به گزارش خبرنگار گروه علم‌و‌فناوری ایسکانیوز، تحقیقات نشان داده است اغلب شهرهای بزرگ، صنعتی و پرجمعیت دنیا که در حل معضل آلودگی هوا موفق بوده‌اند در گام اول معضل آلودگی هوا را باور کرده‌اند و در گام دوم راهکارهای مناسب در این زمینه ارائه داده‌اند و در نهایت توانستند الزامات لازم برای اجرای این راهکارها در سطح شهرهای خود را فراهم آورند.

ما در این گزارش با بررسی و شناخت تجربه کشورهایی موفق در زمینه آلودگی هوا به دنیال ارائه الگوی مناسب برای حل معضل آلودگی هوا به کشور های در حال توسعه می باشیم.

بحران آلودگی هوا

در سال 1997 میلادی کشورهای صنعتی جهان در کیوتوی ژاپن گرد هم آمدند تا توافق نامه‌ای را امضا کنند که به موجب آن متعهد شدند طی 10 سال، میزان انتشار گازهای گلخانه ای خود را تا 5 درصد کاهش دهند و همچنین با اعطای کمک های مالی و وام به کشورهای در حال توسعه امکان افزایش استفاده از انرژی های پاکی نظیر انرژی خورشید و باد را فراهم کنند. این توافق نامه در سال 2005 شکل الزام آوری به خود گرفت به طوری که همه کشورها موظف به پذیرش مفاد آن و مبارزه با گسترش آلودگی هوا از طریق انتشار گازهای گلخانه ای شدند؛ البته بسیاری از کشورهایی که پیمان کیوتو را امضا کرده اند به تعهدات آن به طور کامل پایبند نیستند. از میان این کشورها می توان به ایالات متحده آمریکا و استرالیا اشاره کرد. این 2 کشور که بزرگ ترین مخالفان پیمان کیوتو هستند دلایل اصلی مخالفت خود با این پیمان را بیشتر بودن هزینه های آن در مقایسه با سود حاصل از این پیمان و تاثیر منفی آن بر کاهش رشد صنعتی عنوان کردند.

شهر های موفق در زمینه آلودگی هوا

به دنبال تشدید آلودگی هوا اغلب شهرهای بزرگ و صنعتی و پرجمعیت دنیا که به عنوان شهرهای آلوده در جهان معرفی شده‌اند، راهکارهایی در پیش گرفته اند تا بدین وسیله از این معضل بزرگ عبور کنند. هر کشوی هم روش خاصی را در این زمینه در پیش گرفته است. در زیر به تعدادی از این کلانشهرها اشاره خواهیم کرد.

• پاریس

در پاریس مقامات شهری با سیاست‌های سخت‌گیرانه اما درست، مانع ورود خودروهای ساخت پیش از سال 1997 به این شهر در طول روز شدند و با این تصمیم آلودگی هوا در این شهر را تا 30 درصد کاهش دادند همچنین شهردار پاریس اعلام کرده است که تا سال 2020 قصد دو برابر کردن خطوط دوچرخه‌سواری و افزایش استفاده از خودروهای الکتریکی را دارد گفته شده که شمار رانندگان خودروهای شخصی در این شهر مرتبا در حال کاهش است. در سال 2001 میلادی، 40 درصد از اهالی پاریس خودروی شخصی نداشتند و حالا این میزان به 60 درصد افزایش پیدا کرده است.

