ماجرای آتش‌سوزی‌های سریالی جنگل‌های زاگرس به کلاف پیچیده‌ای تبدیل شده و در سایه بی‌توجهی مسئولان این سرمایه ملی از دست می‌رود. برای پیگیری بیشتر موضوع و ردیابی دلیل این آتش‌سوزی‌ها گفت‌وگویی داشتیم با یک کویرشناس که خود در منطقه حضور دارد و وضعیت را از نزدیک لمس کرده است. بهمن ایزدی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز با اشاره به بحرانی شدن وضعیت و تاکید بر عمدی بودن آتش‌سوزی‌ها گفت: من نمی‌گویم آتش‌سوزی بلکه بر آتش زدن تاکید می‌کنم. آتش زدن‌های زاگرس از سال گذشته در رویشگاه‌های غنی زاگرس آغاز شده است، این یک اتفاق نیست بلکه بحرانی بزرگ است که حیات مارا تهدید می‌کند. مسئولان زیربط نسبت به بحرانی که سرتاپای کشور را گرفته واقف نیستند و برای رفع آن وارد عمل نشده‌اند.
معیشت ۱۱ استان در گرو منابع طبیعی زاگرس
او ادامه داد: همین چند روز پیش جنگل‌های غرب استان آتش گرفت و مردم محلی با تجهیزات ابتدایی به مقابله با آتش پرداختند و دو ساعت بعد از آن نقطه دیگری آتش گرفت که مهار آن تا نیمه‌های شب ادامه داشت و بعد مجددا منطقه دیگری شعله‌ور شد. این آتش زدن‌ها سریالی و تعمدی است. بر اساس تجربه مقابله با آتش در این چند سال می‌گویم که بیشتر آتش‌سوزی‌ها با دخالت انسان بوده و در این مورد ۹۰ درصد عمدی و ده درصد سهوی و توسط گردشگران بوده است اما این بحران بسیار جدی بوده و سرتاسر زاگرس را تحت تاثیر قرار داده است. ۱۱ استان در همین ناحیه رویشگاه‌های زاگرس قرار دارند و برخی از استان‌های دیگر معیشتشان به منابع حیاتی زاگرس وابسطه است.
زاگرس ذخیره‌گاه ۴۰ درصد آب شیرین کشور
این کویرشناس ضمن اشاره به اهمیت و نقش جنگل‌های زاگرس در حیات کشور عنوان کرد: زمانی که از زاگرس صحبت می‌کنیم یعنی ذخیره‌گاه ۴۰ درصد آب شیرین کشور که ما باید مانند چشممان از آن مراقبت کنیم. رشته کوه‌های زاگرس که ذخیره‌گاه ۴۰ درصد آب شیرین هستند را مانند خمره‌ای درنظر بگیرید که دیواره‌های آن رویشگاه‌ها و ۷۰ درصد گیاه غالب این منطقه درختان بلوط هستند. برخی از این درختان ۴۰۰ تا ۵۰۰ سال قدمت دارند و حتی در میان آن‌ها درختان چند هزارساله هم به چشم می‌خورد. این جنگل‌ها تاثیر مهمی در هوای کشور دارند و روی بیوسفر اثر می‌گذارند. از دست دادن این رویشگاه‌ها روطوبت هوا را پایین می‌آورد و هوا در کشور ما خشک‌تر می‌شود. این درختان تامین کننده سفره‌های زیرزمینی ما هستند و از آن‌ها حفاظت می‌کنند. از بین رفتن درختان باعث می‌شود که روان آب‌ها کنترل نشوند و سیل و ویرانی مانند آنچه در سال ۹۸ و ۹۹ دیدیم به وجود می‌آید. این درختان اکسیژن تولید می‌کنند و نقش تک تک آن‌ها در استمرار حیات تمام زیست‌مندان که انسان هم یکی از آن‌ها است، بسیار اهمیت دارد.
