به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری ایسکانیوز، بررسی و مطالعه مدل های مدیریت بازیافت زباله در همه کشورها در حال انجام است؛ چرا که جدای از اینکه زباله، آسیبی برای محیط زیست است، می‌تواند منبع درآمد بالایی برای شهرها باشد، در جهان به طور متوسط 70درصد زباله ها بازیافت می شوند. این درحالی است که فقط 20 درصد زباله ها در کشور ما بازیافت می شوند و صاحب نظران مدیریت پسماند معتقدند لازمه تحقق و اجرای تمام راهکارهای حل معضل پسماند در کشور ما، منوط به تفکیک زباله از مبدا است.
● بازیافت چیست؟
به فرآیند پردازش مواد مصرف شده به محصولات و مواد تازه به منظوره جلوگیری از به هدر رفتن مواد سودمند بالقوه، کاهش مصرف مواد خام، کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگی هوا حاصل از سوختن مواد و آلودگی آب‌های حاصل از تدفین زباله‌ها در خاک به وسیله کاهش مقدار معمول زباله‌ها و کم کردن نشر گازهای گلخانه‌ای در مقایسه با تولید خالص کشور، بازیافت گفته می شود.
● بازیافت در طول تاریخ
انسان‌ها در طول تاریخ همواره مواد دور ریز را بازیافت نموده‌اند. مثلا از هزاران سال پیش ابزار آلات و سلاح‌های فلزی ذوب شده و مجددا مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در چین حدود سه هزار سال قبل راجع به مواد هوموس و استفاده از کمپوست در امور کشاورزی قوانین جامع وضع کرده بودند. در سال ۱۸۷۶ اولین زباله سوز به علت اشکالاتی که در دفن زباله پیش آمده بود در کشور انگلیس ساخته شد .در طول جنگ جهانی دوم نیز بازیافت فلزات، شیشه، ابریشم، کاغذ، البسه و چرم به طور موفقیت آمیزی در جامعه مورد توجه قرار گرفت. از دهه 1970 به طور جدی و علمی موضوع بازیافت مطرح گردید و با پیگیری‌های مستمر پیشرفت‌های چشم گیری به وقوع پیوست، به طوری که به طور مثال میزان بازیافت در امریکا در سال 2000 حدود 1/30 درصد بوده است که نسبت به دهه 1930 حدود 1/23 درصد رشد داشته است.
● تاریخچه بازیافت در ایران
بازیافت در کشور ما نیز قدمتی دیرینه دارد. از سال1286شمسی تا به امروز، دوره‌های متفاوتی را گذرانده، مدیران زیادی را به خود دیده و با سیستم‌های مختلفی اجرا شده است. از زمان تشکیل اداره بلدیه در شهر تهران در سال 1286، جمع‌آوری زباله و نظارت شهر یکی از وظایف اصلی آن اداره بود.در آن سال‌ها زباله‌ها توسط کارگران جمع‌آوری و در محل‌هایی در سطح شهر تلنبار شده و سپس به وسیله اسب و قاطر به حومه شهر منتقل و تخلیه می‌شدند.
اما از سال 1355 تهران دارای 2 مرکز دفن اصلی شد که یکی مرکز دفن آبعلی در شمال شرق تهران بود و دیگری ابتدای جاده قدیم قم قرار داشت.
در سال1349شهرداری تهران برای بهینه‌سازی مدیریت زباله، احداث کارخانه‌ای را به منظور بازیافت پسماندهای آلی و تبدیل آنها به کمپوست در دستور کار خود قرار داد. این کارخانه با ظرفیت پذیرش روزانه 500تن زباله احداث و در سال1351 راه‌اندازی شد .این کارخانه تشکیلاتی به منظور مدیریت اجرا و راهبری ایجاد شد که بعدا به اداره کود گیاهی تبدیل و مدیریت بازیافت و دفن زباله در تهران را عهده دارد شد.