• اسلو

در سال 2015، مقامات اسلو ،پایتخت نروژ، اعلام کردند که ورود خودروها به مرکز شهر در سال 2019 ممنوع خواهد شد در همان زمان این طرح با اعتراضاتی از سوی شرکت‌های تجاری روبه‌رو شد و اجرایی شدن آن را برای مقامات ذی‌ربط سخت کرد؛ بنابراین مقامات دولتی و شهری به جست‌و‌جوی راه‌های هوشمندانه‌تری برای اجرایی کردن این طرح پرداختند. در ژوئیه 2017، شورای شهر اسلو به جای اینکه خودروها را از مرکز شهر دور کند، راه ورود به این بخش را با حذف جاهای پارک به این منطقه سخت و سخت‌تر کرد. چند ماه پیش نیز نروژ تایید کرد قانونی را برای حذف حرکت خودروهای بنزینی ‌و دیزلی تا سال 2025 در دست تصویب و اجرا دارد. طرح ممنوعیت عبور و مرور خودروها تا سال 2019 در اسلو به نمایش درخواهد آمد در مدت 6 سال، جامعیت این طرح تمامی شهرهای نروژ را در بر خواهد گرفت. پایتخت نروژ سرمایه‌گذاری سنگینی را در بخش سامانه‌ حمل و نقل عمومی انجام داده و 35 مایل از جاده‌ها و خیابان‌ها را به پیست دوچرخه‌سواری تبدیل کرده است.

• مکزیکوسیتی

پیش از دهه 1940، مکزیکوسیتی یکی از تمیزترین آسمان ها را در اختیار داشت که منظره زیبای کوه های آتش فشانی پوشیده از برف در آن به خوبی قابل مشاهده بود. این درحالی است که در دهه 1990 و تحت تاثیر تمرکز جمعیت، صنعت، ثروت و متعاقب آن تمایل به مهاجرت به این شهر مکزیکوسیتی به یکی از آلوده ترین شهرهای جهان تبدیل شد. با ورود به دهه 1990 و رسیدن میزان آلودگی مکزیکوسیتی به بحرانی ترین مرز ممکن، دولت سیاست های جدیدی را در دستور کار قرار داد که به مرور موجب کنترل و سپس بهبود وضعیت هوای این شهر شد. مهم‌ترین سیاست های مقام های مکزیک در راستای مهار آلودگی هوا عبارت است از:

*کاهش استفاده از خودروهای شخصی

*بهبود کیفیت خودروها

*گسترش سیستم نقلیه عمومی

*اصلاح کیفیت بنزین

*سیستم IMEKA که این سیستم شبکه اطلاعاتی شاخص کیفیت هوا بود که دولت مکزیک آن را برای اطلاع‌رسانی در خصوص شرایط کیفی هوا راه‌اندازی کرد. مقام های مکزیکوسیتی با تبیین و البته اجرایی کردن این سیاست ها موفق شدند آلودگی و بحران سلامت ناشی از آن را کنترل کرده و کیفیت هوا را بهبود ببخشند و مکزیکوسیتی که به‌عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی میشد امروزه این شهر حتی در میان ۱۰ شهر اول آلوده جهان به چشم نمی‌خورد!​

• نیویورک

در نیویورک آلودگی هوا مشکلی جدی بود. بدین‌ترتیب کنگره آمریکا لایحه هوای پاک را به تصویب رساند؛ قانونی که برای اجرا نیاز به تاسیس سازمان حفاظت از محیط‌ زیست آمریکا (EPA) داشت. نیویورک با مشکلات آلودگی هوا که گفته شد یکی از موارد مورد توجه‌اش اجرای قوانین جدید بود. مقامات شهری نیویورک برای کاهش میزان آلودگی هوا با اعمال قانون، استفاده از سوخت‌های پاک‌ را اجباری کردند. هیچ راننده‌ای حق ندارد بیش از یک دقیقه در نزدیکی مدارس، خودروی خود را بدون حرکت روشن نگه‌دارد رانندگان درصورت نقض این قانون مجبور به پرداخت 350دلار جریمه می‌شوند در سال ۲۰۰۵ خودروهای دیزلی مجبور شدند که از سوخت جدید با گوگرد کم استفاده کنند سرویس‌های مدرسه‌ها ازجمله این خودروها بودند. با تسهیل حمل‌ونقل عمومی در سال‌های گذشته میل به خرید اتومبیل شخصی میان ساکنان نیویورک نسبت به سال 2007نزدیک به 23‌درصد کم شده و دی‌اکسیدگوگردی که ماشین‌ها تولید می‌کنند نسبت به سال2008 بیش از 69‌درصد کاهش پیدا کرده است. شهرداری نیویورک که مدیریت متمرکز و مسئولیت واحد مقابله با آلودگی هوا را بر عهده دارد در وب‌سایت خود اعلام کرده که با سیاست سختگیرانه استفاده از خودروهای استاندارد، سوخت مناسب و بهبود عملکرد موتورها توانسته موفقیت چشمگیری به‌دست آورد. نیویورک حالا بزرگ‌ترین ناوگان اتوبوسرانی هیبریدی در آمریکا را دارد.

