به گزارش گروه بین الملل ایسکانیوز، بر کسی پوشیده نیست که درگیری در سوریه به دو دلیل اساسی به وقوع پیوست. دلیل اول: قطع ارتباط محور مقاومت از ایران به فلسطین از طریق سوریه بود که از این جهت جنگ سوریه به عنوان اهرم فشاری علیه ایران برای توقف برنامه های هسته ای خود و کمک به جنبش های مقاومت علیه رژیم صهیونیستی مدنظر قرار گرفته شد؛ اما دلیل دوم این جنگ، به نزاع بر سر نفت سوریه باز نمی گردد بلکه مربوط به خط لوله گاز قطر بوده که قرار است از طریق سوریه به اروپا کشیده شود. اشغال سوریه از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که اهمیتی ویژه در نقشه خاورمیانه داشته و کوتاه ترین مسیر برای انتقال منابع نفت و گاز کشورهای عربی به اورپا به شمار می رود. این اصلی ترین دلیلی است که سبب شد آمریکا، اسرائیل، عربستان، قطر و ترکیه برای تغییر نظام در سوریه و ایجاد نظامی همسو با خود تلاش کننند.

آمریکایی که همه آن را می شناسند امکان ندارد در جایی هزینه کند، مگر آن که در آنجا دارای منافع استراتژیک باشد؛ به ویژه آن که مساله به تصمیماتی بازگردد که دارای سود و زیان مادی باشد. بنابراین خروج آمریکا و باقی ماندن آن در شمال سوریه به منافع استراتژیک این کشور و حمایت از آنها باز می گردد.

سوریه از کشورهای نفتی بزرگ محسوب نمی شود و ذخیره نفتی آن تنها یک میلیارد بشکه بوده و این در حالی است که ذخیره نفتی عراق 150 میلیارد بشکه برآورد شده است. سوریه پیش از آغاز جنگ روزانه حدود 400 هزار بشکه از ذخایر خود برداشت می کرد که 250 هزار بشکه آن به مصرف داخلی می رسید و بقیه آن صادر می شد، اما این تنها دریاچه کوچکی از نفت و گاز است که مقداری از آن روانه بازار سرمایه گذاری شده و مقدار دیگری از آن هنوز استخراج و ارزیابی نشده است.

شمال سوریه که تحت تسلط نیروهای آمریکایی و نیروهای کُرد سوریه است مهم‌ترین چاه های نفت سوریه را در خود جای داده که از جمله آنها «میدان نفتی العمر» در شرق شهر دیرالزور است که نیروهای کُرد در 22 اکتبر 2017 کنترل آن را به دست گرفته اند. این در حالی است که ارتش سوریه برای آزادی کامل غرب فرات از اشغال داعش اقدام کرد و در این منطقه در استان حسکه میدان نفتی رمیلان مشتمل بر 1322 حلقه چاه علاوه بر 25 حلقه چاه گاز در السویدیه در نزدیکی رمیلان و همچنین چاه های گاز و نفت دیگری در مناطق مختلف حکسه، دیرالزور و رقه وجود دارد. تمامی این چاه های نفت تحت تسلط آمریکا و نیروهای کُرد سوریه قرار دارد.

اختلافات میان سوریه و قطر در سال 2009 پس از مذاکرات 15 مارس همان سال آغاز شد. در این دیدار امیر قطر طرح احداث خط لوله انتقال گاز طبیعی از قطر به حلب و از آنجا به ترکیه را ارائه کرد تا از این طریق گاز به حوزه اتحادیه اروپا که بزرگ‌ترین مصرف کننده گاز است انتقال داده شود. آمریکا معتقد است خط لوله انتقال گاز قطر تکیه اروپا به گاز روسیه را کاهش خواهد داد و در نتیجه می توان از این طریق به برنامه توسعه سلاح های استراتژیک روسیه و توقف حمایت این کشور از ایران و سوریه فشار وارد کرد.

