به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ صنعت پتروشیمی یکی از صنایع استراتژیک و راهبردی در عرصه ایجاد اشتغال و درآمدزایی و در کشور است که توانسته تا حدودی به بخشی از نیازهای جامعه پاسخگو باشد.

این صنعت طی سال‌های اخیر توسعه مطلوبی داشته به طوری که با میزان تولید محصولات در سال گذشته بیش از 53 میلیون و 630 هزار تن محصول پتروشیمی و فرآورده پلیمری، رکورد تولید در تاریخ صنعت پتروشیمی ایران شکسته شد و پیش بینی می شود امسال هم با ثبت یک رکورد جدید تولید محصولات پتروشیمی کشور به حدود 60 تا 63 میلیون تن افزایش یابد.

در کنار افزایش ظرفیت تولید، با افزایش صادرات این محصول در بازارهای جهانی بودیم به گونه ای که اکثر محصولات تولیدی علاوه بر مصارف داخلی به خارج نیز صادر می‌شود.

اما باید این نکته را متذکر شد که با خروج امریکا از برجام صنعت نفت به ویژه بازار صنعت پتروشیمی دستخوش تحولاتی خواهد شد و این امر سبب می‌شود که ایران در این صنعت با چالش‌هایی مواجه شود.

می‌توان گفت احتمال بازگشت تحریم های کشتی ها و محدودیت انجام بیمه محموله های پتروشیمی نزد شرکت های خارجی وجود دارد و پیش از این نیز همین مشکل ها را داشتیم که برای رفع آنها، بیمه های داخلی اقدام به ایجاد کنسرسیوم های بیمه ای کردند تا بتوانند بخشی از مشکلات را برطرف کنند.

علاوه بر موارد فوق بحث جلوگیری از خام فروشی محصولات، تحقق شعار سال از جمله مواردی است که در این گزارش به آنها پرداخته خواهد شد.

عبدالصمد رحمتی کارشناس نفت و انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ در خصوص تأثیر خروج آمریکا از برجام در صنعت پتروشیمی به ویژه صادرات، اظهار کرد: بدون تردید مهمترین اهرم‌های فشاری ترامپ در طراحی تحریم های جدید علیه کشور، در حوزه صنایع مهمی همچون نفت و گاز، پتروشیمی و قطعاً نظام مالی است. از این میان صنعت استراتژیک پتروشیمی یکی از صنایعی است که در تیررس تحریم‌ها قرار دارد و این مهم در بسته دوم تحریم های اعلامی از جانب وزارت خزانه داری امریکا قرار دارد. همچنین از آبان ماه همزمان با اعمال تحریم‌ها علیه صنعت پتروشیمی ایران، تحریم‌های حمل و نقل، بیمه و تحریم های بانکی را نیز احیاء خواهد کرد.

او تصریح کرد: در سال های گذشته به دلیل وجود تحریم ها، صنعت پتروشیمی ایران که به عنوان یکی از صنایع اثر گذار بر رشد اقتصادی کشور است به دلیل نبود برخی امکانات با مشکلات زیادی رو به رو بود.

رحمتی افزود: در سال های پسا برجام و با ورود سرمایه‌گذاران خارجی پیشرفت های مناسبی در این صنعت کلیدی رقم خورد، به گونه ای که با افزایش تولید و صادرات آن درآمدزایی خوبی صورت پذیرفت. با رفع تحریم‌ها و ورود سرمایه‌گذاران خارجی بسیاری از شرکت‌های پتروشیمی به دنبال باز پس گیری سهم خود از بازارهای جهانی شدند و در آن مدت توانستند جایگاه مناسبی را در بازارهای هدف کسب نمایند.

این کارشناس ادامه داد: بر این اساس با توجه به توان بالای صنعت پتروشیمی ایران و وجود‌ مشتریانی که در سال های اخیر از آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی و اروپا جذب محصولات صنعت پتروشیمی کشور شده اند، تحریم صاد‌رات محصولات پتروشیمی قاعدتاً تأثیر چند‌انی بر این صنعت نخواهد گذاشت.

او اضافه کرد: این صنعت در سال های اخیر توانسته به مرور بر بسیاری از مشکلات در حوزه فروش، انتقال پول به داخل کشور، بیمه و حمل و نقل فائق آید و تنها اثر تحریم‌ها ممکن است بر روند‌ توسعه این صنعت اثر گذار شود و آن را کند نماید، بدین معنی که با خروج سرمایه گذاران و ظرفیت هایی که می توانست در تکمیل پروژه های هلدینگ‌های بزرگ و همچنین انتقال تکنولوژی، دانش فنی در صنعت پتروشیمی اثرگذار باشند ممکن است ادامه راه با سرعت کمتری انجام شود.

