به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز؛ واژه دانشجو تداعی کننده مفاهیمی چون آرمانگرایی، عدالت خواهی و صفات وسیع و پردامنه ای است که در این طیف جای می گیرند. به گونه ای که از رویکردهای مختلف می توان به آن پرداخت. درک این واژه، نیازمند انقلاب و دگرگونی فکری است؛ «دانش جو»یی یک مقطع زمانی یا عنوانی برای ورود به یک طبقه اجتماعی در جامعه نیست، بلکه یک «مکتب» است. نتیجه آنکه، مراسم هایی که با عنوان جشن های فارغ التحصیلی برگزار می شود؛ به اشتباه، سرخوشیِ کاذبی را میان مخاطبانش ترویج میکند. در حالی که حرکت به سوی تعلیم و تربیت، یک لحظه فراغت را تاب نخواهد آورد و نیازمند تلاش های شبانه‌روزی دانش جویان یک جامعه است.

مهم‌ترین و اصلی‌ترین فلسفه نامگذاری روز دانشجو، دعوت از دانشجویان به فعالیت‌ها و هوشیاری سیاسی و ایجاد فرصتی مناسب برای بروز نظرات آنان و شنیده شدن صدای دانشجویان به‌عنوان عنصر پرانگیزه و مغز متفکر جامعه است. دانشجویان حساسیت و انرژی وصف‌ناپذیری در بیان نیازهای جامعه و خواست نسل‌های فعلی و آینده کشور دارند. در خصوص روز دانشجو و گرامیداشت این مناسبت تاریخی آنچه باید مورد توجه ویژه قرار گیرد مبحث فراجناحی بودن و برون ایستاده از سیاست‌زدگی است، این رویداد به عنوان برگ زرینی در تقویم انقلاب اسلامی است. با فرا رسیدن روز دانشجو، تشکل های دانشجویی به تکاپوی فراوانی ترغیب می شوند؛ اما برای بررسی ابعاد مختلف اینکه تشکل های دانشجویی و دانشجویان و جامعه نخبگانی تا چه حد به آرمان های اول انقلاب نزدیک شده و یا از آنها فاصله گرفته اند و همچنین پایین آمدن سطح دغدغه مندی آنان و چرایی آن، با چند تن از فعالین دانشجویی به گفت‌و‌گو پرداخته ایم.

محمد نوری «دبیر سیاسی بسیج دانشجویی استان تهران» پیرامون تهدید تشکیل و گسترش قشر خاکستری و خنثی در جامعه دانشگاهی ایران گفت: ذهن های آگاه را به بخش ایران از خاطرات کتاب وزیر اسبق امور خارجه ایالات متحده آمریکا خانم «هیلاری کیلنتون» ارجاع می دهم؛ بزرگترین اشتباه برخی از جوامع ایدئولوژیک کمک به توسعه قشر خاکستری، خنثی و بی آرمان در جامعه است. ما در فضای جنگ نرم از این نقطه تهدید می شویم؛ یعنی نسلی که در آینده به وجود می آید و سکان هیات اجرایی کشور را در دست می‌گیرد تفاوت زیادی داشته باشد با نسل ایدئولوژیست اول انقلاب و در واقع انسان های به اصطلاح «خنثی مَنِش» شوند. آنها باید در تقسیم‌بندی اجتماعی تبدیل شوند به قشر خاکستری، اگر طیف خاکستری در ایران دارد توسعه پیدا می‌کند، تلاش نظام سلطه در جنگ نرم بوده است. این امر به واسطه تبلیغات رسانه ای گسترده به ویژه با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین ارتباطی مانند شبکه های اجتماعی به وجود آمده است و این تهدید وجود دارد که موجب ایجاد گُسل تمدنی شود.

اما در روی دیگر سکه علی‌رغم آنکه خیلی از دانشجویان وارد فضای خاکستری می شوند و دنبال فضاهای سطحی و کمتر خردورزانه می روند و ذائقه های آنان به اصطلاح «ساندویچی» شده است، آنان کمتر به سراغ مباحث تحلیلی و عمیق می روند، جذابیت های روزمره به واسطه رسانه های غربی برای این گروه اجتماعی برجسته سازی شده است. در مقابل این عوامل و عناصر مومن و انقلابی هستند که در سطح دانشگاه ها در حال تلاش هستند و بسیاری از این دانشجویان که تبدیل شده اند به قشر خاکستری و خنثی و بی آرمان و انگیزه را دارند با خودشان همراه می کنند، همان گونه که فضای عمومی دانشگاه ها نگران کننده است به همان میزان نوید دهنده است که این پرچم جنبش های انقلابیِ دانشجویی است که برافراشته شده است. این جنبش ها در حال تلاش هستند که دانشجویان را با خودشان همراه و همسو کنند تا در تعالی جمهوری اسلامی قدم بردارند.

محمد امین مهدی پور «دبیر اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه های سراسر کشور» با اشاره به اینکه استقلال، آزادی، مردم سالاری دینی، عزت ملی، معیشت پایدار و... جزو بدنه آرمان های انقلاب اسلامی هستند، گفت: موارد مذکور در فطرت تمام انسان ها وجود دارد و عملاً در فطرت آدم ها از جمله دانشجویان اتفاق خاصی نیفتاده است بلکه فقط ممکن است در اثر زیست جهانِ مدرنیته، گاهی قدری کم رنگ گردند.