سوریه در آن زمان با پیشنهاد قطر برای حفاظت از منافع مشترک خود و روسیه به عنوان هم پیمان استراتژیک خود مخالفت کرد چرا که خط لوله انتقال گاز قطر تهدیدی برای منافع اقتصادی روسیه محسوب می شد. حمایت آمریکا از احداث خط لوله انتقال گاز قطر با منافع شرکت های آمریکایی نیز ارتباط داشت زیرا پیش بینی های انجام شده حاکی از آن بود که آغاز این پروژه ده ها میلیارد دلاری برای شرکت های آمریکایی مانند هالیبرتون، سودهای سرشاری به همراه خواهد داشت.

در قواعد جنگ علیه کشورها، دلایل مستقیم و غیر مستقیمی وجود دارد. دلایل غیر مستقیم به منافع استراتژیک و اقتصادی مربوط است که کشورهای استعمارگر با توسعه نفوذ نظامی خود به دنبال تحقق آنها در مکانی مشخص هستند و احداث خط لوله گاز به اروپا که سوریه برای رعایت منافع روسیه با آن مخالفت کرد، دلیل غیر مستقیم در به وجود آمدن جریان آمریکایی علیه سوریه شد. بر اساس گزارشات رسانه ها این جریان، نه تنها اموال مردم آمریکا را برای تجهیز گروه های تروریستی هزینه کرد بلکه رسانه های زیادی را نیز در خارج از مرزهای سوریه برای حمایت از انقلاب علیه نظام مستقر در این کشور تامین مالی کرد.

آمریکا از سال 2005 تاکنون برای مقابله با دولت سوریه به عنوان نظامی که از کمک به آمریکا در عراق امتناع کرده و حمایت از محور مقاومت در فلسطین و لبنان را متوقف نکرده و همچنین در سال 2009 با طرح احداث خط لوله گاز قطر نیز مخالفت نموده، هزینه های فراوانی کرده است که منافع آمریکا را با حضور نظامی این کشور برای دفاع از این منافع در سوریه مرتبط می سازد. بر همین اساس، دولت اوباما تصمیم گرفت پایگاه نظامی آمریکایی التنف را در شمال سوریه ایجاد نماید تا آغازی برای دفاع از منافع شرکت های خود هنگام اتمام ماموریت تغییر نظام در سوریه و امکان پذیر شدن ایجاد خط لوله گاز قطر باشد.

اما نبرد تغییر نظام در سوریه با شکست مواجه شد و نتایج جنگ به نفع دولت سوریه تغییر کرد به ویژه پس از آن که روسیه نیز به حمایت از دولت سوریه در سال 2015 وارد جنگ علیه تروریست ها شد. شکست طرح تغییر نظام در سوریه دیگر به نفع شرکت های آمریکایی که هزینه سنگین حضور آمریکا در شمال سوریه را پرداخت می کردند نبود و اینجا بود که ترامپ تاجر مسلک، تصمیم گرفت پایگاه التنف را تعطیل نماید چرا که معتقد است حضور آمریکا در آنجا هزینه های بی پایانی در بر خواهد داشت.

رابرت کندی، برادر زاده جان اف کندی در مقاله خود در سال 2016 نوشت: آمریکا کشوری است که بر جنگ بنا نهاده شده است و تصمیم دارد که از موقعیت نظامی خود در منطقه حفاظت نماید به ویژه آن که امروز شدیداً به دنبال ایجاد خط لوله گاز قطر از طریق خاک سوریه و حمایت از آن است.

کندی افزود: دستگاه اطلاعاتی آمریکا از سال 1949 برای تغییر نظام در سوریه تلاش کرده اند زیرا به دنبال آن بودند که از این طریق فرصت تامین و انتقال ارزان انرژی به اروپا از خاک سوریه را برای عربستان فراهم نمایند. لازم به ذکر است که تنها شرکت های نفتی و توزیع کنندگان آن از جنگ در خاورمیانه و افغانستان منتفع نمی شوند، بلکه شرکت های اسلحه سازی نیز که از سوی کندی به ماشین کشتار آمریکا تشبیه شده اند، از سودهای سرشاری در این میان برخوردار هستند.

