به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، نشست علمی «بررسی شکایات ایران و آمریکا در دیوان بین المللی دادگستری علیه یکدیگر و مسئولیت بین المللی این دو کشور» با سخنرانی محسن محبی، رئیس تیم حقوقی ایران در دادگاه لاهه، با حضور استادان و دانشجویان حقوق بین الملل و روابط بین الملل، در ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات برگزار شد.
محسن محبی، رئیس تیم حقوقی ایران در دادگاه لاهه گفت: دیوان بین المللی دادگستری در سال ۱۹۴۷ تأسیس شد و از آن زمان تا کنون به ۱۵۷ پرونده رسیدگی کرده است.
وی افزود: از میان تمام پرونده ها، در ۲۴ پرونده، آمریکا یا خواهان بوده است و یا خوانده؛ به طور دقیق تر، آمریکا در ۹ پرونده خواهان و در ۱۵ پرونده خوانده بوده است.
محسن محبی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که از سال ۱۹۹۰ تا به امروز، آمریکا در تمام پرونده ها خوانده بوده است که همین مسئله نشان دهنده این است که این دولت به طور مداوم، از قوانین بین المللی تخطی می کند.
وی گفت: ایران در مجموع، ۶ بار در این دادگاه حضور پیدا کرده است؛ که ۵ نوبت آن در زمان جمهوری اسلامی و ۱ نوبت آن در قبل از انقلاب بوده است. قبل از انقلاب، ایران در جریان ملی شدن صنعت نفت در دیوان حضور داشت که در آن نوبت، دولت شاهنشاهی وقت، خوانده بود. در جریان آن، دیوان به دولت ایران دستور داد که صادرات نفت را متوقف کند؛ اما ایران دستور را اجرا نکرد. لذا پایه گذار عدم اجرای دستور موقت در دادگاه بین المللی دادگستری، دولت شاهنشاهی ایران بود.
این استاد حقوق بین الملل ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران در ۵ مورد در دیوان، حضور پیدا کرد. اولین مورد، دعوای آمریکا بر علیه ایران به دلیل نقض عهدنامه مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بود.
وی گفت: ایران در آن پرونده حضور پیدا نکرد و آن پرونده به صورت غیابی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت ایران در آن پرونده محکوم شد تا این که قرار داد الجزایر امضا شد که به موجب آن، ایران گروگان ها را آزاد کرد و در مقابل آمریکا، اموال توقیف شده ایران را بازگرداند و همچنین از شکایت خود صرف نظر کرد.
محبی افزود: دومین پرونده، مربوط به سقوط هواپیمای ایرباس بود که آن جا ایران خواهان بود و مدعی شد که پرتاب موشک از جانب آمریکا، برخلاف برخی کنوانسیون های امضا شده توسط دو دولت، از جمله کنوانسیون شیکاگو بوده است.
او ادامه داد: در آن قضیه، ایران به شورای ایکائو مراجعه کرد و شورای ایکائو چند بیانیه ضعیف صادر کرد و حداکثر اقدام آن، ارسال یک شورای حقیقت یاب به ایران بود. نهایتا آن شورای حقیقت یاب، یک گزارش ضعیف و مبهم منتشر کرد.
رئیس تیم حقوقی ایران در دادگاه لاهه گفت: دعوای سوم به زمان حمله آمریکا به سکوهای نفتی ایران باز می گردد. در آن زمان، ایران با استناد به عهدنامه مودت از آمریکا طرح شکایت کرد؛ آمریکا هم با استناد به همان عهدنامه مودت، طرح دعوای متقابل کرد و مدعی شد که ایران در خلیج فارس مین گذاری می کند که این مسئله تهدیدی برای کشتی های آمریکایی است.
وی ادامه داد: همچنین آمریکا مدعی شد که دلیل حمله اش به سکوهای نفتی ایران این بوده که ایران، در پوشش سکوهای نفتی، موشک های کرم ابریشم را به سمت کشتی های آمریکایی شلیک می کند.
