به گزارش ایسکانیوز،از گذشته سازمان جنگلها و مراتع و آبخیر داری کشور برای کنترل تپه های شنی و ماسه ای که با وقوع پدیده باد و جابجایی شن و ماسه که به زیر ساختهای مجاور اعم از سکونت گاههای شهری یا روستایی،خطوط انتقال آب و نیرو،جاده های دسترسی ،فرودگاه ها و برای فعالیت های مقابله با بیابان زدایی با استفاده از مالچ نفتی مورد تثبیت قرار می گرفته است.
بر اساس تعریف زیست محیطی، مناطقی که میزان بارندگی در آنها زیر ۱۵۰ میلی‌متر و پوشش گیاهی کمتر از ۵ درصد است اراضی بیابانی محسوب می‌شوند.بر اساس این تعریف، ۳ میلیون هکتار از این مناطق بحرانی ،کانونهای بحران درجه یک هستند، گرد و غبار و شن‌های روان تولید می‌کنند و در اولویت اقدام‌‌های بیابان‌زدایی قرار دارند.
چالش‌های زیست‌محیطی در جهان مانند تغییر اقلیم، گرمایش کره زمین و کمبود آب زمینه مساعدی برای بیابان‌زایی ایجاد می‌کنند که این مسئله به‌ویژه کشورهایی که بر روی کمربند خشک زمین قرار گرفته‌اند، از جمله ایران را تهدید می‌کند.
غلامرضا اباذری در گفت و گوی اختصاصی با ایسکانیوز درباره روز جهانی بیابان زدایی گفت: 27 خرداد هر سال مصادف با 17 ژوئن به عنوان روز جهانی مقابله با بیابان زدایی نام گذاری شده که وجه این نامگذاری به صورت جهانی است در 17 ژوئن سال 1994 متن کنوانسیون بین المللی بیابان زدایی در پاریس مورد تصویب کشور های شرکت کننده قرار گرفت و این روز به عنوان روز جهانی مقابله با بیابان زدایی نام گذاری شد. شعار این روز به صورت جهانی در نظر گرفته می شود و شعار امسال "سرزمین ارزشمند است برای حفظ و احیای آن سرمایه گذاری کنیم.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران ادامه داد: در میان عوامل محیطی عامل اقلیمی با مولفه هایی مانند زمان و میزان نامناسب بارندگی، تبخیر بالا، فراوانی در سرعت باد، دوره برگشت کوتاه، تداوم خشکسالی ها، گستردگی مناطق با اقلیم خشک و فراخشک و خاک حساس به فرسایش موثر است در میان عوامل انسانی پارامتر هایی مانند بهره برداری بی رویه از سفره های آبی زیر زمینی که باعث ویرانی منفی آب در دشت ها و در نتیجه افت و تقطیر سفره ها و شور شدن آبهای زیر زمینی ،شیوه های نامناسب آبیاری، افزایش جمعیت، بهره برداری نامعقول از سرزمین، چرای بی رویه و مفرط دام و نیاز روز افزون انسان به مواد غذایی که منجر به بهره برداری از منابع طبیعی سرزمین ،عامل بیابان زایی تلقی می شود.
بیابان زدایی به کمک مالچ پاشی
اباذری گفت: به موجب بند ه تبصره یک قانون بودجه سال 1396سازمان جنگلها و مراتع و آبخیز داری برای فعالیت های مقابله با بیابان زدایی، فرصت قانونی پیدا کرد تا با همکاری شرکت ملی نفت ایران از محل منابع در اختیار، میزان قابل توجهی مالچ بگیرد. مالچ ماده ای نفتی است که سابقه استفاده از آن به دهه 40 بر میگردد .
وی افزود: از گذشته سازمان جنگلها و مراتع و آبخیر داری کشور برای کنترل تپه های شنی و ماسه ای که با وقوع پدیده باد و جابجایی شن و ماسه که به زیر ساخت های مجاور اعم از سکونت گاه های شهری یا روستایی،خطوط انتقال آب و نیرو،جاده های دسترسی، فرودگاه ها و برای فعالیت های مقابله با بیابان زدایی با استفاده از مالچ نفتی مورد تثبیت قرار می گرفته است.