ویلیام آنگدال کارشناس سیاست های نفتی در مقاله ای در سال 2014 که در نشریه Global Research منتشر گردید، در خصوص توافق محرمانه ای میان ملک عبدالله پادشاه سابق عربستان و جان کری وزیر امور خارجه سابق آمریکا سخن گفت که بر اساس آن می بایست بر منابع نفت و گاز وصادرات آن به کشورهای جهان تسلط یافت. حتی عربستان در زمانی که نفت به قیمت هر بشکه 100 دلار در بازارهای جهانی عرضه می شد، به چین پیشنهاد فروش نفت با قیمت هر بشکه 50 تا 60 دلار داد تا از این طریق با خیال راحت به عملیات اقتصادی علیه ایران و روسیه اقدام نمایند.

آنگدال تاکید می کند: زمانی که سیاست کاهش قیمت نفت نتوانست به سقوط اقتصاد روسیه و ایران منجر شود جان کری و ملک عبدالله در نشستی مشترک که با حضور بندر بن سلطان رئیس سازمان اطلاعات عربستان برگزار شد، تصمیم گرفتند نیروهای تکفیری را در شمال سوریه برای تسلط بر منابع نفت و گاز این کشور مستقر نمایند. این نیروها که تحت عنوان «سلفی» شناخته می شوند، تحت کنترل عربستان بوده و جایگزینی برای دولت سوریه به شمار می رفتند. لازم به ذکر است که محافظه کاران جدید در آمریکا معتقدند اگر بتوان بر سوریه تسلط یافت در واقع تسلط بر تمام خاورمیانه امکان پذیر خواهد شد. آنگدال تاکید می کند اولین حادثه پس از این تصمیم اشغال دو منطقه موصل و کرکوک توسط داعش و تسلط بر منابع نفت خام موجود در این مناطق بود.

موافقت روسیه با احداث خط لوله دوستی که از میدان گازی پارس جنوبی در ایران آغاز شده و از طریق خاک عراق و سوریه به بندر طرطوس سوریه و از آنجا به اروپا می رود نوعی از تکامل اقتصادی میان دو کشور به وجود می آورد که توافق آن میان ایران، عراق و سوریه در سال 2011 امضا گردید، یعنی در همان سالی که بحران سوریه آغاز شد و پس از گذشت 2 سال داعش بر اساس تصمیم کری و ملک عبدالله در شمال شرق سوریه مستقر گردید. خط لوله دوستی از سویی تبادلات اقتصادی میان ایران و سوریه را افزایش می دهد و از سوی دیگر باعث رشد روابط اقتصادی با اروپا خواهد شد، همچنین قرار بود خط لوله دیگری گاز سوریه را تامین کند که بر اساس آن گاز مصر از طریق بندر عقبه به اردن و پس از آن به پالایشگاه حمص منتقل می گردید و از آنجا از طریق طرطوس و طرابلس لبنان گاز به اروپا منتقل می شد اما حوادث سوریه اجرای هر دو پروژه را متوقف کرد.

دو سوم میدان گازی «گنبد شمال» قطر در آب های خلیج فارس که میدانی مشترک با ایران است و در این کشور «پارس» نامیده می شود در اختیار کشور قطر است، این میدان گازی شامل منابع زیادی از نفت و گاز است. پذیرش احداث خط لوله دوستی از طرف سوریه منشأ اختلافات سیاسی زیادی با قطر و ایران گردید. ترکیه نیز خود را وارد درگیری خط لوله گاز قطر نمود اما آنچه بیش از همه نگران کننده است نقش کُردها در تسلط بر هر خط لوله انتقال انرژی است که از شمال سوریه عبور خواهد کرد.

با توجه به پیچیدگی های ذکر شده در منافعی که تنها منطقه ای نبوده و جنبه بین المللی دارد شمال سوریه هم اکنون منطقه ای بسیار حساس به شمار می رود. آزادی شمال سوریه از دست آمریکایی ها و تُرک ها مساله بسیار حساس برای دولت سوریه محسوب می شود که با حاکمیت سوریه بر تمام اراضی خود نیز در ارتباط است. اما پیش بینی می شود این منطقه عرصه کشمکش های منطقه ای و بین المللی خواهد بود. شمال سوریه از مرزهای عراق تا دریای مدیترانه امتداد دارد و منطقه ای اقتصادی و حیاتی و بسیار مهم در همه زمینه های اقتصادی از جمله زراعی و صنعتی و ثروت های طبیعی برای سوریه به شمار می آید.