به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، مدارس غیرانتفاعی از ابتدا تناقضی بزرگ در نام خود داشتند؛ نام‌شان از خدمت بدون سود و عدم وجود انتفاع حکایت داشت اما در عمل، شهریه های هنگفت بود که از والدین می گرفتند. ابتدا دانش آموزانی که از نظر تحصیلی، پایه های ضعیف تری داشتند، روانه مدرسه های غیرانتفاعی می شدند تا بتوانند به دور از سختگیری های متداول در مدارس دولتی، مقاطع تحصیلی را پشت سر بگذارند اما در ادامه مدارس غیرانتفاعی به محل محبوب دانش آموزان باهوش و زرنگ تبدیل شد؛ دانش آموزانی که از معلمان زبده و امکانات بهتری بهره می بردند و در نتیجه شانس بیشتری برای ورود به دانشگاه پیدا می کردند. مرتضی فاطمی‌نژاد، مدیرعامل مؤسسه خدمات علمی آموزشی «رزمندگان اسلام» میهمان خبرگزاری ایسکانیوز بود و درباره تبعیض آموزشی در ایران صحبت کرد. او از تلاش های مؤسسه «رزمندگان اسلام» برای تحقق عدالت آموزشی در همه نقاط کشور گفت و از تحصیل قریب به 4 هزار دانش آموز کم‌برخوردار در نقاط محروم تحت پوشش این مؤسسه خبر داد. ماحصل این گفت و گو را در ادامه می خوانید:

* مؤسسه «رزمندگان اسلام» در حال حاضر چه خدماتی برای بهبود وضعیت آموزشی انجام می دهد؟

ما فضای کار و ظهور خلاقیت در حوزه تعلیم و تربیت را فراهم کردیم. الان مدارسی را در اقصی نقاط کشور راه اندازی کرده ایم که البته تعدادشان خیلی زیاد نیست ؛ مدارس الگو که یک پارادایم جدید در حوزه تعلیم و تربیت و آموزش را در کشور معرفی می کنند و حرف های زیادی در حوزه های آموزشی، تربیتی و نوع برخورد معلمان با دانش آموزان برای گفتن دارند. مبانی این مسائل را می توانید در سند بنیادین تحول آموزش و پروش مشاهده کنید. رهبر معظم انقلاب، فضای تعلیم و تربیت اصیل اسلامی و انقلابی را در بیانیه ای 13 بندی ترسیم و به عنوان سیاست های کلی نظام آموزش و پرورش ابلاغ کردند که به صورت مشهود در سند قابل رؤیت است. متأسفانه آسیب بزرگ این است که الان در عرصه آموزش کشور واقعا یک سند بالادستی و یک مدل اجرایی و عملیاتی نداریم.

* در چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی به سر می بریم و یکی از دغدغه های رهبر معظم انقلاب، عدالت است. به نظر شما در حوزه عدالت آموزشی، چقدر توانسته ایم پیشرفت داشته باشیم؟ همچنین چه نمره ای به مؤسسه رزمندگان در بحث عدالت آموزشی می دهید؟

عدالت یکی از سیاست های کلی نظام است و رهبر معظم انقلاب در همه حوزه ها به دستگاه های متولی امر کرده اند عدالت را سرلوحه کار خود قرار دهند. ما در حوزه عدالت آموزشی، ایرادات زیادی داریم. مطلع هستم در روستاهای اطراف شهرهای مرکزی استان سیستان و بلوچستان، جاهایی داریم که همه دانش آموزانش از حداقل های نظام آموزشی بی بهره هستند و با استانداردها، فاصله دارند. در خوزستان و حتی نقاط حاشیه ای تهران هم چنین وضعیتی صادق است. با یک جست و جوی ساده می توان این شرایط را دید چون مثل روز، روشن است. نباید فراموش کنیم بیش از 90 درصد مدارس کشور ما دولتی هستند، رهبر معظم انقلاب در صحبت هایی متذکر شدند فضای مدارس دولتی را رها نکنید. 90 درصد از دانش آموزان ما در مدارس دولتی درس می خوانند و انتفاعی ندارند، پس تعلیم و تربیت باید یک جایگاه حاکمیتی داشته باشد که رهبر معظم انقلاب هم بارها اشاره کرده اند. قریب چهل سال است از انقلاب اسلامی می گذرد ولی هنوز در حوزه عدالت آموزشی نتوانسته ایم خدمات مناسبی ارائه دهیم. استعدادهای زیادی در این میان به هدر می روند و تلف می شوند و ما هیچ وقت نتوانسته ایم حتی رصدشان کنیم تا به مرحله بعدی یعنی شکوفا کردن استعدادها برسیم. یکی از بحث های مؤسسه رزمندگان، عدالت آموزشی در سراسر کشور بوده، یعنی به عنوان جامع ترین مؤسسه که نگاهی ایدئولوژیک دارد، اصلا عدالت آموزشی را از ذهن خود پاک نکرده است.