اباذری با اشاره به اینکه برای بیابان زدایی غیر از پوشش های مالچیکارهای بیولوژیکی و نهال کاری نیز همزمان انجام می شود گفت: نتایج ارزنده این فعالیت ها در کنترل عوامل تخریب قابل توجه است و بازخورد این اقدامات با تثبیت این مناطق و امکان استفاده از زیر ساخت هایی که لازمه زندگی انسان است شرایط مناسب را فراهم ساخت.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران گفت: بعضی از مراجع دیدگاه هایی را نسبت به مالچ نفتی مطرح کردند که مدعی تاثیر سو مالچ های نفتی برای تثبیت ماسه های روان بودند در سال 84 مجموعه دفتر امور بیابان سازمان جنگلها ،تحلیلی را با مشارکت پژوهشکده صنعت نفت انجام داد این طرح با عنوان "طرح بررسی و بهبود کیفیت مالچ های نفتی " انجام شد که در آن مزایای استفاده از مالچ نفتی به وضوح مشخص و تاثیر سویی در استفاده از مالچ نفتی گزارش نشد.
وی گفت: به موجب قانون بودجه سال 96 در سال گذشته بعد از مدتها وقفه در اجرای عملیات مالچ باشی برای سازمان جنگل ها این فرصت قانونی ایجاد شد که نسبت به عملیات مالچ باشی در مناطق مستعدی که دارای ویژگی های فنی لزوم اجرای این موضوع باشد،عملیات آغاز شود.با توجه به اینکه بخشی از پدیده گرد و غبار از سطوح تپه های ماسه ای متحرک آغاز می شود این مناطق شناسایی و درسال 96 بالغ بر 21 هزار هکتار از تپه های ماسه ای مولد گرد و غبار مالچ پاشی شد.
اباذری بیان کرد: این عملیات و متعاقبا عملیات نهال کاری در استان های اصفهان،جنوب کرمان(قلعه گنج و رودجنوب)خوزستان،ایلام،سیستان و بلوچستان،هرمزگان،قم و کرمان صورت گرفت که در بهبود شرایط موجود بسیار موثر بود.این عملیات با هدف ایجاد امکان احیای منابع طبیعی،و فرصت استقرار پوشش گیاهی و به تبع آن سکونت انسان در این مناطق فراهم می شود که این اقدامات در سال جاری هم به موجب تداوم بودجه ادامه خواهد داشت.
برنامه های ویژه روز جهانی مقابله با بیابان زدایی چیست؟
اباذری گفت: با توجه به اینکه ایران یکی از کشورهای موفق در کنترل پدیده بیابان زایی است همه ساله در این روز مراسمی را با حضور مسئولان به صورت ملی برگزار می کنیم امسال هم در حال هماهنگی هستیم که این روز را در آذربایجان با توجه به اهمیت دریاچه ارومیه و فعالیت هایی که دفتر امور بیابان در احیای مناطق مستعد اطراف دریاچه انجام داده را در یکی از این مناطق آذربایجان غربی یا شرقی برگزار خواهیم کرد.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ایسکانیوز مبنی بر اینکه به نظر شما چقدر در کنترل گرد و غبار و بیابان زدایی موفق بوده اید گفت: با توجه به اینکه کشور ایران یکی از کشورهای پیشرو در زمینه مهار بیابان زدایی در سطح دنیا است و تجربه 50 ساله این اقدامات که بخشی از آن از طریق مالچ پاشی انجام می شود مطلوب است.
وی گفت: ارزیابی عملکرد سازمان جنگلها، مراتع و آبخیر داری کشور در اجرای مقابله با بیابان زایی توسط کارشناسان بین المللی انجام شده است و آنها این فعالیت ها رابه لحاظ گستردگی،حجم و ابعاد فعالیت هاموفق و حتی در خور تحسین معرفی کرده اند.
اباذری ادامه داد: در حال حاضر قریب 2 میلیون هکتار جنگل دست کاشت در مناطق بیابانی ایجاد کرده ایم که ناشی از فعالیت های احیایی سازمان بوده است و شاهد این موضوع این است عملیات مالچ پاشی که برای مقابله با بیابان زایی در کشور از طریق سازمان جنگلها، مراتع و آبخیر داری کشور مورد پیگیری قرار می گیرد موفق بوده و اقدامات سال گذشته در مورد مالچ پاشی نقطه عطف این مورد است .
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران در پایان گفت: وقوع و تداوم خشکسالی ،وضعیت نامناسب بارندگی در کشور،افزایش جمعیت انسانی و دام،نیاز روز افزون به مواد غذایی، فعالیت انسانی در بالادست مناطق بیابانی که با احداث سد ها صورت گرفته و ورود آب رابه مناطق بیابانی با مشکل مواجه کرده،کاهش سطح سفره های آب زیر زمینی،مجموع این عوامل طبیعی و انسانی باعث ایجاد زمینه تخریب بیشتر در عرصه های مناطق بیابانی شده است لازم بود با استفاده از مالچ پاشی برخی از مناطق مناسب را تثبیت کنیم.
خبرنگار: اکرم جدیدی ممتاز
705