• کپنهاگ

امروزه نیمی از جمعیت مردم کپنهاک مسیر خانه تا دفتر کار خود را سوار بر دوچرخه طی می‌کنند مردم شهر کپنهاگ این توانایی را مدیون تلاش مقامات شهری هستند که طرح «ناحیه عابرین پیاده» را از سال 1960 پایه‌گذاری کرد در این شهر پیست‌های دوچرخه‌سواری به 200 مایل رسیده و استفاده از دوچرخه به استفاده از ماشین ها اولویت دارد تا جایی که تعداد دوچرخه ها از جمعیت شهر هم بیشترند این شهر محاسبه کرده است که یک مایل تردد با دوچرخه ۰.۴۲دلار و یک مایل تردد با ماشین ۰.۱۵دلار برای این کشور هزینه برای جامعه هزینه می برد در حال حاضر هم در بخش بزرگی از پایتخت این کشور رفت و آمد وسایل نقلیه ممنوع اعلام شده است این شهر تضمین کرده‌ تا سال 2025 عاری از کربن شود.

• فرایبورگ

در سال 2008 مقامات برلین در آلمان به منظور کاهش آلودگی هوا و مسائل زیست محیطی، ورود خودروهای دیزلی و بنزینی به ناحیه‌ای از این شهر را ممنوع کردند فرایبورگ یکی از شهرهای آلمان است که تحت فشار کمیسیون اروپا متعهد شد تا کیفیت هوا را بهبود ببخشد که بر این اساس طرح های از قبیل ایجاد منطقه پاک، کاهش استفاده از خودرو‌های شخصی توسط مقامات این شهر ارائه شد که در این راستا چیزی حدود ۵۰۰ کیلومتر را برای مسیر رفت و آمد دوچرخه، مترو، تراموا و سیستم‌های حمل و نقل ارزان و کارآمد در نظر گرفته شد دراین شهر حتی در مناطق حومه شهر نیز مردم اجازه پارک کردن ماشین‌هایشان را جلوی در خانه‌ها ندارند تا جایی که حتی پارک کردن در خیابان‌های شهر برای مالکان خودرو چیزی حدود ۱۸ هزار یورو هزینه دارد؛ که این برنامه ها باعث شد بتوانند در 12 سال گذشته تعداد روزهای آلوده هوا این شهر را از 187 روز به 63 روز در سال کاهش دهد،آنها همچنین به دنبال اجرایی کردن این طرح در آینده نزدیک هستند تا کسانی که ماشین ندارند از مزایای مختلفی مانند: پیشنهاد خانه‌های ارزانتر، استفاده رایگان از وسایل حمل و نقل عمومی یا ارائه فضاهای زیادی برای دوچرخه سواری برخوردار شوند.

• هلسینکی

شهر هلسینکی پایتخت کشور فنلاند، در حال حاضر یکی از شهرهایی است که در لیست ۲۵ شهر پاک جهان قرار دارد؛ اما رمز پاک بودن شهر را می‌توان نتیجه همکاری و فعالیت‌های دولت و ساکنان هلسینکی دانست که از یک سو شهروندان هلسینکی به حفظ محیط زیست و جلوگیری از ریختن زباله در شهر بسیار متعهد شدند و از طرفی دیگر نیز دولت هلسینکی یک سیستم موثر انرژی گرمایی ایجاد کرد که مصرف الکتریسته را کاهش داد و باعث شد بخش زیادی از اتومبیل‌های سطح شهر کاهش یابد و از طرف دیگر نیز با سرمایه‌گذاری روی استفاده از وسایل حمل نقل عمومی به بهبود وضع آلودگی هوا مردم را به استفاده از دوچرخه، پیاده‌روی تشویق کرد، آنها به دنبال این هستند که تا سال ۲۰۵۰ کسی نخواهد از خودروی شخصی خودش در این کشور استفاده کند.