رحمتی در پاسخ به این سوال که صنعت پتروشیمی تا چه حدی توانسته در راستای عدم خام فروشی محصولات حرکت کند؟اظهار داشت: از آنجایی که کشور در بخش ذخایر نفت و گاز، از جایگاه کم‌نظیری برخورد‌ار است و در سال های اخیر پیشرفت کشور در بخش توسعه به خوبی راه خود را پیدا کرده است، از این رو احداث و توسعه صنایع پالایشی جدید در دستور کار دولت ها بوده و این امر موضوع خام فروشی را کاهش داده است.

او تصریح کرد: تردیدی نیست که در سال های اخیر با کاهش جهانی بهای نفت خام، تولید کنندگان به این نتیجه رسیده اند که خام فروشی تنها موجب از دست رفتن سرمایه و ذخایر است بدون آنکه بتوانند از آن برای توسعه کشور برنامه ریزی نمایند. در همین راستا در چند سال گذشته صنایع پتروشیمی در جهان رشد بسیاری داشته و رقابت به سمت جنگ برای تصاحب بازار پتروشیمی در جهان تبدیل شده است. در سال های اخیر افتتاح زنجیره ای مجتمع های پتروشیمی در دولت های گذشته گواه حرکت آنها به سمت عدم خام فروشی این محصول ارزشمند بوده است.

رحمتی تاکید کرد: صنعت پتروشیمی حتی با اعمال تحریم ها همچنان مسیر فعلی خود را حداقل با دست اندازهای کمتری خواهد پیمود. در صورت حمایت اروپا از ایران، بازارهای هدف صادرات محصولات پتروشیمی همچنان مصون از تحریم‌ها خواهند ماند، اگر چه ممکن است این بازارها اندکی تغییر جهت دهند. صنعت پتروشیمی و صنعت پالایش کشور در وضع مناسب‌تری نسبت به دوره پیشین اعمال تحریم‌ها قرار دارند و با اعمال تحریم ها بعید است مشکل جدی بوجود آید، در کوتاه مدت شاید ارزش سهام شرکت‌های فعال در این صنایع به خاطر جو روانی تحریم های پیش رو کاهش یابد، با این حال در بلند مدت این کاهش تداوم زیادی نخواهد داشت.

کارشناس نفت و انرژی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه امسال با نام حمایت از کالای ایرانی نامگذاری شده است به نظر شما مسئولان کشور چه راهکار و راهبردی را در پیش بگیرند تا بتوانند این شعار را تحقق بخشند؟ افزود: در حوزه پتروشیمی، کشور ما از امکانات و ظرفیت‌های مناسبی برخورد‌ار است. نمونه اول بحث نیروی انسانی و بعدی ساخت داخل است. اکثر پتروشیمی های جهان با حضور افراد خارجی اداره می شود در حالی که به غیر از سه مشارکت خارجی در صنعت پتروشیمی مابقی توسط نیروی متخصص داخلی اداره می گردند.

او تاکید کرد: در خصوص ساخت داخل نیز کشور در سال های پس از تحریم با اتکا به توان داخلی توانست پیشرفتی های مناسبی بدست آورد که ساخت برخی از کاتالیست های این صنعت موید موضوع است. موضوع حمایت از ساخت داخل به نظر بنده موضوعی دو سویه است و مقصود از حمایت از کالای ایرانی این نیست که هر محصولی با هر کیفیتی وارد بازار کشور شود. اگرچه بعد مهم اشتغالزایی در حمایت از کالای داخلی مطرح است لیکن کالای تولید داخل می بایست با دیگر محصولات مشابه که در خارج از کشور ساخته می شوند از نظر کیفیت و قیمت رقابت نماید. در غیر اینصورت حمایت از کالای داخلی نتیجه ای جز هدر رفت سرمایه و نارضایتی باراز داخل را نخواهد داشت. موضوع مهم بعدی که در خصوص حمایت از کالای داخلی و در ابعاد صنعت مطرح می باشد، این است که در اجرای طرح‌های بزرگ صنعتی که از طریق منابع مالی خارجی انجام می‌شود، استفاده از توانمندی داخلی باید به طور جدی مورد توجه مسئولان قرار گیرد تا بخش داخلی با حمایت آنان بتوانند شکوفایی خود را بدست آورده و در بهبود اقتصاد کشور سهیم گردند.

گفت‌وگو: حبیبه رحیمیان

402