به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، ارتباط دانشگاه با صنعت یک تحول مهم در توسعه هر جامعهای محسوب میشود اگر این اعتماد دوطرفه میان دانشگاه و صنعت برقرار شود سبب پیشرفت یک کشور و توسعه علم و خودکفایی در تولید بسیاری از محصولات وارداتی خواهد شد که سالانه منجر به خروج حجم زیادی ارز از کشور میشود.
آنچه مسلم است، این واقعیت را نباید نادیده گرفت که صنعت در کشور ما، صنعتی درونزا است و از ابتدای شکلگیری متکی بر امکانات و تواناییهای خارجی بوده است. از طرف دیگر صنعتگران هنوز این اطمینان و اعتماد را پیدا نکردهاند که میتوانند مسائل و مشکلات خود را از طریق تحقیق و توسعه و با کمک نیروی انسانی متخصص بومی حل کنند؛ چراکه در بسیاری از موارد پاسخ مناسبی دریافت نکردهاند.
عمده دانش مورد نیاز برای طراحی یک صنعت در سه بخش طراحی مفهومی، طراحی پایه و طراحی تفصیلی متمرکز است. متاسفانه صنعت ایران در دو مولفه اول با ضعف توانمندی روبهرو است و تاکنون عمده نیاز خود به دانش طراحی را از شرکتهای بین المللی صاحب فناوری تامین کرده است. بخش عمده صنعت ایران از فعالیتهای توسعه فناوری به دور است و عمدتا در مرحله بهرهبرداری وارد میدان میشود. این به معنای صنعت عملیات محور است؛ یعنی صنعتی که نقشی در تولید دانش مورد نیاز خود ندارد. در مقابل، صنایع دانش بنیان و فناور محور قرار دارند که با برخورداری از توانمندیهای فناورانه توان تولید و توسعه فناوریهای مورد نیاز خود و دیگران را دارند.
به نظر میرسد در راستای تقویت ارتباط بین صنعت و دانشگاه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باید برنامههای خود را با صنعت به شکل مدون و مستند ارائه کند و این برنامه را به دانشگاههای کشور تعمیم داده و حمایتهای مالی مورد نظر را برای آنها بهصورت شفاف در نظر گیرد. از طرفی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز استراتژی تحقیق و توسعه و نوآوری را در بخش صنعت به صورت مدون مشخص کند؛ در نتیجه با تجمیع این دو سند میتوان برای ارتباط صنعت و دانشگاه نقشه راه مشخصی را تعریف کرد.
یکی از نقاط قابل توجه در ارتباط دانشگاه با صنعت، نگاه تبعیض آمیز صنایع و ارگانهای مختلف به دانشگاه آزاد با دیگر دانشگاهها و مراکز آموزش عالی است تا جایی که بسیاری از مواقع صنایع و ارگانهای مختلف ترجیح میدهند پروژههای تحقیقاتی و صنعتی خود را به دانشگاههای مطرح دولتی واگذار کنند این در شرایطی است که در حال حاضر بسیاری از واحدهای دانشگاه آزاد سطح کیفی برابر یا حتی بالاتر از دانشگاههای دولتی دارند.
البته در چند سال اخیر این نگاه تبعیض آمیز تا اندازهای کاهش یافته به گونهای که دانشگاه آزاد اعتماد بسیاری از صنایع را به خود جلب کرده تا جایی که در بسیاری از پروژههای بزرگ ملی حضور یافته و توانسته با افزایش علم، اعتماد بسیاری از صنایع را جلب نموده و به این ترتیب ارتباط دانشگاه با صنعت در دانشگاه آزاد اسلامی سرآغازی برای توسعه کیفی دانشگاه و تحول ملی خواهد شد. برای بررسی بیشتر بحث ارتباط دانشگاه با صنعت و تفاوت حضور دانشگاه آزاد و دولتی در صنایع و ارگانهای مختلف به سراغ برخی از مسئولان مرتبط با این امر رفتیم که مشروح آن به شرح زیر است:
دکتر داود ثمری مدیرکل توسعه فناوری و ارتباط با صنعت دانشگاه آزاد اسلامی در گفتوگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، درباره ارتباط دانشگاه با صنعت و تبعیض میان دانشگاه آزاد و دولتی در اعتماد و واگذاری قراردادهای مختلف توسط کارخانجات و صنایع گوناگون گفت: تبعیض میان دانشگاه آزاد و دانشگاههای مطرح دولتی امری غیر قابل انکار است تا جایی که شاید بسیاری از وزارتخانهها و صنایع مختلف در واگذاری پروژههای مختلف در بخش ارتباط دانشگاه با صنعت اعتماد بیشتری به دانشگاههای مطرح دولتی داشته باشند.