این استاد حقوق بین الملل افزود: نهایتا دیوان، دعوای ایران را رد کرد؛ چون ایران مدعی شده بود که نابودی سکوهای نفتی، صادرات نفت ایران را دچار مشکل کرده است و این مسئله نقض عهدنامه مودت است. در مقابل، آمریکا پاسخ داد که ایران در تحریم نفتی قرار دارد و آمریکا از او خرید نفت ندارد؛ لذا عهدنامه نقض نشده است.

مدیر گروه حقوق بین الملل دانشگاه علوم و تحقیقات گفت: پرونده چهارم، در سال ۱۳۹۵ با استناد به عهدنامه مودت، به دلیل توقیف ۲ میلیارد دلار از دارایی های ایران، توسط آمریکا به جریان افتاد. در آن دعوا، ایران مدعی شد، اجازه ای که از طرف دادگاه های آمریکا مبنی بر مصادره اموال ایران صادر شد، بر خلاف عهدنامه مودت بوده است.
وی افزود: حقیقتا اگر فارغ از مسائل ملی، با دید حقوقی به قضیه بنگیرم، به این می رسیم که عهدنامه مودت نقض شده بود؛ چراکه آمریکایی ها با ادعاهای مضحک، دست به مصادره اموال ایران زدند.
رئیس تیم حقوقی ایران در دادگاه لاهه ادامه داد: در آن پرونده، تعدادی آمریکایی با استناد به این که یکی از نزدیکان من در یک کافی شاپ نزدیک غزه حضور داشته اند و در آن جا انفجاری رخ داده و آن فرد مرده است؛ آمریکایی ها هم آن قضیه را با یک استدلال مضحک، به ایرانی ها ربط دادند.
وی گفت: آمریکایی ها مدعی شدند، گروهی که مسئولیت این حمله را پذیرفته است، در سخنرانی هایش عکس امام و رهبری را پشت سر خود دارد و همان چفیه ای را به گردن می اندازند که رهبر ایران دارد؛ همچنین استدلال کردند که یکی از مسئولین ایرانی، در نماز جمعه از مهاجمین، با عنوان قهرمانان فلسطینی یاد کرده است. همین طور، یک شاهد ثالث، که از مسئولین اسبق ایران بوده و فرار کرده است، تأکید داشته که آن انفجار به ایرانی ها باز می گردد؛ البته آمریکایی ها فاش نکردند که آن شاهد ثالث چه کسی بوده است؛ اما عده ای می گویند که او ابوالحسن بنی صدر بوده است.
محبی ادامه داد: دادگاه آمریکا با استناد به این حرف های بی پایه و اساس، رأی به توقیف دارایی های ایران داد. ایران هم با استناد به عهدنامه مودت، به دادگاه بین المللی اعتراض کرد و من فکر می کنم که نهایتا، رأی به نفع ما صادر می شود.
وی گفت: مورد پنجم هم به خروج آمریکا از برجام باز می گردد که در آن زمان، دو پیشنهاد برای واکنش نشان دادن به آمریکا مطرح شد. پیشنهاد اول این بود که بر اساس مکانیزم پیش بینی شده در برجام پیش برویم و پیشنهاد دوم این بود که با استناد به عهدنامه مودت، موضوع را در دادگاه بین المللی پیش ببریم.
این استاد دانشگاه افزود: مسئله بازگرداندن تحریم ها، نقض عهدنامه مودت محسوب می شد؛ لذا ایران با استناد به آن عهدنامه طرح شکایت کرد.
محسن محبی در پایان خاطر نشان کرد: در مجموع شکایت هایی که ایران به دادگاه بین المللی ارائه داده است، می توان چند نتیجه گرفت. اول آن که، هنوز حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، در رأس روابط بین الملل قرار دارد. دومین مورد این است که، دادگاه بین المللی در طول سالیان دراز و با پشت سر گذاشتن حوادث مختلف به نقطه امروزی رسیده است و سومین نکته این است که، بهترین دوست ما و سایر کشورهایی که در چنبره آمریکا گیر کرده اند، حقوق بین الملل است.
محسن محبی، رئیس تیم حقوقی ایران در دادگاه لاهه، در پایان به سؤالات استادان و دانشجویان پاسخ داد.
انتهای پیام/