دکتر، مهندس‌های بیکار/ از بی‌توجهی دولت تا مسافرکشی تحصیلکرده‌ها

تأسیس مراکز آموزش عالی متعدد منجر به رشد بی رویه فارغ التحصیلان شد؛ فارغ التحصیلانی که هیچ آمایشی برای آینده شغلی آنها صورت نگرفته و برنامه ریزی مدونی برای به کارگیری آنها وجود ندارد.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، زمانی ورود به دانشگاه کار آسانی نبود. اگر فرزند خانواده‌ای می توانست نام خود را بین پذیرفته شدگان قرار دهد، کار بزرگی انجام می داد. باید روزنامه می خرید و اسمش را در میان هزاران هزار نام دیگر به ترتیب حروف الفبا جست‌وجو می کرد تا ببیند توانسته جایی در ظرفیت های محدود دانشگاه ها پیدا کند یا خیر.

با گذشت زمان، دانشگاه های بیشتری به جمع خانواده دانشگاه های سراسری و آزاد اسلامی اضافه شدند و جوانان بسیاری توانستند برای ادامه تحصیل اقدام کنند. این اتفاق هر چند سبب افزایش سطح سواد شد؛ اما از سوی دیگر جامعه را با خیل عظیم مدرک‌به‌دستانی مواجه کرد که با رویای تصاحب شغل‌های خوب و درآمد بالا، هزینه کردند تا چند سال بیشتر درس بخوانند.

* دانشگاه‌های پر تعداد

تأسیس مراکز آموزش عالی متعدد منجر به رشد بی رویه فارغ التحصیلان شد؛ فارغ التحصیلانی که هیچ آمایشی برای آینده شغلی آنها صورت نگرفته و برنامه ریزی مدونی برای به کارگیری آنها وجود ندارد؛ به طور مثال دانشگاه جامع علمی کاربردی از سال 1370 شروع به کار کرد و بسیاری از سیاسیون هم دانشگاه های غیرانتفاعی تأسیس کردند تا نظم سیستماتیک دانشگاه ها و خروجی آنها برهم بخورد.

بنا بر آماری که خردادماه سال 1396 اعلام شد، جمعیت در حال تحصیل آموزش عالی کشور، 800 هزار نفر شاغل و 200 هزار نفر بیکار هستند. جمعیت فارغ التحصیل و در حال تحصیل دانشگاهی سال 1394 معادل 11 میلیون و 800 هزار نفر برآورد شد که از این میزان 4.8 میلیون نفر در حال تحصیل و 7 میلیون نفر فارغ التحصیل هستند. همچنین در میان 7 میلیون فارغ التحصیل سال 1394 هم 3.7 میلیون نفر شاغل و 900 هزار نفر بیکار هستند. در این میان باید جمعیت زنان بی‌میل به اشتغال و دانشجویانی که همزمان با تحصیل، مشغول به کار هستند را جدا در نظر گرفت و جزو افراد جویای کار در نظر نگرفت.

آمار نشان می دهد نسبت فارغ التحصیلان غیر فعال کاردانی از مجموع فارغ التحصیلان دانشگاهی دارای مدرک فوق دیپلم، بیشترین سهم را دارد و علتش تمایل افراد دارای مدرک تحصیلی پایین تر برای ادامه تحصیل است.

* دانشجویان به دنبال شغل‌های باکلاس

بسیاری از فارغ التحصیلان به دلیل دریافت مدرک تحصیلی، حاضر به فعالیت در هر شغلی نیستند و به نوعی علاقه‌مند به انجام کارهایی هستند که دارای شأن شغلی باشد. صحبت با چند تن از فارغ التحصیلان فارغ از رشته های تحصیلی‌شان نشان می دهد شغل «پشتِ میزی» را ولو با درآمدی کمتر از کسب و کارهای پردرآمدتر ترجیح می دهند، حتی کارآفرینی و شغل های خویش‌فرما برای فارغ التحصیلان در اولویت پایین تری نسبت به شغل های کارمندی قرار دارد چرا که جوانان دارای تحصیلات عالیه، دوست دارند درآمدی ثابت به صورت ماهانه به حساب‌شان واریز شود.

