مصادیق ارتکاب جنایت علیه بشریت در یمن توسط عربستان سعودی

امروزه افکار عمومی جهان منتظر روزی هستند که شورای امنیت از رویکردهای تبعیض آمیز و سیاسی دست بردارد و سران عربستان سعودی از جمله محمد بن سلمان وزیر جنگ این رژیم در یک «دادگاه کیفری ویژه» یا «دادگاه بین المللی کیفری لاهه» به دلیل ارتکاب جنایت علیه بشریت محاکمه شوند.

به گزارش سرویس بین الملل ایسکانیوز به نقل از معاونت برون مرزی صداوسیمابا گذشت بیش از سه سال از تجاوز نظامی وحشیانه رژیم سعودی به یمن ، و براساس شواهد و قرائن مختلف، تردیدی در ارتکاب جنایات بین المللی از جمله جنایت علیه بشریت توسط این رژیم در یمن، وجود ندارد . جنایات ضد بشری سعودی در یمن با توجه به گستردگی­ اش، طیف وسیعی از زنان، کودکان و غیر نظامیان یمنی را در برمی گیرد.جنایت علیه انسانیت یا Crimes Against Humanity، از منظر حقوق بین الملل به معنای صدمه­ ای مهم و عمدی به شخص انسان یا به حقوق انسان است. جنایات علیه انسانیت، جنایاتی هستند که ضد جمعیت غیرنظامی اعمال می شوند و می ­توان جدی­ ترین شکل این جنایات را کشتار گروه­ های مردمی دانست که با نسل­ کشی یا Genocide قرابت زیادی پیدا می­ کند.

اما جنایات علیه بشریت، مفهومی وسیع ­تر از نسل­ کشی دارد. زیرا، در جنایت علیه بشریت صرفا یک گروه خاص، هدف جنایت قرار نمی گیرد، بلکه به طور کل، تمامی گروه های جمعیتی غیرنظامی موضوع این جنایات واقع می شوند. با آنکه جنایت علیه بشریت، تاریخی طولانی دارد، نخستین بار عاملان آلمان نازی جنایت علیه بشریت در دادگاه نورنبرگ در سال 1945میلادی مورد پیگرد قانونی قرار گرفتند. در منشور دادگاه نورنبرگ مصادیقی که به عنوان جنایت علیه بشریت تعریف شده است، عبارتند از: کشتار، نابودی، بردگی، تبعید و دیگر رفتارهای غیرانسانی در جریان یک جنگ. جنایت علیه انسانیت همچنین شامل تعقیب گروه‏ های مذهبی، سیاسی یا نژادی نیز می شود.

دادگاه توکیو که در سال 1946میلادی برای محاکمه جنایتکاران جنگی ژاپنی تشکیل شد، مواردی نظیر کشتار، نابودی، بردگی، تبعید و دیگر رفتارهای غیرانسانی در جریان یک جنگ را به عنوان جنایت علیه بشریت تعریف کرده است. در ماده 5 اساسنامه دادگاه کیفری بین ‏المللی یوگسلاوی سابق نیز جنایت علیه بشریت تعریف و علاوه بر مواردی که در اساسنامه دادگاه بین‏ المللی نورنبرگ مطرح شده بود، حبس، شکنجه و تجاوز جنسی نیز به عناوین جنایت علیه بشریت افزوده شد. جنایات علیه بشریت به موجب بند اول ماده 7 اساسنامه دیوان بین­ المللی کیفری شامل آن دسته از جنایات است که به عنوان بخشی از یک حمله گسترده و نظام ­مند با هدف نابودی هر جمعیت غیرنظامی اعمال می شوند.

