به گزارش گروه علم و فناوری ایسکانیوز به نقل از خبرگزاری آناتولی، مغرب، قطر و امارات اخیراً ماهواره های جدیدی را به فضا پرتاب کرده اند و به دیگر مجموعه های ماهواره‌ای عربی که در سال های گذشته پرتاب شده بود، اضافه شد.

با وجود پرتاب های جدید اما هنوز عملکرد عرب ها در زمینه علوم فضایی بر اساس معیارهای جهانی به تلاش های زیادی نیازمند است؛ چرا که این مسئله به پول و فکر نیاز داشته و در انتظار اراده سیاسی این کشورها برای همکاری این دو عامل است.

مغرب روز چهارشنبه گذشته ماهواره ای با نام «محمد ششم ب» را از پایگاه « گویان» متعلق به کشور فرانسه با هدف نظارت و رسم نقشه و رصد وضعیت آب و هوایی و هشدار برای فجایع طبیعی پرتاب کرد.

چنانچه شرکت ماهواره‌های کشور قطر در نیمه نوامبر جاری ماهواره «سهیل 2» را به وسیله موشک «فالکون 9» از پایگاه آمریکایی «اسپیس ‌اکس» پرتاب کرد.

در 29 اکتبر گذشته نیز امارات ماهواره «خلیفه ست» (اولین ماهواره تولید عربی) را از مرکز فضایی تانیگاشیما در ژاپن به فضا فرستاد که ساخت، تجهیز، آماده سازی و آموزش آن 4 سال به طول انجامید و هدف از پرتاب آن رصد تغییرات محیط زیستی اعلام شده است.

عرب و فضا

از لحاظ تاریخی عرب ها با تاسیس اولین سازمان فضایی متحد عربی به حوزه علوم فضایی وارد شدند که این سازمان تحت مالکیت 21 کشور عربی قرار دارد؛ اما در این میان کشور عربستان با 36.7 درصد، کویت با 14.6 درصد، لیبی با 11.3 درصد، قطر با 9.8 درصد، و امارات با 4.7 درصد در ردیف 5 کشور اول بزرگ سهامدار این سازمان قرار دارند.

این سازمان در آوریل سال 1967 تحت عنوان «سازمان ارتباطات فضایی عربی (عرب ست)» در ریاض تشکیل شد و اولین ثمره آن پرتاب ماهواره عربی مشترک با نام « عرب ست A1» در سال 1985 بود و پس از آن چندین ماهواره نیز برای ارائه خدمات ارتباطات سیمی، بی سیم و اینترنت پر سرعت به فضا ارسال شد و هم اکنون ماهواره های عرب ست به نسل پنجم ماهواره‌ها ارتقا یافته‌اند.

مصر

مصر اولین کشوری است که در عرصه ارتباطات علوم فضایی وارد شده است چرا که در آوریل 1998 اولین ماهواره خود «نایل ست 101» و پس از آن در سال 2000 «نایل ست 2» را به فضا پرتاب کرد. این دو ماهواره بیش از 680 شبکه تلویزیونی داشته که شمال آفریقا، جنوب اروپا و خاورمیانه را پوشش می دهد و هم اکنون تحت نظارت شرکت ماهواره های فضایی مصر که در سال 1996 تاسیس شده به کار خود ادامه می دهد. قاهره همچنین «اجیبت ست 1» را که ساخت آن را با کشور اوکراین انجام داده است در سال 2007 به منظور سنجش از راه دور به فضا پرتاب کرد.

عربستان

عربستان اولین ماهواره خود را در سال 200 با نام «سعودی ست 1» که یک ماهواره آزمایشی کوچک بود، به فضا پرتاب کرد. هم اکنون عربستان 13 ماهواره دارد که از جمله آنها « OSCAR 50» است که تنها ماهواره ای است که دارای فناوری سلول های خورشیدی کریستالی پیشرفته در زمینه ارتباطات بوده و همچنین ماهواره « SAUDISAT 1C» که در زمینه های تجاری و تکنولوژیک و ناوبری دریایی و زمینی مورد استفاده قرار می گیرد.

امارات

سال 2000 شاهد پرتاب اولین ماهوراه امارات با نام «ثریا 1» ویژه ارتباطات بود و پس از آن نیز ماهواره «یاه ست» نیز در سال 2007 توسط این کشور پرتاب شد. در سال 2009 نیز امارات ماهواره «دبی ست 1» را به منظور سنجش از راه دور با سرمایه گذاری دولتی و نظارت مهندسان و دانشمندان اماراتی و کره جنوبی با هدف پیش بینی خطرات طبیعی به فضا فرستاد.

مغرب

پیش از ارسال ماهواره «محمد ششم الف» به فضا در سال گذشته این کشور در سال 2001 با پرتاب ماهواره ای به منظور سنجش از راه دور با نام « زرقاء یمامه» به باشگاه فضایی عربی پیوست. از این ماهواره برای مراقبت از هر مکانی در جهان به صورت 24 ساعته استفاده می شود و حوادث مورد نظر را در بازه های زمانی بین 12 ساعت تا 2 هفته رصد می‌کند، علاوه بر این که از آن برای مراقبت های مرزی و جمع آوری اطلاعات و ارسال آن نیز طراحی استفاده می شود.