ثمری ادامه داد: پیشرفت دانشگاه آزاد در بعضی از علوم منجر به حضور این دانشگاه در بسیاری از صنایع شده است و واحد قزوین دانشگاه آزاد به عنوان قطب رباتیک مرجعیتی یافته که میتواند در صنایع مختلف و مرتبط با این علم وارد شود همچنین برخی دیگر از واحدهای دانشگاه آزاد به دلیل توانمندی که در علوم مختلف کسب کردند توانستند به صنایع برتر و حوزههای مهمی چون نفت ورود پیدا کنند تا جایی که در حال حاضر، دانشگاه آزاد عهده دار امور پژوهشی یک میدان نفتی شده است.
وی درباره آینده ارتباط دانشگاه با صنعت در دانشگاه آزاد افزود: داستان پرغصه ارتباط دانشگاه با صنعت به گونهای است که شامل دانشگاههای دولتی هم میشود و نیازمند یکسری قوانین حمایتی است تا صنعت را برای رفع نیازهای خود ملزم به ارتباط با دانشگاه کند و شرایط تحریم سبب میشود که بخش صنعت به قابلیتهای علمی و فناوری دانشگاهها توجه بیشتری کند و دانشگاه آزاد هم از این قاعده مستثنی نیست. با توجه به راه اندازی نظام پایش و کمک به حل مسائل کشور، در دانشگاه آزاد، آینده خوبی را برای این دانشگاه میتوان تصور کرد و وضعیت ارتباط دانشگاه با صنعت در دانشگاه آزاد به نسبت دانشگاههای دیگر تفاوت چندانی ندارد تا جایی که برخی از واحدها مثل واحد قزوین تبدیل به یک برند برای دانشگاه آزاد شده است هر چند که تبعیض میان دانشگاه آزاد و دیگر مراکز آموزش عالی را نمیتوان نادیده گرفت که رسیدگی به این امر نیازمند توجه مسئولان امر است.
دکتر مهرداد چراغی معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان نیز در گفتوگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، درباره ارتباط با صنعت در دانشگاه آزاد و دیگر مراکز آموزش عالی گفت: متاسفانه ارتباط بین دانشگاه و صنعت ضعیف است تا جایی که نه تنها دانشگاه آزاد بلکه دانشگاههای دولتی هم توانایی ایجاد یک تعامل مناسب با صنعت را ندارند اما با وجود تمام موانع موجود در این عرصه ورود کردیم و با سازمانها و ارگانهای مختلف قراردادهای مختلفی منعقد کردیم که برای ما درآمدزایی مناسبی داشته است.
وی افزود: متاسفانه، بسیاری از وزارتخانهها همکاری مناسبی با دانشگاه آزاد برای اخذ مجوزهای لازم در جهت تولید و تجاریسازی محصولات مختلف امور پژوهشی در این دانشگاه ندارند تا جایی که مدت زمان زیادی طول میکشد که مجوزهای لازم را از وزارتخانههای مختلف از جمله وزارت علوم دریافت کنند درصورتی که این امر برای دانشگاههای دولتی متفاوت است و از وزارت علوم تا بقیه وزارتخانهها تبعیض فاحشی میان دانشگاه آزاد و دیگر دانشگاهها و مراکز آموزش عالی قائل هستند و اولویت خود را به دانشگاههای دولتی اختصاص دادند.
