به گزارش سرویس فرهنگی ایسکانیوز شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به کارخانه های اسلحه سازی بیاندیشید. نه لزوما از این حیث که آنها چگونه ساخته و تولید می شوند که البته این بخش ماجرا هم می تواند در نوع خود جذاب و هیجان برانگیز باشد بلکه از این منظر که کارخانه ها معمولا به تولید کالاهایی می پردازند تا نیازهای انسانی را پاسخ دهد اما کارخانه اسلحه سازی جایی است که کالایی تولید می کند که انسان ها را از بین می برد. یک سری انسان مشغول تولید کالایی هستند تا انسان های دیگر را به وسیله آن نابود کنند و این می تواند فارغ از هر گونه تاویل سیاسی و ایدئولوژیکی، تکان دهنده و هولناک باشد!

بازاریابی این کارخانه یکی از وحشتناک ترین و چه بسا غیر انسانی ترین تجارت های دنیاست. قطعا باید جنگی برقرار باشد تا نیاز به اسحله وجود داشته باشد و بازار فروش این سلاح ها تضمین شود. مستندی با عنوان «صنعت جنگ» که از شبکه هیسپان تی وی به نمایش درآمد، داستان کارخانجات اسلحه سازی در اروپا را نشان می دهد که هر ساله با سود مالی فراوان، چگونه قربانیان خود را از خاورمیانه انتخاب می کنند. این مستند نگاهی به تاریخچه کارخانجات اسلحه سازی دارد و اشاره دارد که چگونه رقابت تسلیحاتی بین کشورهای تولید کننده اروپایی در گذشته آتش جنگ جهانی اول و دوم را شعله ور کرده است.

در واقع مخاطب در این مستند نه با چگونگی ساخت اسحله که با ساز و کارهایی پشت صحنه آن که جنگ را به یک ضرورت برای فروش تولیدات این کارخانه های اسحله سازی بدل می کند آشنا می شود و از این طریق می توان پی برد که بسیاری از جنگ ها نه ریشه سیاسی و عقیدتی که دلایل اقتصادی دارد و برآمده از سوداگری و منفعت طلبی کسانی است که صاحبان این کارخانه ها هستند حتی دلایل جنگ های جهانی اول و دوم را هم حاصل این رقابت های تسلیحاتی می داند.

مخاطب در این مستند علاوه بر ریشه ها و پیامدهای صنعت جنگ با کشورهایی که در این زمینه فعال هستند نیز آشنا می شوند و جالب اینکه نام این کشورها و نسبت آن با جنگ هایی که در تاریخ معاصر رخ داده می تواند موکد تئوری بالا مبنی بر رقابت های تسلیحاتی در شکل گیری جنگ ها باشد.

در واقع مستند «صنعت جنگ» به سرمایه گذاران اصلی اسلحه سازی دنیا می پردازد و نشان می دهد که پس از ایالات متحده آمریکا و روسیه کشورهای اروپایی از جمله آلمان، فرانسه و بلژیک از بزرگترین تولید کنندگان و صادر کنندگان اسلحه به شمار می آیند. ٣٢درصد سلاح های گرم کوچک که در سال ٢٠١٠ از اتحادیه اروپا به خاور میانه و آفریقا صادر شده از کشور کوچک بلژیک با جمعیت تقریبا ١٠ میلیونی بوده است. سلاح های به نمایش در آمده در موزه سلاح های بروکسل، گواه تحقیقات انجام شده در سال های قبل و پس از جنگ جهانی است. نمایش این سلاح ها در مستند فارغ از تحلیلی که درباره آنها صورت می گیرد، انواع و اشکال مختلف سلاح های جنگی را هم نشان می دهد که حاوی اطلاعات جذابی به ویژه جذابیت های بصری از تسلیحات نظامی است که رد پای نقش تکنولوژی و فناوری ها را در تحول و تکامل سلاح به نمایش می گذارد.

مستند صنعت جنگ واجد سه بخش عمده است. یکی بخش اطلاعاتی به این معنا که اطلاعات گوناگونی درباره چگونگی ساخت سلاح و انواع آن به مخاطب ارائه می دهد. دوم سویه سیاسی که مناسبات سیاسی تولید سلاح های جنگی را بررسی می کند و سویه اقتصادی که یکی از مهمترین اهداف این مستند است به سودآوری و تجارت اسلحه می پردازد. در واقع در این بخش نگاهی تحلیلی به اقتصاد این صنعت توسط کشورهای اروپایی شده و نشان داده می شود که چگونه اقتصاد کشورهای اروپایی وابسته به مواد خام کشورهای تحت استعمار در قرن ١٩و ٢٠ و در قرن ٢١ وابسته به جنگ افروزی در خاورمیانه و آفریقا بوده است.

با هر جنگی که در این مناطق به هر دلیلی به راه می افتد، اروپاییان قدرت فروش سلاح های تولید شده خود را بالا برده و سرمایه ناشی از این فروش را صرف تحقیقات جهت ساخت سلاح های مجهزتر و مخرب تر می کنند. دانستن درست درآمدی‌های حاصل از صنعت سلاح به‌طور دقیق در حال حاضر امکان‌پذیر نیست. در قدم اول بیشتر قراردادهای فروش سلاح عمومی نیستند. درآمد دیگر این بخش می‌تواند فروش تکنولوژی ساخت یا تعمیر یا آموزش استفاده از سلاح‌ها را هم در بر بگیرد. صنعت سلاح رشد بالای اقتصادی خود را در آمریکا برای اولین بار به دلیل جنگ جهانی دوم به رشد قابل توجه خود رسید و چنانچه در این مستند می بینیم بیشترین سودی که از حیث اقتصادی به واسطه وقوع جنگ ها صورت می گیرد به آمریکا برمی گردد که بیشترین سهم را در تولیدات تسلیحات جنگی دارد. اما آنچه که تلخ ترین بخش مستند است و موجب رنج و تاسف مخاطب می شود پیامدهای انسانی و جانی این تجارت جنگی است. واقعیت این است که رقابت در تولید سلاح مشخصا قربانیانی نیز به جا می گذارد. این قربانیان در نیمه اول قرن بیست، سربازان و مردم اروپایی بوده اند و در نیمه دوم آن مردم کشورهای آسیایی و آفریقایی. در این میان خاورمیانه به عنوان مهمترین قربانی صنعت جنگ شناخته می شود که تماشای این مستند می تواند به درک و تحلیل مخاطب از چرایی هایی بسیاری از سیاست ها و جنگ طلبی ها در این منطقه کمک کند. داریو آزلینی مستند «صنعت جنگ» را در سال 2014 ساخته و بسیاری از اطلاعات و آمارهای آن به روز است. تماشای این مستند از شبکه هیسپان تی وی می تواند هر مخاطب را هم شگفت زده کند هم منزجر از جنگ و سیاست های جنگ طلبانه!

نویسنده : سید رضا صائمی