مهدی پور افزود: عوامل مختلفی در سطح دغدغه مندی قشر دانشجو اثرگذار است، یکی از عواملی که باعث وضع موجود و این کم انگیزگی میان برخی دانشجویان شد، توسعه و گسترش بیش از اندازه دانشگاه ها بود. در واقع ما علم گستری نکردیم بلکه تعدد مدرک را بالا بردیم. در واقع در سیاست‌گذاری آموزش عالی خود به نوعی عطش مدرک گرایی ایجاد کردیم. در گذشته معمولاً افراد با سطح دغدغه مندی بالا وارد فضای دانشگاهی می شدند و دانشجو خطاب می شدند. در یک مقطعی، در اثر توسعه بی ضابطه مراکز آموزش عالی، افراد مختلف با دغدغه های مختلف آمدن در دانشگاه‌ها و از طرفی در جنبش دانشجویی شاهد هستیم که دانشگاهها به شدت سیاست زده شده اند. بعد از مدتی قشر دانشجو از فضای عمیق و اصیل فرهنگی و سیاسی فاصله گرفت و دغدغه مندی او تبدیل به «سیاست زدگی» شد و تشکل های دانشجویی در یک برهه ای واقعاً تضعیف شدند.

سیاست های فرهنگی آموزشی دانشگاه ها، سیاستِ ضعیفی بوده است و سطح علمی پایین آمد. روز دانشجو تبدیل به فستیوال احزاب سیاسی شد. یکی از عوامل موثر بر عموم دانشجویان نیز، بیکاری پس از دانش آموختگی بود که ایجاد بی انگیزگی می‌کرد و همچنان می کند.

داوودی فر «عضو شورای مرکزی جنبش عدالتخواه دانشجویی» نیز با اشاره به روند طی شده در جامعه ایرانی می گوید: مردم در زمان انقلاب اسلامی به دنبال آرمان‌هایی نظیر عدالت، آزادی معنوی-اجتماعی، عزت ملی و استقلال سیاسی بوده اند. اینها آرمان های اصلی و اصیل انقلاب هستند که نباید فراموش شده و یا طرد شوند.

دانشجویان در زمان های مختلف با توجه به همین آرمان ها کارهای مهمی کرده اند، چه در ابتدای انقلاب که می‌روند و لانه جاسوسی را تسخیر می کنند و امام خمینی(ره) آن را «انقلاب دوم» می نامد، و چه در دوره های بعد که برای حل مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم تلاش کرده اند. این درست است که سطح این آرمان خواهی در دوره های مختلف متفاوت بوده است؛ اما به نظر می رسد هیچ گاه از بین نرفته است، برای نمونه در دوران متاخر دانشجویان همچنان برای مسائلی نظیرipc ، fatf ، پدیده کارتن خوابی، مسکن مهر و حتی طرح هایی مانند سلامت از خود واکنش نشان می دهند و نقش آفرین هستند، آنها هیچگاه نسبت به مشکلات کارگران و مستضعفین بی تفاوت نبوده اند و در تمام این زمینه ها حرفی برای گفتن دارند.

به علاوه اگر ما نگاهی به ارائه تحلیل ها و سطح مطالبات دانشجویان در دیدارهای مختلف با رهبر انقلاب اسلامی، چه دیدارهای عمومی، چه دیدارهای نخبگان و چه دیدارهایی که با فعالان دانشجویی انجام می دهند، داشته باشیم، خواهیم دید دانشجویان همچنان دغدغه آرمان های اصیل انقلابی و مسائل اساسی کشور را دارند.

در پایان باید اشاره کرد دانشجو ابزار و پیاده نظام جریان های سیاسی نیست و جریان های فکری و احزاب سیاسی نباید از این منظر به او بنگرند و در واقع دانشجویان را سیاه لشکر و تریبون خود در دانشگاه قرار دهند. نگرش جریان های سیاسی باید تغییر کند، دانشجویان سرمایه انسانی پیشرفت آینده کشور و محل تجلی آرمان‌های انقلاب بوده و نیرویی بالقوه برای حفظ ارزش‌ها و باورهای انقلابی جامعه هستند.

امید است دولت، مجلس و سیاست‌گذاران کلان نظام، بیش از پیش توجه‌شان به دانشجویان و ایجاد دانشگاه نقاد و دانشجوی منتقد باشد. دانشگاهی که اگر روحیه و رویه نقادی را از درون خود حذف کند، ‌هویت خود را از دست می‌دهد. لذا مسئولان و سیاست‌گذاران باید در ایجاد و تقویت فضای مطالبه‌گری دانشگاهی به ویژه با تمرکز بر ارائه راه حل های علمی بکوشند. زمانی که دانشجویان درک کنند نظراتشان مورد توجه قرار می گیرد انگیزه آنان برای مطرح کردن دغدغه های فکری و جست‌و‌جو برای ارائه راهکار‌های علمیِ حل مسئله بیشتر خواهد شد.

نویسنده: دکتر رضا واعظی