به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز؛ نظر به اینکه ارتباطات جهانی در سال های اخیر بسیار سریع در حال رشد است و از سویی دیگر ارتباطات بین المللی نیز اکنون و با توسعه فناوری های ارتباطی، دیگر محدود به مرزهای جغرافیایی نیست، پُرواضح است در این فضا مفاهیم دیپلماسی و تعاملات بین المللی نیز به شکل برجسته تری وارد ادبیات جهانی شود که در این زمینه می توان از ادبیات «دیپلماسی علم و فناوری» نام برد.

در تعریف دیپلماسی علمی می توان نگاشت؛ تعاملات حوزه علم و فناوری و دانشگاهی یک کشور با حوزه های متناظر سایر کشورهای منطقه و جهان برای پیشبرد سیاست های خارجی آن کشور را دیپلماسی علمی گویند بنابراین بدنه دانشگاهی ایران باید در بین قشر نقش آفرین دانشگاهی دنیا فعال تر شود تا نمایشگر چهره حقیقی و پیشرفته علمی کشورمان در دنیا باشد. بر این اساس لازم است دیپلماسی و ارتباطات قدرتمند در زمینه علمی شکل بگیرد و دانشگاه‌ ها در جهت تقویت این نوع دیپلماسی بیش از پیش تمامی تلاش خود را برای تاثیرگذاری بین المللی صورت دهند.

باید در نظر داشت با توجه به اهمیت موضوع دیپلماسی علمی یا ارتباطات دانشگاه ها و تأکید مقام معظم رهبری بر لزوم گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام‌بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی به ‌ویژه جهان اسلام، ضرورت دارد که دانشگاه ها و مسئولین برای این‌گونه روابط با کشورهای دیگر به صورت هدفمند برنامه‌ریزی کنند. مسئله فعال‌سازی دپیلماسی علم و فناوری زمینه گسترش تعاملات علمی ایران را با جهان فراهم می سازد و در شرایط فعلی فعالیت‌ های عرصه دیپلماسی علم و فناوری را شتاب می بخشد و می تواند به برون رفت دانشگاه ها از رکود نسبی علمی نیز کمک شایانی کند.

با تاکید بر اینکه دیپلماسی علمی در واقع قدرت نرم دانشگاه های ایران است، ارتباط گیری موثر با دانشگاه های بین المللی و ارتقاء علمی متناسب با معیارها و شاخص های بین المللی می تواند فرصت علمی مناسبی برای دانشگاه های ایران فراهم آورد. دانشجویان، اساتید و دانشگاه ها بازیگران قدرت نرم در جهت ارتقاء و گسترش دیپلماسی علمی و متعاقب آن امنیت ملی ایران در سطح بین المللی هستند. به این شکل که دیپلماسی علمی، دو هدف اصلی را برای کشور در پی دارد، از یک سو همکاری های علمی برای پیشبرد سیاست خارجی و از سوی دیگر برای کسب نتایج علمی و فناوری.

اکنون و با پی بردن به اهمیت دیپلماسی علم و فناوری در پیشرفت ایران اسلامی، برای روشن شدن روند اجرایی شدن این نوع دیپلماسی با دو تن از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و اساتید حوزه ارتباطات به گفت و گو پرداخته ایم.

دیپلماسی علم و فناوری؛ گذار از واردات به ارائه بین المللی علوم

«مهدی گلشنی» عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اهمیت دیپلماسی علم و فناوری گفت: برای تشریح دیپلماسی علم و فناوری، باید به گزاره ‌هایی مانند استفاده از ظرفیت های علم و فناوری برای تحقق اهداف سیاست خارجی، استفاده از ظرفیت دستگاه دیپلماسی برای توسعه علم و فناوری و استفاده از ظرفیت دانشگاهیان برای تربیت سفیران تخصصی حوزه علم و فناوری توجه کرد و در راستای پرورش آن گام برداشت.