گفتنی است، یکی از مولفههای مهم در نظام آموزش عالی چگونگی ارتباط دانشگاه با صنعت است و اینکه این ارتباط چقدر شرایط بُرد - بُرد برای دانشگاه و صنعت را ایجاد میکند باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد، قطعا اگر به روش صحیح و اصولی ارتباط میان دانشگاه و صنعت صورت پذیرد، نتایج خوبی را به بار میآورد که متاسفانه در حال حاضر این حلقه ارتباطی در ایران ناپایدار است.
در حمایت از ارتباط دانشگاه با صنعت باید بسترهای لازم را فراهم کرده و قوانین دست و پاگیر را از بین برده تا شاهد بالندگی شرکتهای دانش بنیان و کمک به بخش صنعت باشیم که اگر این اتفاق بیفتد هم به مقوله اشتغال توجه شده هم به نظام نوآوریها و دانشهای جدید در دانشگاه توجه خواهد شد و اعضای هیات علمی هم تلاش میکنند به سمت موارد پژوهشی و فناوری که به درد جامعه و صنعت بخورد حرکت کنند. صنعت هم اگر ببیند که دانشگاهها کمک میکنند تا افزایش تولید داشته باشد و براساس افزایش تولید افزایش درآمد داشته باشد قطعا به دانشگاه توجه جدی خواهد داشت که سبب اشتغالزایی و نوآوری میشود که این امر زمینه حرکت به سمت فعالیتهای دانش بنیان و دانش پایه را به وجود میآورد.
اگر ارتباط دانشگاه با صنعت تحکیم یابد و دانشگاه به سمت حل موضوعات و مسایل صنعتی باشد و صنعت هم بجای فراهم کردن دانش فنی از جای دیگر، از دانشگاه کمک بگیرد سرآغازی خوب در تحقق شعار استفاده از کالای ایرانی است که برای کمک به بهبود اقتصاد ایران باید مورد توجه ویژه واقع شود. در حال حاضر، دانشجویان تلاش میکنند تا در توسعه کشور تاثیر گذار باشند و بتوانند مشکلات بخش صنعت را حل کنند و این امر مستلزم همراهی بخش صنعت است که نیاز به همکاری دانشگاه را در خودش احساس کند و قطعا نیازمند خروج بخش صنعت از مونتاژ کاری و روی آوردن به نو آوریهایی است که سبب بهبود وضعیت تولید میشود. در واقع اگر در حوزه صنعت اتفاقی بیفتد باید مقوله نوآوری در صنعت را وارد کنیم و این نوآوری در دانشگاهها ایجاد میشود.
واقعیت آن است که دانشگاههای ما بر اساس الگوبرداری از کشورهای پیشرفته صنعتی طراحی شده و نیازهای مخاطب اصلی آن؛ یعنی صنایع کشور به طور منطقی مورد توجه قرار نگرفته است. صنایع باید متناسب با نیازهای خود از طریق سرمایهگذاریهای مداوم آموزشی مهارتهای لازم در کارکنان خود را فراهم آورند. ضعف بنیان سیاستگذاری برای علـوم و تکـنولوژی و فقـدان اسـتراتژیهای مرتبط، کمبود نیروی انسانی متخصص به ویژه توزیـع نامناسـب آن، اتکـای زیاد به تکنولوژی وارداتی، مساله کمیابی تجهیزات پژوهشی و فقـدان بـانکهـای اطلاعاتـی در زمیـنههای مـتفاوت علمی، ناتوانی در ارزیابی کاربردی ـ اقتصـادی فعالیتهای تحقیق و توسعه، فقدان مشارکت بخشهای ذیربط جامعه در توسعه علـوم تکـنولوژی از موانع اصلی روابط متقابل صنعت و دانشگاه محسوب میشوند که نیازمند قانون گذاری صحیح و توجه ویژه مسئولان امر است.
نویسنده: محمودرضا کریمی
انتهای پیام/