با توجه به تعاریف حقوقی جنایت علیه بشریت، روشن است که عربستان سعودی در جنگ با یمن تمامی مصادیق جنایت علیه بشریت را مرتکب شده است. بر اثر جنایات سعودی در یمن، هم شیعیان و هم اهل سنت قربانی شده اند. به نحوی که بر اساس آمارهای سازمان های بین المللی، بیش از هشتاد و پنج درصد(۸۵٪) ملت یمن به کمک های بشردوستانه نیازمندند وبا توجه به شرایط سخت معیشتی و کمبود دارو و امکانات پزشکی و بحرانی شدن اوضاع بهداشتی، پیش ­بینی می شود با طولانی شدن جنگ سعودی ضد یمن، شاهد تلفات شدیدتر انسانی در یمن باشیم. ممانعت سعودی و هم پیمانانش از رسیدن کمک­های بشردوستانه از سوی کشورهای همسایه و دیگر کشورها به یمن و بحرانی شدن اوضاع انسانی در این کشور, مصداقی از جنایت علیه بشریت است.

حمله عربستان سعودی به یمن، سبب آوارگی گسترده گروه های جمعیتی یمن شده است. جمعیت آواره علاوه بر مصایب آوارگی، با مشکلات مهم دیگری از جمله محروم شدن کودکان از تحصیل، تجاوز به زنان و دختران، از دست دادن منازل و مشاغل و همچنین مواجه شدن با مشکلات بهداشتی و گرسنگی رو‏به ‏رو هستند که هر یک از این مشکلات ابعاد دیگری از جنایت علیه انسانیت می باشد. بر اساس سند عناصر جرایم در حقوق بین الملل کیفری ، جرمِ اخراج یا جابجایی جمعیت توسط نیروی اشغالگر از جمله مصادیق جنایت علیه بشریت است. نه تنها حملات هوایی ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی به یمن موجب جابجایی و آوارگی گسترده مردم یمن شده است، بلکه نیروهای وابسته به سعودی ها به سرکردگی منصورهادی، یمنی هایی را که عمدتاً ساکن مناطق «المنصوره» و «حی ریمی» هستند، به خاطر وابستگی به مناطق شمالی دستگیر و به استان تعز که در کنترل نیروهای جنبش مردمی انصارالله قرار دارد، اخراج کرده اند.

محروم کردن انسان ها از مواد غذایی و به قحطی کشاندن عمدی یک سرزمین ، نیز از جمله مصادیق جنایت علیه بشریت است. اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری به تبعیت از ماده 54 اولین پروتکل الحاقی کنوانسیون ژنو، گرسنگی دادن به غیر نظامیان را به عنوان یک روش جنگی، ممنوع کرده است. بند 2 ماده 54 همین پروتکل نیز گرسنه نگه داشتن از طریق محروم کردن غیرنظامیان از منابعی که برای بقایشان ضروری است، ممنوع کرده است. کمیتۀ بین ­المللی صلیب سرخ در تفسیر همین ماده، بیان داشت که گرسنگی دادن با همان مفهوم معمولی تعریف می ­شود که برای هرکسی قابل درک است. هرگاه نیروهای نظامی کشوری مزارع و باغ­ هایی را که منبع تغذیۀ غیرنظامیان کشور مقابل است، نابود کنند، مرتکب جنایت علیه بشریت شده است. این جرم می ­تواند در صورت داشتن سایر شرایط جنایت علیه بشریت، مصداق نابودسازی Extermination ، آپارتاید The crime of apartheid و سایر اعمال غیرانسانی نیز محسوب گردد. جنگنده ­های متجاوز سعودی، بارها سیلوها، آب بند ها، سدها، بازارها و تاسیسات آب آشامیدنی یمن را هدف قرار داده­ اند که مغایر با ماده 52، 54 و 56 پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون ژنو است و از مصادیق بارز ارتکاب جنایت علیه بشریت توسط رژیم سعودی در یمن محسوب می شود.