• پکن

چین با دارا بودن تعدادی از آلوده ترین شهرهای جهان و در صدر آنها پایتخت این کشور؛ پکن، مدت هاست بررسی راهکارهای مناسب در جهت رفع این بحران را در دستور کار قرار داده است. میزان بالای آلودگی هوای پکن، این شهر را در میان شهرهای خطرناک برای زندگی قرار داده است. آلودگی هوای پکن تا اندازه ای است که آسمان این شهر در اکثر روزهای سال با ابر غلیظ و سیاهی از ذرات آلوده، پوشیده شده است
دولت چین از مدت ها پیش با تشویق مردم پکن به کاشت و پرورش گیاهان بر روی پشت بام منازل تلاش های ساده ای را برای تصفیه هوای آلوده ای که گاهی حتی تنفس در آن برای پایتخت نشینان دشوار می شود، آغاز کرده است، مسئولین این شهر برای مهار آلودگی هوا راهکارهایی از جمله پرتاب یون ‌های نقره به ابر‌ها برای تولید کریستال‌های یخ و ایجاد بارندگی به شکل برف یا باران استدولت و ساخت آسمان‌خراش‌های بسیار بلند و پاشیدن آب از ارتفاع به آسمان را در نظر گرفتند و تاحدی هم موفق بوده‌اند همچنین راه‌حل خلاقانه دیگری را که در آینده آن را اجرایی خواهند کرد جاروبرقی مکنده هوا است که کاربرد آن به این صورت است که می‌تواند با استفاده از نیروی الکترواستاتیک ذرات گردوغبار و آلودگی موجود در سطح آسمان را پاک کند.

• توکیو

توکیو ابرشهر ژاپن با جمعیتی که از بسیاری از شهرهای جهان بیشتر است هنوز پایتخت ژاپن است و ظاهرا مشکل زیادی هم با این قضیه ندارد در توکیو امور مهم مرتبط با شهرداری همچون شبکه‌های آبرسانی، فاضلاب و آتش‌نشانی از سوی دولت این شهر اداره می‌شود 30سال پیش توکیو با آلودگی هوا و محیط‌زیست به‌دلیل ترافیک و حجم بالای اتومبیل مواجه بود اما با برنامه‌ریزی‌هایی که برای رفع این مشکل تدوین شد مانند تغییرعادت‌های شهری مردم، تغییر مهندسی و فضای سبز خیابان‌ها و استفاده از مترو و قطار شهری امروز توکیو مشکل آلودگی هوا ندارد در واقع فرهنگ‌سازی در پایتخت پرجمعیت ژاپن طوری بوده است که معمولا کسی برای سفرهای روزانه خود از خودروی شخصی استفاده نمی‌کند و همین موضوع به راحتی مشکل ترافیک را برای این شهر حل کرده است؛ همچنین با توسعه بزرگراه‌ها به سادگی فضا را برای سفرهای سریع و آسان درون‌شهری بدون درگیرشدن با ترافیک هموار شده است.

سخن آخر:

همانطور که گفته شد کشورهای مختلف رویه های گوناگونی را برای مقابله با آلودگی ها و جلوگیری از تشدید اثرات آن در پیش گرفته اند؛ اما با توجه به توضیحاتی که داده شد باید برای ما این سوال ایجاد شود که مگر کشورهای توسعه یافته‌ در مقابله با کاهش آلودگی هوا از چه ابزار فرا زمینی استفاده کردند که کشورهای دیگر نتوانند؟ به نظر می‌آید کشور هایی که هنوز نتوانستند مشکلات آلودگی هوا را در کشور خود حل کنند باید از راهکارهای موفقیت‌آمیز دیگر کشورها که برای مقابله با این پدیده دنیای مدرن و ماشینی الگوبرداری کنند و حتی از آنان نیز برای رفع این معضل را در کشور خود کمک بگیرند.

انتهای پیام/