الجزایر

یک سال پس از پرتاب ماهوراه « زرقاء یمامه» مغرب الجزایر اولین ماهواره خود با نام «الست 1» را در نوامبر 2002 با همکاری انگلیس به فضا پرتاب کرد. در سال 2010 نیز این کشور ماهواره «الست 2» خود را از پایگاه فضایی هند به منظور تصویربرداری از زمین و ارسال به مرکز علوم فضایی الجزایر برای استفاده در ساخت راه، سد و فرودگاه به فضا پرتاب کرد.

قطر

قطر در سال 2013 ماهواره «سهیل 1» را به وسیله موشک اورپایی «آریان5» به فضا پرتاب نموده و در آن از جدیدترین فناوری های پخش فضایی و ارتباطات و خدمات اینترنتی و مبارزه با عملیات پارازیت و مشخص کردن منشا آن استفاده شده است. به دنبال ایجاد اختلال در شبکه الجزیره قطر هنگام پخش مسابقات جام جهانی فوتبال 2010 این کشور تصمیم گرفت برای خود استقلال فضایی ایجاد نموده و در فناوری های بسیار پیشرفته برای تضمین پخش بدون مشکل سرمایه گذاری نماید.

لیبی

لیبی اولین ماهواره ارتباطی خود را با نام «قاف 1» در سال 2010 راه اندازی کرد که از توان لازم برای پوشش قاره آفریقا، اروپا و خاورمیانه برخوردار است و شرکت «تالس» فرانسه نیز در ساخت آن مشارکت نمود. لازم به ذکر است شرکت لیبیایی «راسکوم ستار قاف» که این ماهواره را راه اندازی نموده 15 هزار ایستگاه فعال با انرژی خورشیدی در کشورهای آفریقایی احداث کرده است، تا از طریق آن بتوانند ارتباطات تلویزیونی و اینترنتی را برای روستاهای دور افتاده برقرار نمایند.

عراق

عراق با همکاری دانشگاه «لاسفانزا» ایتالیا ماهواره «دجله ست» را در سال 2014 به منظور استفاده در پژوهش های عرصه بیابان زایی و گرد و خاک به فضا پرتاب کرد.

واردات تکنولوژی

«محمد فارس» فضانورد اهل سوریه که در سال 1987 در یک سفر فضایی شوروی سابق شرکت نموده است در گفت‌و‌گو با خبرگزاری آناتولی از واقعیت های علوم فضایی در جهان عرب خبر داد. فارس معتقد است جهان عرب از قابلیت های خوبی برخوردار است که نیاز به اتحاد و جهت دهی آنها وجود دارد و همچنین نیازمند اراده ای سیاسی برای تشکیل سازمان فضایی عربی برای تولید ماهواره و موشک های پرتاب کننده آن است.

این دانشمند عرب که در استانبول زندگی می کند، افزود: تلاش های انجام شده از سوی امارات، عربستان، الجزایر و مصر پراکنده بوده و منجر به تشکیل سازمانی فضایی نشده است. این فضانورد عرب تاکید کرد که حتی اقدام جهان عرب برای واردات فناوری به طور کامل انجام نشده است و برخی سازمان های فضایی عربی تنها در حد یک اسم بوده و در واقع صاحب فناوری فضایی نیستند.

وی گفت: حتی ماهواره های عرب ست 1 و 2 و 3 نیز ساخت کشورهای غربی بوده و توسط خود آنها پرتاب شده است و تنها تلاش هایی برای اعزام دانشمندان برای آموزش فناوری فضایی از سوی کشورهای عربی انجام شده است.

فارس در خصوص ضعف های موجود و عرصه هایی که باید تلاش در آنها افزایش یابد، ادامه داد: تولید ماهواره مهم است؛ اما تولید موشک برای پرتاب آن مساله ای مهم تر است و اگرچه کشورهای عربی نقشی جزیی در تولید ماهواره ایفا می کنند اما این موشک های پرتاب کننده آمریکایی، فرانسوی، هندی و یا روسی است که ماهواره ها را به فضا پرتاب می کنند.

وی خاطر نشان کرد که 25 سال پیش به همراه برخی همکاران خود در یکی از اجلاس های تشکیل شده در اردن برای تاسیس سازمان فضایی عربی تلاش کردند؛ اما هیچ رغبتی از سوی اتحادیه عرب و کشورهای غربی با وجود حضور گروهی از دانشمندان و متخصصان مشاهده نشد.

این دانشمند سوری تاکید کرد: سازمان فضایی به حمایت مالی فراوان نیازمند است و کشورهای عربی از این قدرت برخوردارند؛ اما متاسفانه با وضعیت فعلی کشورهای عربی برای نیل به این هدف در وهله اول باید اتحادی سیاسی برسند و پس از متحد شدن، تلاش ها از سوی کشورهای عربی برای دستیابی به فناوری فضایی انجام شود.

فارس گفت: ما عرب ها اگر اتحاد داشته و امکانات مالی را فراهم کنیم جهان نیز با ما همکاری نموده و دانشمندان خود را برای آموزش به کشورهای عربی اعزام می کنند؛ اما ساخت و پرتاب ماهواره به بیشتر فناوری های روز جهان مانند ارتباطات، بهره برداری از معادن، برق و رایانه نیازمند است و باید کارشناسان و متفکران عرب این عرصه را که هم اکنون در کشورهای خارجی مشغول به فعالیت هستند جمع کرد که این مسئله نیاز به ثبات، حمایت، آزادی اندیشه و حقوق کافی دارد.

انتهای پیام/