دیوید بیزلی، رئیس برنامه جهانی غذا، وابسته به سازمان ملل متحد، در گفتگو با رویترز با اشاره به حملات ائتلاف سعودی به یمن می گوید: این ائتلاف مانع ارسال و ارائه کمک­ های بشردوستانه به مردم یمن می ­شود. عربستان سعودی، باید اقدامات لازم را برای رفع گرسنگی و همچنین ارسال دارو به مردم یمن را انجام دهد. حمله به یمن موجب گرسنگی و بیماری مردم این کشور شده است. بحران انسانی کنونی یمن، زاییده رویکردی است که عربستان سعودی در قبال این کشور در پیش گرفته است. مردم با گرسنگی و سوءتغذیه دست به گریبانند. دو سوم جمعیت کشور یمن، حدود ۱۹ میلیون نفر به نوعی به کمک‌های اضطراری نیاز دارند. چهار و نیم میلیون کودک یمنی هم از سوءتغذیه رنج می‌برند. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد نیز در سپتامبر سال 2016 میلادی، با انتشار گزارشی اعلام کرد که در یمن بیش از 14 میلیون نفر با ناامنی غذایی مواجه هستند که از زمان آغاز جنگ عربستان سعودی علیه این کشور تا سال 2016 میلادی حدود سی و پنج درصد (35) افزایش داشته است. این روند در سال 2018 نیز تشدید شده است .

استفاده از روش ­های جنگی که باعث آسیب بیش از اندازه و یا درد و رنج غیرضروری می­ شوند، طبق حقوق بین­ الملل عرفی ممنوع است. مادة 35 اولین پروتکل الحاقی کنوانسیون ژنو، استفاده ازسلاح­ ها، مواد و روش­ های جنگی را که بنا به ماهیت­ شان آسیب بیش از حد یا رنج غیر ضروری ایجاد می­ کنند، ممنوع کرده است. ماده 48 و بندهای چهار و پنج مادة 51 همین پروتکل نیز اعلام می دارند که طرفین درگیری باید به موجب حقوق مخاصمات مسلحانه، اهداف غیرنظامی را از اهداف نظامی جدا کنند. استفاده ائتلاف سعودی از بمب ­هایی همچون بمب­ های خوشه­ ای علیه مردم یمن یکی از مصادیق جرایم جنگی می باشد . سازمان بین المللی دیده ­بان حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد که عربستان سعودی در جنگ یمن و در بمباران استان­ های عمران، الحدیده، صنعا و صعده، از بمب های خوشه ­ای استفاده نموده است. براساس کنوانسیون 2008 بمب های خوشه ای که به امضای ۱۱۸ کشور رسیده است ، استفاده از این نوع بمب ها ممنوع شده است.

طبق گزارش سازمان دیده ­بان حقوق بشر، عربستان سعودی در جنگ یمن، با استفاده از بمب های خوشه ­ای که آمریکا در اختیارشان قرار داد، مناطق مسکونی استان صعده را بمباران کرد که بر اثر این حملات، ده ها غیرنظامی کشته شدند. کشتار، نابودسازی، آواره کردن دسته جمعی مردم، تبعید، تعقیب گروه‏ های مذهبی، سیاسی و نژادی، ایجاد شرایط سخت معیشتی و بحرانی کردن اوضاع بهداشتی، حبس، شکنجه و تجاوز جنسی، جابجایی اجباری مردم کشور مورد حمله، محروم کردن از تحصیل، از بین بردن منابع غذایی مردم و جلوگیری از کمک های بشردوستانه، مصادیقی از ارتکاب جنایت علیه بشریت توسط رژیم سعودی در یمن می باشد. آیا این کارنامه قطور جنایات سعودی در دادگاه کیفری همچون نورنبرگ و توکیو تحت پیگرد قرار خواهد گرفت؟ بر اساس اساسنامه دیوان بین المللی کیفری ، سران کشورها به دلیل ارتکاب جنایات بین المللی نظیر جنایت علیه بشریت می توانند تحت تعقیب کیفری قرار گیرند. امروزه افکار عمومی جهان منتظر روزی هستند که شورای امنیت از رویکردهای تبعیض آمیز و سیاسی دست بردارد و سران عربستان سعودی از جمله محمد بن سلمان وزیر جنگ این رژیم در یک «دادگاه کیفری ویژه» یا «دادگاه بین المللی کیفری لاهه» به دلیل ارتکاب جنایت علیه بشریت محاکمه شوند.

کد خبر: 978703

وب گردی

وب گردی