به گزارش گروه علم و فناوری ایسکانیوز، سفر انسان به کرههای دیگر بهخصوص مریخ از قرن ۱۹ همواره جزو اصلیترین موضوعهای فیلمهای علمی-تخیلی بوده است و سفر موفقیتآمیز به کره ماه که توسط «ناسا» در ۲۰ ژوئیهٔ ۱۹۶۹، ساعت ۲۰:۱۸ جهانی انجام شد، جزو بزرگترین دستاوردهای بشر تا به امروز بوده و پس از آن ناسا سفر به کرههای دیگر بهخصوص مریخ را جزو برنامههای آیندهٔ خود قرار داد.
هدف این مأموریت رساندن انسان به مریخ، اقامت در آن سیاره، و بازگشت به زمین است. به گفته ناسا، این مأموریت تا سال ۲۰۲۲ انجام میشود و برآورد هزینه ارسال انسان به سیارهٔ سرخ حدود ۵۰۰ میلیارد دلار است، هرچند هزینههای واقعی به نظر میرسد، بیشتر است.
به تازگی «ناسا» اعلام کرده، با همکاری «اسپیس اکس» یک موشک فضاپیما و کپسول حامل خدمه آنرا همزمان جهت سفر به ماه طراحی کرده است.همه چشمها به همکاری بین «ناسا» و «اسپیس اکس» دوخته شده است. کپسول یادشده در یک سفر فضایی یک هفته ای به ایستگاه فضایی بین المللی به کار گرفته خواهد شد.
قرار است فضانورد اعزامی به ایستگاه یادشده با همین کپسول و یک هفته بعد از اعزام به کره زمین بازگردانده شود. تولید این کپسول نشانه ای از عزم جدی آمریکا برای آغاز مجدد ماموریت های فضایی با فضاپیماهای سرنشین دار بعد از هشت سال وقفه است.
این آزمایش می تواند راه را برای هدف بزرگ «ایلان ماسک» موسس «اسپیس اکس»، که همان «اسکان بشر در مریخ» است را هموار تر کند.
برپایه برنامه اسپیساکس، نخستین گروه از انسانها در سال ۲۰۲۴ میلادی به مریخ فرستاده شده و در سال ۲۰۲۵ به آن سیاره خواهند رسید. پیش از آن، تجهیزات لازم برای اسکان بشر، هر دو سال یکبار به مریخ فرستاده خواهد شد که نخستین آن در سال ۲۰۱۸ میلادی خواهد بود. بدین ترتیب پایگاهی برای بقای انسانها در مریخ ایجاد خواهد شد.
ولی آیا اسکان بشر در مریخ امکانپذیر است؟
اسکان دادن انسان در کره مریخ دستمایه گمانهزنیها و مطالعات جدی بودهاست زیرا شرایط سطحی این سیاره و وجود آب در آن باعث شده تا بتوان آن را قابل زیستترین مکان خارج از کره زمین در منظومه خورشیدی دانست. کره ماه، به عنوان نخستین مکان برای شهرکسازی برونزمینی انسانها پیشنهاد شده اما ماه دارای جو نیست در حالی که مریخ با جو رقیقی که دارد امکان بیشتری برای میزبانی از انسان و دیگر گونههای زیست آلی را فراهم میکند.
یک نقاشی از سکونت گزیدن انسان در مریخ. بخشی از داخل سکونتگاه به منظور نمایش، برش فرضی خوردهاست.
هم کره ماه و هم کره مریخ به عنوان سکونتگاههای بالقوه برای انسانها پرهزینه هستند و مخاطراتی چون فرود در مناطق با جاذبه سنگین، معروف به چاههای گرانشی، را هم در خود دارند. به این خاطر معدنکاری در سیارکها نیز به عنوان گزینه دیگری برای گسترش انسان در محدوده فرازمینی مطرح شدهاند.