گلشنی با تاکید بر اهمیت دیپلماسی علمی گفت: علاوه بر اینکه دانشگاه های ما نقش دریافت کننده علم و فناوری را دارند، برای برخی کشورها مانند کشورهای منطقه و جهان اسلام، می‌توانند نقش ارائه دهنده علم را نیز داشته باشند، که می توان از این توانایی به منظور تعمیق روابط کشور با این کشورها استفاده کنیم.

وی در بررسی عوامل تسهیل کننده گسترش دیپلماسی علم و فناوری بیان کرد: آموزش زبان های خارجی، آموزش معارف اسلامی، استفاده بهینه از منابع مبتنی بر دانشگاه و جذب دانشگاهیان، از شرایط و عوامل تاثیر گذار بر توسعه و تقویت دیپلماسی علم و پیشرفت است که در سند دیپلماسی علم و فناوری در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است.

ضرورت تحرک بیشتر دانشگاه ها در همکاری های علمی و بین المللی

«حسن غفوری فرد» رئیس هیات نظارت و بازرسی شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص پیشبرد دیپلماسی علم و فناوری گفت: در سند جامع روابط علمی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران که توسط رئیس جمهور در شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ 25 اردیبهشت ماه برای اجرایی شدن به نهادهای ذی ربط ابلاغ شد، در بند ششم به سیاست‌های کلی علم و فناوری و راهبرد کلان شماره 9 نقشه جامع علمی کشور اشاره شده است.

غفوری فرد تصریح کرد: با توجه به اهمیت دیپلماسی در توسعه علم در کشور و بهبود روابط دیپلماتیک در سطح بین المللی، دانشگاه ها باید تلاش مضاعف برای پیشبرد اهداف این سند علمی را صورت دهند. اما متاسفانه با گذشت چند ماه به صورت آیین نامه الزامی اجرایی به دانشگاه ها ابلاغ نگردیده است و این شکاف به وجود آمده را باید شورای عالی انقلاب فرهنگی هرچه سریعتر برطرف نماید.

پیشبرد دیپلماسی علمی در سه بُعد آموزشی، پژوهشی و فرهنگی

سپهر توکلی استاد علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی نیز پیرامون دیپلماسی علمی گفت: دنیای امروز بر اساس ارتباطات بناشده است و هرچقدر پیش می رویم، حضور و تاثیر ارتباطات در زندگی ما پررنگ تر می شود، ما در قلب یک انقلاب عظیم رسانه ای هستیم این رسانه لزوما رسانه های توده ای نیستند، ارتباطات نقش پررنگی را ایجاد می کنند، حال زمانیکه افراد ایزوله و بی تعامل باشند، برنامه یا استراتژی برای تعامل نباشد عملاً در دنیای امروز مهجور و جدا افتاده خواهند ماند.

دیپلماسی علمی در ابعاد مختلف نظیر مباحث فرهنگی، برنامه های آموزشی و تعاملات بین فرهنگی، اعزام سفیران فرهنگی متشکل از دانشگاهیان و نخبگان فرهنگی به سایر دانشگاه های جهان، اعزام رایزن های علمی به خارج از کشور، برگزاری کرسی های ایران و اسلام شناسی و... در بُعد پژوهشی نیز فعالیت هایی چون تالیف کتاب، ایجاد و توسعه مراکز رشد، ایجاد کرسی های بین الملل آموزش و پرورش، برگزاری همایش، برگزاری پژوهش های مشترک بین دانشگاهی و در بعد آموزشی: برنامه هایی همچون مبادله محتوای آموزشی، ایجاد دانشگاه های مجازی و آموزش از راه دور بین المللی، دروس مشترک می تواند اثرگذار باشد.

در پایان باید نوشت تقویت دیپلماسی علمی بهترین راهکار برای ارائه تصویر حقیقی ایران در عرصه‌های بین‌المللی است که دانشگاه‌ های کشور باید این سیاست را در اولویت برنامه‌های خود قرار بدهند. همچنین اگر کارکردهای دیپلماسی علم و فنّاوری به عنوان بخشی از چرخه تولید علم به درستی صورت پذیرد باعث ارتقاء روابط بین المللی و همچنین امنیت ملی ایران می شود.

انتهای پیام/