از سال 1368 چهاردیواری‌هایی که در سطح شهر برای انباشت زباله در نظر گرفته شده بودند به تدریج به 14 ایستگاه انتقال تبدیل شدند .در این روش جدید زباله‌ها به‌وسیله خودروهای باربر سبک جمع‌آوری و به ایستگاه‌های انتقال، حمل و در ایستگاه‌های مذکور در کامیون‌های بزرگ «سمی تریلر» تخلیه می‌شوند و سپس سمی تریلر‌ها زباله‌ها را به مرکز پردازش و دفن زباله منتقل می‌کنند. به این ترتیب تحولی در سیستم جمع‌آوری و حمل زباله ایجاد شد. در سال1372 احداث یک کارخانه بازیافت مواد عالی و تولید کمپوست در دستور کار قرار گرفت که عملیات احداث آن در سال1377 به پایان رسید و راه اندازی شد.
● وضعیت امروزی بازیافت زباله در ایران
در کشور ما برای مثال در شهر تهران روزانه هفت‌میلیون تن زباله تولید می‌شود که از این مقدار بر اساس گفته‌های مسئولان شهرداری 20درصد آن بازیافت و به کمپوست تبدیل می‌شود. در این کلانشهر، اغلب زباله‌ها از مبدا تفکیک نشده و استانداردهای لازم را ندارد. در این وضعیت موسسه تحقیقات خاک و آب وزارت جهاد کشاورزی نیز مجوز لازم را به این کمپوست‌های تهیه شده نمی‌دهد. در واقع این 20درصد کمپوست تولیدشده از طریق زباله‌ها در روند کشاورزی استفاده نمی‌شود. از سوی دیگر 200 تن از مجموع این زباله‌ها در یک دستگاه زباله سوز محصول کشور چین تبدیل به انرژی و برق می‌شود. این دستگاه به دلیل تولید آلودگی استانداردهای لازم را از سوی سازمان محیط‌زیست کسب نکرده است. در کل حدود هفت‌درصد از مجموع زباله‌های جمع‌آوری شده در شهر تهران تفکیک از مبدا می‌شوند. هرچند که هرساله شاهد برگزاری جلسات متعددی هستیم که مردم را به تفکیک زباله از مقصد هدایت می کنند اما مسئله این است که به فرض تفکیک زباله ها و انباشت زباله های دسته بندی شد،آیا برنامه ای برای بازیافت آن ها داریم؟
●دستگاه هوشمند بازیافت
دستگاه هوشمند بازیافت سازگار با محیط زیست است و علاوه بر سازگاری، زیبا سازی اماکن شهری را نیز به عنوان یک عامل مهم مورد توجه قرار داده است. این دستگاه به جمع آوری، تشخیص و تفکیک زباله در حجم وسیع، بر طرف کردن مشکلات مربوط به گازها و شیر آبه مربوط به زباله و استفاده از سیستم های هوشمند به ارائه دیگر خدمات شهری می پردازد. خدماتی که از آن جمله می توان به استفاده از تبلیغات در آمد زای مولتی مدیا اشاره کرد که شهرداری با توجه به دریافت هزینه های تبلیغات روی دستگاه، سود سرشاری را بدست می آورد. این سود در کنار سود حاصل از جمع آوری و تفکیک زباله های خشک بسیار قابل ملاحظه است. از طرفی حجم عملیات ماموران شهرداری کاهش یافته و حذف آشغال جمع کن ها را از فرآیند جمع آوری زباله در پی خواهد داشت.
سال گذشته در مراسم رونمایی از دستگاه هوشمند بازیافت و تفکیک در مبدا که در مشهد برگزار شد؛ مسئولین اظهار داشتند ما از اختراعات کاربردی و مورد نیاز مردم حمایت می کنیم. حال سوال این است که در رابطه با پیاده سازی طرح دستگاه هوشمند بازیافت و تفکیک در مبدا تا به امروز چه اقداماتی انجام شده است؟ آیا شهرداری تاکنون نتوانسته بوجه لازم برای اجرایی کردن این طرح را فراهم کند؟ سرنوشت دستگاه های هوشمند بازیافت و تفکیک در مبدا در کشور ما چه می شود؟
انتهای پیام/