* برای تحقق عدالت آموزشی، دقیقا چه کارهایی انجام داده اید تا بتوانید ایده های خود را عملی کنید؟

چند سالی است طرحی را به نام «جهاد علمی» برگزار می کنیم؛ یعنی برای دانش آموز کم بضاعت مناطق کم برخوردار، خدمات آموزشی فراهم می کنیم. نگاهی آموزشی داریم و امیدواریم در آینده، نتایج زحمات‌مان را به شکل ملموس ببینیم. در قالب کلاس، کتاب و هر عنوان دیگری برنامه ریزی می کنیم تا به دانش آموزان کم بضاعت، کمک کنیم. در جلسات هفته بسیج سال جاری تصمیم گرفتیم در مساجد، پایگاه ها و مدارس، خدماتی مانند مشاوره تحصیلی ارائه دهیم. متأسفانه دانش آموزان زیادی هستند که به خاطر عدم مشورت با الگوی خوب و مشاور آگاه و خبره، ترک تحصیل می کنند یا اولیایی را می بینیم که واقعا ارزش و جایگاه تحصیل را نمی دانند و خیلی راحت از کنارش می گذرند؛ اما بعضا با یک مشورت به فضای درس برمی گردند. اخیرا آموزش و پرورش، طرح خوبی را به نام «خرید خدمات» پیگیری کرده و مدارسی را به بخش خصوصی یا بخش های دیگر واگذار می کند. مؤسسه رزمندگان در مناطق محروم استان های مختلف مثل زنجان، یزد، سیستان و بلوچستان و ... مدارسی را تحت عنوان خرید خدمات از آموزش و پرورش گرفته و الان بنا دارد به این مدارس که دولتی هم هستند، خدمات بدهد. بحث عدالت آموزشی یکی از رویکردهای اساسی ماست. مؤسسه رزمندگان به هر طرحی وارد می شود، می خواهد عام المنفعه بودن حوزه خدمات آموزشی آن زیر سؤال نرود. ما هنوز خیلی جای کار داریم، علاقه‌مندیم حوزه فعالیت‌مان را گسترش دهیم ولی امکانات ما خیلی محدود است. در محروم ترین منطقه زاهدان استان سیستان و بلوچستان، مدرسه ای را به اسم غیرانتفاعی خریداری کرده و از دو سال پیش هزینه کردیم، در منطقه ای این کار را انجام دادیم که هم سنّی نشین و هم شیعه نشین است و امکانات و تجهیزات مناسبی را ایجاد کردیم. برخی شیطنت می کنند و می گویند مؤسسه رزمندگان فقط در مناطق شیعه نشین فعالیت می کند اما اینطور نیست.