* جای خالی مهارت

محمدمهدی تندگویان، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در گفت‌وگو با ایسکانیوز، از نبود آمایش شغلی در کشور انتقاد کرد و گفت: «آمایش آموزش کشور در سطوح دانشگاهی اصلا وجود ندارد. واقعا کسی تا حالا آمده و بگوید مثلا سال آینده، مهندس عمران نمی خواهیم و هیچ دانشگاهی پذیرش نکند؟ آیا جزئی تر گفته ایم یک استان، فقط گرایش های خاصی را به دلیل بافت اشتغال جذب کند؟»
البته مسئولان و مدیران، عدم وجود مهارت و تخصص فارغ التحصیلان را یکی از دلایل بی اعتمادی شرکت ها، سازمان ها و ادارات رسمی و دولتی و حتی خصوصی برای جذب نیروهای تازه نفس می دانند. تندگویان، یکی از مدیرانی است که چنین نقدی را به قشر دانشجو وارد دانست و گفت: «جوانان در دانشگاه های ما با مدرک دکتری فارغ التحصیل می شوند اما نمی توان جرئت کرد و کلید یک شرکت آماده و کاردار را به آنها داد، صبح به شرکت می روند ولی هیچ نوع کار حقوقی، بازاری و حسابداری بلد نیستند و طبیعتا هزار و یک مشکل به وجود می آید».

* مسافرکش‌های تحصیل‌کرده

در حال حاضر تاکسی های اینترنتی به فراگیرترین محل فعالیت فارغ التحصیلان دانشگاهی ایران تبدیل شده است. بسیاری از آنها مدارک لیسانس، فوق لیسانس و حتی دکتری دارند و به دلیل ناکامی در یافتن شغل، روی به مسافرکشی آورده اند. یکی از این رانندگان، دارای مدرک دکتری علوم آزمایشگاهی است که موفق به اختراع «کیت» پرمصرفی در آزمایشگاه شده؛ اما به دلیل عدم استقبال و حمایت از پروژه‌اش نتوانسته اختراعش را به مرحله تولید برساند و به زعم خودش مجبور به مسافر کشی شده است.

* بیکاری فارغ‌التحصیلان، تبعات منفی برای جامعه دارد

سهیلا جلودارزاده، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در این باره به ایسکانیوز، گفت: «فارغ التحصیلان ما بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند و طبیعتا اشتغال این قشر باید جزو اولویت ها قرار بگیرد. آنها از مسئولان، شغل می خواهند که خواسته به‌حقی است. مجلس هم تلاش می کند در بودجه سال آینده، نگاه ویژه ای به بحث اشتغال و کارآفرینی داشته باشد. فارغ التحصیلان باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرند چون با امید به آینده بهتر، تحصیلات خود را ادامه داده و هزینه کرده اند. اگر نتوانند جذب بازار کار شوند، تبعات منفی بسیاری برای جامعه خواهد داشت».

* دولت برنامه مدونی برای اشتغال ندارد

سید محمدجواد ابطی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی هم در این خصوص به ایسکانیوز، گفت: «متأسفانه باید بپذیریم دولت، برنامه مدونی برای اشتغال فارغ التحصیلان ندارد. در واقع اصلا برنامه ریزی نکرده اند تا مشخص شود جوان دانشجو بعد از اتمام دوران تحصیل، قرار است در کدام قسمت ها به کار گرفته شود. سالانه چند صد فارغ التحصیل مقطع کارشناسی به جامعه اضافه می شود، پس باید تغییر رویه ای ایجاد کرد تا جلوی رشد بیکاری گرفته شود».

وی در پایان گفت: «اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان در دستگاه های اجرایی می تواند فضا را برای فارغ التحصیلان جوان باز کند. از سوی دیگر بهبود شرایط اقتصادی کشور و رونق گرفتن کارخانه‌ها و تولید داخل هم طبیعتا فرصت های شغلی بیشتری را ایجاد خواهد کرد. متأسفانه در حال حاضر بسیاری از جوانان ما با تحصیلات عالیه و در اختیار داشتن مدارک کارشناسی ارشد و حتی دکتری بیکار هستند که می تواند زنگ خطری برای جامعه باشد».

انتهای پیام/

کد خبر: 989605

وب گردی

وب گردی