ارتقاء سواد رسانه‌ای حلقه مفقوده نقش آفرینی جریان دانشجویی

فعالان دانشجویان با فراگیری سواد رسانه ای می توانند در برابر رسانه ها و اطلاعات دریافتی، تهدید را به فرصت و مخاطب منفعل را به کُنشگر فعال تبدیل کنند.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز؛ در عصر کنونی که دوره ارتباطات و انفجار اطلاعات نام گذاری شده است، آسیب رسانی فزاینده رسانه ها و آسیب پذیری مخاطبان به ویژه جوانان و دانشجویان که پرمصرف‌ترین مخاطبان رسانه‌ها به ویژه رسانه های آنلاین هستند، مورد توجه دغدغه‌مندان این عرصه است.

یکـی از اهـداف اصلی سواد رسانه ای آگاه کردن و سعی در کم کردن تأثیرات منفی رسانه ها روی اقشـار گونـاگون جامعه است. در واقع سواد رسانه ای یعنی افزایش قدرت خوانش انتقادی متن توسط مخاطب.

سواد رسانه‌ای می‌تواند به مخاطبان رسانه‌ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرف کننده صرف خارج شده و به معادله متقابل و فعالانه‌ای وارد شوند که در نهایت به نفع کاربر باشد.

به دیگر سخن، دانشجویان به خصوص رشته های دانشگاهی علوم ارتباطات و روزنامه نگاری، سواد رسانه‌ای کمک می‌کند تا از ظرفیت های رسانه‌ها به گونه‌ای هوشمندانه و مفید بهره‌مند شوند.

به نظر می رسد در دوران کنونی مسئولین ذی‌ربط و دستگاه های متولی امر به آموزش سواد رسانه ای کم توجه هستند یا به صورت فصلی و موسمی اقدام می کنند، در حالی که اگر قصد داریم آموزش سواد رسانه ای را فراگیر و تاثیرگذار صورت دهیم باید یک مرکز آموزش سواد رسانه ای تحت نظر شورای عالی فضای مجازی در کشور تشکیل شود که مسئول تعیین سرفصل های مشخص برای آموزش در این زمینه باشد.

همچنین از آنجا که قشر عظیمی از جمعیت کشور ما را جوانـان تشـکیل مـی دهـد که عده زیادی از آنها دانشجو هستند توجه به بررسی وضعیت سواد رسانه ای آنان هنگام اسـتفاده از رسانه و کاربردهای گوناگون رسانه ها امری مهم و ضروری است. در این راستا با چند تن از استادان و فعالین دانشجویی حوزه ارتباطات و آموزش سواد رسانه ای به گفت‌و‌گو پرداخته ایم.

سواد رسانه ای؛ یعنی مدیریت مواجهه باحجم انبوه اطلاعات

مهرداد نوابخش عضو هیات علمی رشته جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات با تاکید بر اینکه مبحث سواد رسانه ای در نهادهای اجتماعی پس از انقلاب رسانه ای دهه 70 میلادی وارد ادبیات علم شد، گفت: فرهنگ الکترونی ترویج دهنده نظریاتی چون ساختارگرایی است که مخاطب را به عنوان مرکز پایدار نقد و ساختار را منبع اقتدار در نظر می‌گیرد.

نوابخش خاطر نشان کرد: حال که افراد جامعه متشکل از رنج سنی مختلف در معرض حجم عظیم اطلاعات و داده ها قرار دارند باید این علم و سواد را داشته باشند که بتواند محتوای رسانه ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند در غیر این صورت به مخاطب صرفاً منفعل می شوند که در برابر رسانه بی دفاع هستند.

این عضو هیات علمی رشته جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه تجزیه و تحلیل محتوایی و تئوری پردازی ها در جامعه ما با یکی دو دهه تاخیر و تقریبا از سال 1990 تا 2000 میلادی آغاز شد تصریح کرد: حال که به اهمیت سواد رسانه ای واقف شدیم وظیفه تمامی مسئولین دانشگاه، استادان و انجمن های علمی دانشجویی است که در راستای تقویت و آموزش سواد رسانه ای اقدام کنند.

