مقایسه وضعیت منابع آبی ایران با کشورهای دیگر/ ایران در رده یازدهم جهان

گرچه بروز خشکسالی باعث شده است که کشور با مشکلات کمبود آب به صورت جدی‌تری مواجه شود؛ اما محدودیت‌های منابع آب از یک سو و برداشت بی رویه از این منابع محدود باعث شده است که کشور از نظر منابع آبی در مقایسه با سایر کشورها از نظر رده‌بندی در این عرصه در رتبه یازدهم قرار گیرد.

به گزارش خبرنگار گروه علم وفناوری ایسکانیوز، به‌طور متوسط در دنیا بیشتر مصرف آب در بخش کشاورزی است. در ایران نیز جاهایی ما برای کشاورزی نیاز به آبیاری داریم و بخش اعظم آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود؛ اما در بسیاری از کشورهای پیشرفته بیشتر آب در بخش صنعت مصرف می‌شود. به‌طور متوسط در دنیا بیشتر آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود؛ چون بشر به غذا نیاز دارد و بدون تامین غذا بشر قادر به ادامه حیات نخواهد بود. اما یک تقسیم‌بندی جالبی وجود دارد و آن این است که در کشورهایی با اقتصاد پیشرفته‌تر بیشتر مصرف آب در بخش صنعت است. کشورهایی که اقتصاد ضعیف‌تری دارند عملا تامین‌کننده غذای دنیا هستند.

وضعیت آب در ایران

ایران سرزمینی کوهستانی است که دو رشته کوه البرز با جهت گیری شرقی – غربی و رشته کوه زاگرس با جهت‌گیری شمال غربی – جنوب شرقی در آن قرار گرفته اند. این دو رشته کوه همانند دیواره ای مانع رسیدن ابرهای باران‌زا از شمال و غرب کشور می‌شوند و به همین دلیل نیز بخش اعظم کشور را مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل می‌دهد. کمبود منابع آبی همواره به عنوان یک عامل محدود کننده فعالیت ها در کشور مطرح بوده است. ‌

کل آبهای شیرین در جهان کمتراز 3%آب های کره زمین است که در یخچال‌های طبیعی ودریاچه و رودخانه ها و چشمه و... جاری است از این مقدار و تنها1% قابل دسترس است که در همه جهان به یک نسبت پخش نشده است.

توزیع مکانی آب در ایران به دلیل شرایط طبیعی بسیار ناهمگن است. توزیع زمانی نزولات جوی در کشور نیز مانند توزیع مکانی روند مشابهی را نشان می دهد و میزان آن در سال‌های مختلف و حتی فصول مختلف متغیر بوده و این مسأله مشکلات گوناگونی را در چند سال اخیر برای بخش های مختلف، به ویژه بخش کشاورزی و تأمین آب شرب شهرها به همراه داشته و زیان های زیادی را به این بخش تحمیل کرده است. حتی توزیع نامناسب زمانی بارش‌ها طی سال‌های نرمال نیز از تنگناهای جدی محدودیت منابع آب ایران است و این معضل در سال‌های خشک تشدید می‌شود.

باتوجه به اینکه مساحت ایران تقریبا 1%مساحت خشکی های زمین است وجمعیت ایران هم 1%جمعیت کره زمین است. اما سهم ایران از آب های شیرین جهان 0/0033است که این یعنی باخت از پیش تعیین شده ایران در بحث آب های شیرین و تجدید پذیر، همه اینها در حالی است که مصرف آب در ایران سه برابر استاندارد جهانی است.

برداشت بی‌رویه آب از آب‌های زیرزمینی یکی دیگر از مسایل اساسی کشور در بخش آب به شمار می‌آید که در حال حاضر مشکلات جدی را در کشور پدید آورده است. به همین دلیل نیز در بسیاری از نواحی کشور سطح سفره های آب زیر زمینی افت کرده و با توجه به خشکسالی های اخیر، افزایش بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی تشدید شده و خسارت های غیر قابل جبرانی را بر منابع آبی زیرز مینی کشور وارد آورده است. در کنار کاهش کمیت منابع آب، انتشار پساب‌های صنعتی، کشاورزی و شهری نیز از دیگر عوامل تهدید کننده منابع محدود آب کشور محسوب میشوند. هر چند در خلال سال‌های گذشته به ویژه برنامه‌های سوم و چهارم توسعه اقدام‌های قابل قبولی برای تصفیه پساب های شهری و صنعتی صورت گرفته و مبین توجه دولت به حفاظت از کیفیت منابع آب است؛ اما با توجه به افزایش جمعیت کشور، گسترش شهرنشینی و توسعه فعالیت های صنعتی و کشاورزی ضروری است تا اقدام‌ها از شتاب بیشتری برخوردار شوند.

ما در جهانی زندگی می کنیم که کمبود آب همواره به عنوان یک موضوع اساسی، مطرح بوده است. کمبودی که هر ساله بیشتر می شود. در حال حاضر بسیاری از افراد کشورهای در حال توسعه از آب کافی برای برآوردن نیازهای اصلی خود مانند شرب، حمام و پخت و پز، محروم است. پیش‌بینی می شود که تا سال ۲۰۵۰ میلادی حدود ۵۶۳ میلیون نفر بر جمعیت کشور هند، ۱۸۷ میلیون نفر بر جمعیت کشور چین که در زمره فقیر ترین کشورهای جهان به لحاظ اراضی کشاورزی قلمداد می شود، افزوده شود که در حال حاضر نیز با مشکلات عدیده‌ای در زمره تأمین منابع آب مواجه هستند. کشورهایی نظیر مصر، مکزیک و جمهوری اسلامی ایران نیز با افزایش جمعیت مواجه بوده و بر اساس پیش بینی سازمان ملل متحد جمعیت آنها نیز تا سال ۲۰۵۰ حدود ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت.

در این کشورها که در حال حاضر با کمبود آب مواجه هستند، تداوم رشد جمعیت بسیاری از شهروندان را با کمبود آب مواجه کرده است و در صورتی که اقدام‌های اساسی را برای استفاده بهینه از منابع محدود آب در دستور کار خود قرار ندهند، به طور قطع با مشکل‌هایی برای دستیابی به توسعه پایدار مواجه خواهد شد. ‌ ‌ یکی از مهم‌ترین نشانه های کمبود آب، خشک شدن رودخانه‌ها است که اکنون در تعدادی از رودخانه‌های مهم جهان مشاهده می شود و به همین دلیل افرادی که در انتهای سرشاخه های این رودخانه ها زندگی می‌کنند، با کمبود شدید آب در تمام یا بخشی از سال مواجه هستند. پدیده‌ای که در حال حاضر در تعدادی از رودخانه‌های کشور ما نیز مشهود است.

انتهای پیام/

کد خبر: 995418

وب گردی

وب گردی