* پس تمرکز شما روی شهرستان ها و در واقع هر نقطه ای به غیر از پایتخت است؟

الان مدرسه ای که ما تجهیز کردیم مثل یک نگین در آن منطقه می درخشد. تجهیزات عالی، فضای آموزشی بسیار بزرگ، کلاس های مناسب و هوشمندسازی شده ایجاد کردیم و نزدیک به هزار دانش آموز هم در این مدرسه درس می خوانند، این اتفاق فقط به خاطر نگاه عدالت آموزشی مؤسسه رخ داده است. شهریه بسیار اندکی هم از بچه ها اخذ می شود، سال گذشته حدود 25 درصد از دانش آموزان به صورت رایگان در مدرسه ثبت نام کردند، دانش آموزان خوب را رایگان ثبت نام می کنند و بقیه هم مبلغ بسیار کمی می دهند. در حقیقت ما تا الان هیچ نگاه اقتصادی نداشته ایم. در کرمان و دیگر شهرستان ها هم کارهای مشابهی را انجام داده ایم. در شهر خلخال هم رقم سنگینی را سرمایه گذاری کرده ایم. همان‌طور که گفتم کار آموزشی در شهرستان هیچ منفعت مالی برای مؤسسه ندارد. کدام یک از مؤسسات دیگر چنین کاری انجام می دهد؟ اگر هم اینگونه باشد، نگاه‌شان تبلیغاتی است. دو، سه مدرسه نمادین در شهرها می سازند و 10 برابر تبلیغ می کنند.

* در سال های اخیر بسیاری از سیاسیون در هیأت امنای مدارس غیرانتفاعی حضور پیدا کرده اند. آیا این اتفاق با مفهوم عدالت آموزشی در تضاد است؟ به اعتقاد شما نظام آموزشی جمهوری اسلامی باید چه واکنشی نسبت به مدارس غیرانتفاعی نشان دهد؟ ممکن است دانش آموزی مستعد بوده اما وضعیت مالی مناسبی نداشته باشد و ادامه این چرخه باعث شود طبقه خاصی وارد دانشگاه شده و بعد در مناصب دولتی هم به کار گرفته شوند...

من اخیرا با 40 رتبه برتر کنکور همراه بودم. در شهرستان ها عده ای در مدارس تیزهوشان و برخی در مدرسه های دولتی درس خوانده اند اما نگاه غالب همان است که شما می گویید. بالاخره در همه جای دنیا یک سری مدارس ویژه به نام غیرانتفاعی وجود دارند؛ ولی نگرانی اصلی این است که ما آرام آرام هر آنچه خدمات برای شکوفا شدن استعدادها یا رسیدن به موفقیت محسوب می شود را منحصر به 10 درصد کرده و 90 درصد باقی مانده را به امان خدا رها کنیم. این یک خطر جدی برای آموزش کشور است. انگار هر کسی می خواهد در تحصیل و رسیدن به موفقیت، محلی از اعراب داشته باشد باید در این 10 درصد یعنی مدارس غیرانتفاعی باشد وگرنه به جایی نمی رسد. اگر کم کم همه توزیع خدمات آموزشی را روی این 10 درصد متمرکز کنیم، اتفاق خطرناکی رخ می دهد.

* قبلا شاید دانش آموزانی به مدارس غیرانتفاعی می رفتند که وضعیت درسی مناسبی نداشتند اما حالا شرایط به گونه‌ای شده که دانش آموز برای آینده بهتر به مدرسه غیر انتفاعی می رود. جالب اینکه بسیاری از این مدارس از سوبسیدهای دولتی و حکومتی بهره می برند و فضای آموزشی به نوعی در اختیار این افراد است...

یکی از بحث های مهم در مؤسسه رزمندگان این است که حتما برنامه ای برای 90 درصد مدارس دولتی تدارک ببینیم؛ اگر دولت راه بیاید، ورود می کنیم و 90 درصد مدارس دولتی را از آنها می گیریم، مثل خرید خدمات که قدم پیش گذاشتیم و وارد شدیم. دولت یک سال است این مسیر را باز کرده و در همین یک سال حدود 4 هزار دانش آموز تحت پوشش مؤسسه رزمندگان قرار گرفته اند. ما حتی در روستاهای اطراف زنجان مدرسه داریم چون نگاه ما، نگاهی انتفاعی است. اگر متمول، تحصیل و آموزش را سه ضلع یک مثلث در نظر بگیریم که هر کسی متمول باشد، تحصیل و آموزش عالی را کسب کند، نگاه غلطی حاکم می شود. این نگاه با آرمان های حضرت امام خمینی (ره) و فضای انقلاب اسلامی، تغایر جدی دارد.

انتهای پیام/