وی با تاکید بر اینکه در جامعه دانشگاهی آموزش سواد رسانه‌ ای به رشد تفکر انتقادی و مشارکت فعال در فرهنگ رسانه‌ای دانشجویان کمک می‌کند، گفت: هدف آن، دادن آزادی بیشتر به دانشجویان به وسیله‌ی قدرت دادن به آن‌ها برای دسترسی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و ایجاد محتوایی کاربر محور است.

سواد رسانه ای نوعی درک مبتنی بر مهارت است

دبیر انجمن علمی روزنامه نگاری دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه سواد رسانه ای در واقع نوعی «درک مبتنی بر مهارت» است که فرد انواع رسانه ها و الگوریتم کارکرد آنها را تمیز می دهد، گفت: در عصر حاضر تشخیص اینکه تولید محتوای رسانه ها تا چه میزان برای مخاطب مفید یا مضر است، بسیار مهم است.

غلامی افزود: با توجه به گسترش روز افزون رسانه ها در عصر حاضر، گسترش و ضریب نفوذ فضای مجازی، دسترسی آسان به شبکه های پیام رسان موبایلی و شبکه های اجتماعی، تسهیل استفاده از وسایل ارتباط جمعی و... لزوم آموزش سواد رسانه ای بیش از هر زمان دیگری بر همه مردم به خصوص دانشجویان به عنوان قشری که پیگیر رسانه ها و اطلاعات روز دنیا هستند، احساس می شود.

وی گفت: دانشجویان در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری در معرض بارش اطلاعاتی قرار دارند پس لازم است به آنان مهارت آنالیز کردن محتوای رسانه ها آموزش داده شود تا در برابر رسانه ها مخاطب منفعل نباشند و بتوانند با نگاه انتقادی مسائل را بررسی و تحلیل نمایند. در همین راستا انجمن های علمی که ماهیت صرفا علمی دارند رسالت بزرگ و سنگینی را بر عهده دارند تا بتواند دانشجویان و هم دانشگاهی های خود را مسلح به سلاح های مورد نیاز خصوصاً سواد رسانه‌ای کنند.

غلامی با گلایه از بروکراسی پیچیده برای گرفتن مجوز کارگاه های علمی تصریح کرد: متاسفانه برگزاری کارگاه های آموزش سواد رسانه ای همانند سایر دوره های علمی درگیر و دار کاغذ بازی اداری گرفتار می شوند، از پرسه طولانی ثبت نام و درخواست تا معرفی میهمان و مجوزهای خاص از نهادهای خاص مشکلات پیش پای انجمن های علمی است تا هزینه های دوره که دانشگاه گاهاً تقبل نمی کند.

دبیر انجمن علمی روزنامه نگاری دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه ماهیت و فعالیت انجمن های علمی صرفاً علمی است نه سیاسی و صنفی بیان کرد: واقعیت این است که دانشگاه ها به ویژه در حوزه علوم انسانی گرفتار بیماری رخوت علمی شده اند.

وی در خصوص رویکرد پژوهشی انجمن تا پایان سال 1397 بیان کرد: در نظر داریم تا پایان سال طرح پژوهشی را پیرامون اینکه تعریف دانشجویان از سواد رسانه ای، درک و شناخت عمومی از آن چیست آغاز کنیم، و اینکه آنها تا چه میزان به آموزش سواد رسانه ای نیاز دارند و برگزاری کارگاه ها تا چه میزان برای دانشجویان مفید واقع بوده است.

در جمع بندی باید نگاشت، سواد رسانه ای نیز مانند بسیاری از مباحث مهم و گفتمانی دیگر نباید دچار سرنوشت شعار زدگی و برگزاری پی در پی مراسمات بی حاصل یا کم اثر شود، سواد رسانه ای ناظر به افزایش قدرت خوانش انتقادی مخاطب است و در هر حرکتی برای ارتقاء سواد رسانه ای باید جهت گیری به این سو باشد.

نویسنده: دکتر رضا واعظی

انتهای پیام/

کد خبر: 989460

وب گردی

وب گردی