FATF و ... مواردی هستند که همچنان به نوعی برای افکار عمومی حالت محرمانه دارد، از مواردی که نام برده شد تعهد نامه برجام است.
توافقی که تیم مذاکره کننده از همان ابتدا که فکت شیت ارائه شد از مطرح کردن آن سرباز زد، به طوری که نمایندگان در مجلس همان زمان نیز ،درخواست کردند که اسناد توافق در اختیار نمایندگان و کمیسیون اختصاصی برجام قرار بگیرد اما محمد جواد ظریف بر محرمانه بودن اسناد مذاکرات تأکید کرد.
«دولت محرمانه ها توافقات دیگری را هم از چشم افکار عمومی پنهان کرد. انعقاد قرارداد محرمانه پولی ــ بانکی با کارگروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF، از سوی تیم اقتصادی دولت روحانی از دیگر محرمانههای دولت حسن روحانی است».
براساس این توافق که به امضای علی طیبنیا وزیر وقت اقتصاد رسیده بود، ایران متعهد میشد در بازه زمانی اعلامشده، دسترسی به اطلاعات و تراکنشهای مالی ــ بانکی خود را در اختیار این گروه قرار داده و همچنین از ارائه خدمت به افراد و نهادهایی که نامشان در لیست تحریمها وجود دارد نیز منع شود.
«هیچگاه جزئیاتی از علت پذیرش این قرارداد مهم و همچنین روند مذاکرات آن، منتشر نشد.»
مٌهر محرمانه
دولت تدبیر و امید با چنین اقداماتی باعث شد تا مردم هر چه بیشتر نسبت به چنین اقداماتی که مٌهر محرمانه به خود داشت حساس تر شوند. تا جایی که دربرخی مواقع دیده شد که نمایندگان مجلس هم به چنین کارهایی اعتراض خود را نشان دادند؛اما ای کاش فقط همین موارد بود.
یکی از قراردادهای مهمی که دولت بعد از برجام منعقد کرد توافق توتال بود؛ در این خصوص هم وزیر نفت وقت و حال حاضر دولت دوازدهم یعنی بیژن زنگنه مانع از انتشار اطلاعات در خصوص این قرار داد شد.
بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت را باید شاخصترین عضو کابینه در حوزه محرمانهها دانست، از جمله جلسه او با نمایندگان مجلس که 31 مرداد برگزار شد و او قرار بود به ابهامها و ایرادهای وارده به الگوی جدید قراردادهای نفتی پاسخ دهد؛ منتقدان معتقد بودند که مصوبه دولت درباره قراردادهای نفتی، الگوی کاملاً نامناسبی است که اگر اجرایی شود، سود بسیار زیاد و غیرمتعارفی را نصیب بیگانگان میکند که از منابع مالی دولت میکاهد و این به طوری است که بهجای جوانان تحصیلکرده ما، جوانان فرانسه، انگلیس، هلند و ایتالیا را از بیکاری نجات میدهد و به سرعت ظرفیتهای فنی و تخصصی صنعت نفت موجود در داخل را از کار میاندازد.
بیژن زنگنه خیلی پیش از برگزاری این جلسه گفته بود، قرارداد محرمانه است.
شفافیت بی شفافیت
انگار محرمانه کردن قرار دادها کاری مسری در دولت تدبیر و امید بود. این کار در وزارتخانه صنعت و معدن دوباره تکرار شد. در قرار دادی که ایران با شرکت پژو بست باز هم شاهد بودیم که مفاد آن به خوبی برای افکار عمومی عیان نشد.
وقتی که قرارداد پژو با ایران امضا شد، محمدرضا نعمتزاده وزیر وقت صنعت در حاشیه یکی از برنامهها اعلام کرد که پرداخت غرامت از سوی پژو جزو مفاد قرارداد جدید ایران خودرو است که در سفر رئیسجمهور به فرانسه نهایی شده است.
وی در زمانی در مقام ادعا مبنی بر اینکه میزان این غرامت چقدر است، گفته بود که این غرامت در قرارداد جدید دیده شده، البته این قرارداد محرمانه است؛ محرمانه بودن این قرارداد از سوی هاشم یکهزارع، مدیرعامل ایران خودرو نیز مطرح شد. وی گفت بود که 20 درصد قرارداد پژو محرمانه است.
این ها مواردی بود که نشان می دهد دولت علی رقم این که میل به سمت شفافیت دارد اما اقدامات آن خلاف صحبت هایش را ثابت می کند.
این اقدامات باعث می شود شایعات حول کارهای دولت بالا بگیرد. نتیجه ای که برای آن رقم می خورد به وجود آمدن بی اعتمادی به مسئولان دولتی است.
نگارنده تاکید دارد که بی اعتمادی اگر جلوی آن گرفته نشود شعله های آن دامن بسیاری را خواهد گرفت؛ در هرجایی که شفافیت وجود داشته باشد می توان به خوبی افکار عمومی را برای رسیدن به اهداف هدایت کرد؛ اما اگر این چنین نباشد با به وجود امدن شایعات و در نهایت حصول بی اعتمادی نمی توان جلوی تبعات بدی که دارد را گرفت.
از سویی نیز دولت باید برای این که بی اعتمادی مردم منجر به ایستادگی آن ها در برابر نظام نشود هر چه سریع تر شفافیت را در همه عرصه ها چه اقتصادی و چه سیاسی در پیش بگیرد. زیرا دود این کار به چشمان دولت هم خواهد رفت.