«کنکور» بزرگ‌ترین چالش زندگی دانش آموزی/ عواملی که استرس داوطلب را تشدید می کنند

انتظارات خانواده و اطرافیان، رقابت دوستان و همکلاسی ها، فشار روانی که از طرف جامعه به دانش آموزان منتقل می شود، ترس از شکست و سرخوردگی و ... ، از عواملی هستند که می توانند سبب ایجاد استرس میان دانش آموزان شوند.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، در نگاه عموم مردم، کنکور به عنوان یکی از اصلی ترین نقاط زندگی تلقی می شود که تعیین کننده آینده افراد است؛ به همین خاطر از حساسیت بالایی برخوردار است.

انتظارات خانواده و اطرافیان، رقابت دوستان و همکلاسی ها، فشار روانی که از طرف جامعه به دانش آموزان منتقل می شود، ترس از شکست، سرخوردگی و ... از عواملی هستند که می توانند سبب ایجاد استرس در میان دانش آموزان شوند.

برخی از روانشناسان و صاحب نظران معتقدند که کنکور می تواند به عنوان اولین چالش جدی زندگی دانش آموزان، آن ها را برای چالش های بزرگ تر آینده آماده کند؛ اما برخی دیگر معتقدند که استرس ناشی از کنکور می تواند مقدمه انواع بیماری ها در افراد شود و گره زدن آینده افراد به یک آزمون چند ساعته، اشتباه است.

در این گزارش سعی داریم که به مسئله استرس ناشی از کنکور و الزامات دانش آموزان و خانواده ها برای کم تر شدن عوارض ناشی از این استرس در داوطلبان بپردازیم.

در همین خصوص محسن لواسانی، روانشناس و استاد دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز گفت: هرگاه بین توانایی و مسئله، تعادل به هم می خورد افراد دچار استرس می شوند. عموماً اضطراب ها یک امر منفی قلمداد نمی شوند؛ گاهی محدودیت ها و سختی ها باعث می شوند که ما قدری هشیارتر و هوشمندتر شویم.

وی افزود: مسئله‌ای که وجود دارد این است که اگر میزان استرس، به قدری زیاد شود که با توانایی همخوانی نداشته باشد، سبب می شود که افراد اعتماد به نفس خود را از دست دهند. به عبارتی می توان گفت که استرس مزمن، به عنوان استرس بد و نامطلوب قلمداد می شود.

لواسانی ادامه داد: کنکور برای دانش آموزان و دانشجویان می تواند هم فرصت و هم تهدید باشد. باید توجه داشت که مقاومت کردن در برابر کنکور و این که افراد مرگ و زندگی خود را به کنکور گره بزنند امر خوبی نیست. داوطلبان باید به گونه ای بیندیشند که اگر موفق نشدند، مسیر خود را تغییر دهند و برای رسیدن به اهداف خود به شکل دیگری تلاش کنند.

وی افزود: استرس ناشی از کنکور به شرطی می تواند مثبت باشد که افراد اهداف و آرمان های خود را در زندگی، با توانایی هایشان متناسب کرده باشند و اینگونه به کنکور بنگرند که اگر موفق شدند، پس یکی از موانع خود را از پیش روی برداشته اند و اگر موفق نشدند، به اَشکال دیگری می توانند از روی این مانع بپرند.

عضو انجمن روانشناسی ایران گفت: برخی از افراد خود فریبی دارند و یا خود را سرزنش می کنند؛ در حالی که اگر با نگاه خوب کنکور را ببینند، می توانند خود تنظیمی و خود کارآوری داشته باشند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: درواقع دانش آموزان و دانشجویان باید سؤالات خود را تغییر دهند و چراهای زندگی خود را به چگونه تبدیل کنند؛ یعنی به جای اینکه بگویند «من چرا قبول نشدم؟ من چرا موفق نشدم؟» باید بگویند «چگونه می توانم موفق شوم؟ چگونه می توانم قبول شوم؟» اگر این سوالات را در زندگی خود تغییر دهند، می توانند فرد موفقی باشند.

همچنین در همین خصوص ابراهیم شریفی، روانشناس و استاد دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز گفت: بچه هایی که قرار است در کنکور شرکت کنند، از همان سال های قبل دچار استرس هستند؛ به این خاطر که خانواده ها از بچه ها انتظار دارند در رشته ای قبول شوند که احتمالاً خود آن ها قبلاً موفق نشده اند.