همانندیها با زمین
کره زمین از نظر ترکیب بدنه، اندازه و گرانش (جاذبه) سطح با سیاره ناهید (زهره) همانندیهای زیادی دارد اما مشابهتها با مریخ برای سکونت گزیدن انسانها مناسبتر به نظر میآیند. این مشابهتها عبارتند از:
روز مریخی (معروف به هور) بسیار با روز زمینی نزدیک است. یک روز که بر مبنای خورشید محاسبه شدهباشد در کره مریخ ۲۴ ساعت و ۳۹ دقیقه و ۳۵٫۳۲۴۴ ثانیه است.
پهناوری رویه کره مریخ فقط ۲۸٫۴ درصد از مساحت رویه کره زمین کمتر است و مقدار خشکیها زمین فقط کمی بیش از سطح مریخ است. شعاع مریخ نصف زمین و جرم آن یکدهم زمین است.
یخهای قطبی مریخ در این تصویر دیده میشود.
انحراف محوری مریخ ۲۵٫۱۹ درجه و انحراف محوری زمین ۲۳٫۴۴ درجه است. در نتیجه مریخ هم مانند زمین فصل دارد، البته فصلهای مریخ دوبرابر فصول زمین بهدرازا میکشند زیرا هر سال مریخ ۱٫۸۸ برابر سال زمین است. قطب شمال مریخ هماینک به سوی صورت فلکی ماکیان (دجاجه) اشاره میکند و نه به خرس کوچک.
مریخ جو دارد. با وجود رقیق بودن (۰٫۷ جو زمین) این جو در برابر پرتوافکندنهای خورشیدی و کیهانی مقداری حفاظت فراهم میکند. از وجود این جو همچنین میتوان برای ترمز هوایی فضاپیماهای واردشونده به مریخ استفاده کرد که این کار پیش از این بارها انجام شدهاست.
مشاهدات اخیر فضاگردهای ناسا وجود آب در کره مریخ را تأیید کردهاست. از قرار معلوم، مریخ مقادیر قابل توجهی از تمامی عناصر لازم برای نگهداری از زیست، از نوع زمینیاش، را داراست.
ناهمانندیها با کره زمین
گرانش سطحی مریخ ۳۸ درصد زمین است. اینکه آیا این میزان کموزنی برای انسانها مشکل تندرستی ایجاد میکند هنوز کاملاً مشخص نیست.
مریخ بسیار سردتر از زمین است و میانگین دمای سطح آن منفی ۶۳ درجه است و حداقل دمای سطح این کره به ۱۴۰ درجه زیر صفر هم میرسد. پایینترین دمایی که تاکنون بر سطح کره زمین ثبت شده ۸۹٫۲ درجه زیر صفر است که مربوط به جنوبگان میباشد.
آبهای موجود در مریخ در حالت مایع و آماده مصرف نیستند.
از آنجا که مریخ نسبت به خورشید دورتر از زمین است میزان انرژی خورشیدی که به جو بالایی آن میرسد کمتر از نصف آن مقدار است که به زمین یا ماه میرسد. البته انرژی خورشیدی دریافتی از سوی مریخ با یک جو غلیظ همچون جو کره زمین روبهرو نمیشود.
برونمرکزیت مدار ماه بیشتر از زمین است که این باعث نوسانات بیشتر در وضعیت دما و تغییرات ثابت خورشیدی میشود.
فشار جو مریخ ۶ میلیبار است که بسیار کمتر از حد آرمسترانگ میباشد. حد آرمسترانگ حد فشاری است که انسان در آن میتواند بدون پوشیدن لباسهای ضدفشار دوام بیاورد. از آنجا که زمینیسازی مریخ به این زودیها انجامپذیر نیست زیستگاههایی که در مریخ ساخته میشوند بایستی مانند فضاپیماها مخزنهای تحت فشار داشته باشند تا از درهم فروشکستن انسانها و تجهیزات جلوگیری کنند.
سکونتپذیری
شرایط سکونتپذیری انسان بر سطح مریخ از تمامی دیگر سیارهها و همچنین از ماه مناسبتر است. برای نمونه بر سطح سیاره تیر (عطارد) نوسانات گرما و سرمای بسیار سختی وجود دارد، سطح ناهید (زهره) به مانند تنوری داغ است، و سیارههای مرزهای بیرونی سامانه خورشیدی و ماههای آنها نیز در شرایط یخبندان شدید بهسر میبرند.
خارج از کره زمین، تنها بر فراز ابرهای پیرامون کره ناهید است که دانشمندان تاکنون مکانی سکونتپذیرتر از مریخ برای انسان یافتهاند. از سوی دیگر برخی شرایط طبیعی آبوهوایی در برخی نقاط زمین با شرایط مریخ همسان است. در ماه مه ۱۹۶۱ افرادی با بالن هوایی به بالاترین مکانی که انسان با بالن صعود کرده یعنی ۳۴٫۶۶۸ متر صعود کردند و فشار هوایی که در آن ارتفاع ثبت شد در حدود همان فشار هوایی موجود بر سطح مریخ است.سرمای شدید حاکم بر مناطق قطبی زمین نیز در همان محدوده دماهای شدید در مریخ قرار دارند.
بخش اعظم جو کره مریخ از دیاکسید کربن تشکیل شدهاست. از این رو حتی با با کم کردن فشار جوی، فشار نسبی دیاکسید کربن در سطح مریخ همچنان ۱۵ برابر بیشتر از این مقدار بر سطح زمین میماند. مریخ همینطور مقادیر زیادی منواکسید کربن دارد. مغناطیس کره آن هم بسیار ضعیف است و در زمینه پسراندن بادهای خورشیدی چندان کارآمد نیست.
زمینیسازی
به آماده کردن یک جرم آسمانی به سبک کرهٔ زمین برای زندگی انسان، زمینیسازی میگویند. طرحهایی وجود دارد که روند و فرایند تغییر درازمدت محیط سیارات، ماهها و دیگر اجرام فضایی را پیشنهاد میکند بصورتی که جو و خاک آن اجرام به صورتی درآیند تا سازگار با سکونت گاههای بشری گردند.
پژوهشگران مختلف، زمینیسازی مریخ را امکانپذیر میدانند و آن را شامل سه فرایند اصلی در نظر میگیرند: ایجاد جو، گرم نگه داشتن جو، و جلوگیری از از دست رفتن جو و نشت آن به فضای بیرونی.
آیا ناسا موفق میشود که بر سطح مریخ قدم بگذارد؟
باید منتظر بود و دید که آیا ناسا موفق میشود با توجه به بودجه مالی در نظر گرفته شده برای این ماموریت، این برنامه را عملی سازد یا خیر. در طول ماموریتهای آپولو، بودجه ناسا برابر با 4% از کل درآمد ایالات متحده بود؛ اما امروز، این مقدار به حدود 0.5 تقلیل یافته است.
حتی اگر ناسا موفق شود این برنامه را عملی سازد، باز هم سازمانهای خصوصی، به عنوان رقبایی جدی برای آژانس فضایی آن نقشآفرینی میکنند. حتی ممکن است که شرکتهایی همچون SpaceX زودتر از ناسا بر مریخ قدم بگذارند.
ایلان ماسک، به عنوان بنیانگذار کمپانی اسپیس ایکس (SpaceX)، اخیرا اعلام کرده که شرکت او قصد دارد تا سال 2022 انسان را به مریخ اعزام کند. از طرفی دیگر شرکت بوئینگ (Boeing) نیز با اظهار نظرهای جنجالی، کمپانی اسپیس ایکس را به چالش واداشته است. به عقیدهی ایلان ماسک، انسانها میبایست هرچه زودتر و پیش از نابودی خودخواسته و یا خطرات برخورد احتمالی سیارکها، زمین را برای همیشه ترک کنند! او در این باره اظهار داشته است:
«من خوشحال هستم که برای رسیدن به مریخ، راههای بسیاری توسط شرکتهای گوناگون در حال مطرح شدن هستند. چرا که ما میبایست چندین راهکار مختلف و پشتیبان، در مواجهه با خطرات داشته باشیم.»
انتهای پیام/