وی افزود: همچنین رقابت فشرده ای که بین بچه ها وجود دارد، فشارهای روانی مختلفی را متوجه دانش آموزان می کند. برخی از خانواده ها وضعیت مالی خوبی دارند و بچه های آن ها در کلاس های مختلف شرکت می کنند و جزوه های مختلفی را تهیه می کنند؛ در شرایطی که برخی از دانش آموزان شرایط مالی ضعیف تری دارند و نمی توانند با آن ها رقابت کنند و این مسئله از نظر روانی می تواند تأثیر منفی داشته باشد.

شریفی ادامه داد: فشار خانوداه و جامعه از یک طرف و رقابت دوستان از طرف دیگر، باعث می شود که دانش آموزان استرس بگیرند و این استرس منشأ تمام بیماری هاست.

وی افزود: قبل از کنکور، این که سؤالات به چه صورت است، تا چه اندازه می توانند موفق شوند و انتظار خانواده ها، استرس ایجاد می کند؛ بعد از برگزاری کنکور هم، انتظار برای نتیجه کنکور که بعد از چند ماه اعلام می شود، دغدغه این که قبول می شوند یا نه و این که در کجا قبول می شوند، منشأ استرس است. برخی هم که نتیجه کافی را نمی گیرند، احساس شکست می کنند و این شکست، منشأ استرس می شود.

این روانشناس تصریح کرد: استرس در آینده منشأ افسردگی می شود؛ یعنی برخی از بچه ها بعد از شکستی که در کنکور داشتند، دچار افسردگی می شوند که این افسردگی هم اثر روانی وهم اثر جسمی خواهد داشت. خیلی از بچه ها که بعد از کنکور به مرکز مشاوره مراجعه می کنند، از ناراحتی ریه، قلب، معده و غیره... رنج می برند؛ که منشأ بسیاری از این ناراحتی ها، استرس است.

وی گفت: انتظارات خانواده ها باید متناسب با توان بچه ها باشد و بچه ها هم باید این واقعیت را قبول کنند که افراد از نظر استعداد، با هم برابر نیستند. لذا هر کس باید توان خود را بشناسد و خانواده هم کمک کند که بچه ها در رشته ای شرکت کنند که امکان موفقیت در آن رشته را داشته باشند؛ در غیر این صورت، این شکست مقدمه ساز شکست های بعدی و بسیاری از بیماری ها و مشکلات عصبی و روانی می شود.

شریفی ادامه داد: دانشگاه ها باید افراد را بر اساس نمرات مدرسه پذیرش کنند، چراکه در حال حاضر کنکور به وسیله ای برای افراد پولدار و دارای امکانات تبدیل شده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در مجموع می توان گفت که کنکور و به‌تبع مؤسسات کنکور باید جمع شوند، خانواده ها باید بچه ها را با توانایی های‌شان آشنا کنند و در حد توانشان از آن ها انتظار داشته باشند و باید بستر مشاوره و امکانات شناخت تخصص و استعداد های دانش آموزان در مدارس ایجاد شود؛ چراکه در حال حاضر ابزاری برای شناخت استعدادهای دانش آموزان در دست نیست.

فارغ از ناعادلانه بودن سیستم کنکور برای ارزیابی توانایی افراد، استرس ناشی از آن، آثار روانی جبران ناپذیری را روی دانش آموزان به جای می گذارد. همچنین کنکور، به بستری برای کاسبان و تاجران تبدیل شده که تحت عنوان آموزش های کنکوری، به کیسه دوزی و تجارت مشغول هستند.

سال هاست که دولت های مختلف، ضمن اشراف بر تمامی ایرادات فوق، بر حذف کنکور و ایجاد یک سازوکار جدید تأکید دارند؛ اما این تأکید صرفا به صورت یک وعده متوالی درآمده که هر سال تکرار می شود. باید منتظر ماند که چه زمانی کنکور و به‌تبع، آثار منفی مادی و معنوی آن از بین خواهد رفت.

نویسنده: دکتر رضا واعظی

انتهای پیام/

کد خبر: 978085

وب گردی

وب گردی