بلوط‌هایی با قدمت ۴۰۰ سال خاکستر شدند
او ادامه داد: یک بلوط ۴۰۰ ساله را نمی‌توان با ده انسان مقایسه کرد زیرا انسان مصرف کننده و بهره‌بردار است اما درختان به آب، هوا و زمین اعتدال‌بخشی می‌کنند. در پناه این جنگل‌ها زیستگاه‌های جانوران شکل می‌گیرد و بالندگی و پویایی طبیعتی که حیات ما به آن وابسطه است را تسهیل می‌کند. از بین رفتن این رویشگاه‌ها باعث تبدیل شدن مراتع مرتفع زاگرس به بیابان‌های خشک می‌شود. به دنبال این اتفاق مهاجرت‌ها افزایش پیدا می‌کند. تمدن‌هایی که در زاگرس بودند نشان می‌دهند که پیشینیان ما با تکیه بر منابع حیات‌بخش طبیعت زندگی می‌کردند و کهن‌ترین و باشکوه‌ترین تمدن‌های جامعه بشری را به وجود آوردند. مردمی که امروز در زاگرس زندگی می‌کنند وارثان همان پیشینیان هستند. از دست دادن منابع ما را به سمت بیابانی شدن مطلق سوق می‌دهد. فقدان شاخص‌های سلامت زیستی در زاگرس آتشی است که برخانه‌های ما می‌افتد و ما را مجبور به ترک خانه خواهد کرد.
عامل آتش‌سوزی دامداران نیستند؛ فرضیه خرابکاری در زاگرس
ایزدی با رد فرضیه نقش داشتن دامداران در آتش‌سوزی‌ها و تاکید بر گسترده‌تر بودن ابعاد موضوع بیان کرد: استان فارس بیشترین رویشگاه ناحیه زاگرس را دارد بعد از آن پهناورترین رویشگاه در استان لرستان است. بیشترین آتش‌سوزی‌ها هم در استان فارس اتفاق می‌افتد و دلیل آن برای ما مغفول است. پیش از این فکر می‌کردیم که محدودیت‌های ایجاد شده برای دامداران و اهالی روستا توسط منابع طبیعی باعث می‌شود تا اهالی جنگل را آتش بزنند اما امروز به این باور رسیده‌ایم که این موضوعات مطرح نیستند. ما در سال‌های گذشته هم آتش‌سوزی داشتیم اما نه به این شکل و پشت سر هم که سریالی تکرار می‌شوند.
تغییرات اقلیمی را مقصر ندانید
او افزود: سال گذشته می‌گفتند که این آتش‌سوزی‌ها در اثر تغییرات اقلیمی حاصل می‌شود اما اینطور نیست، ما هنوز در شرایطی نیستیم که تغییرات اقلیمی بالقوه ایجاد آتش کند. سال گذشته در چند نقطه به دلیل رعد و برق آتش‌هایی ایجاد شد که مردم آن را مهار کردند اما در حال حاضر براساس وضع موجود شاهد این هستیم که عده‌ای جنگل‌ها را آتش می‌زنند که پیش از این سابقه نداشته است.
بخش قضایی و امنیتی به موضوع ورود کنند
ایزدی اظهار داشت: درخواست تمام مردم به ویژه آن‌هایی که جانشان را سپر حفاظت از زاگرس کرده‌اند این است که دولت این بحران را بپذیرد و ادارت زیربط منطقه مانند منابع طبیعی، هلال احمر و سازمان حفاظت محیط زیست را حمایت کند تا در کنار مردم بحران را کاهش دهند. دغدغه دیگر ما این است که بخش قضایی و امنیتی به موضوع ورود کنند و ریشه بحران را واکاوی کند تا ببینیم که اتاق فکر این جریان کجاست و مسببین آن چه کسانی هستند؟ چه کسانی می‌خواهند تعادلات زیستی سرزمین ما را به هم بزنند؟ این خسارت‌ها جبران ناپذیر است. درخت بنه‌ای(پسته وحشی) در این منطقه بود که بیش از هزار سال قدمت داشت و به بار نشسته بود. امثال این درختان در زاگرس کم نیستند.
این کویرشناس بیان کرد: گذشتگان طبیعت را می‌شناختند و به فکرشان خطور نمی‌کرده که آبی را انتقال دهند و سرچشمه‌ای را تخریب کنند. ما در گذشته تابستان‌های ملایم‌تری داشتیم و به طبیعت آسیب نمی‌زدیم وهمین رشد و نمو رویشگاه‌ها را تسهیل کرد. در شرایط فعلی با حفر چاه‌های متعدد و انتقال آب از سرشاخه‌ها و خشک کردن رودخانه‌ها و تالاب‌ها زاگرس را به مرحله خطرناکی رساندیم. دولت باید چترهای حمایتی خود را از سازمان‌های حامی طبیعت بیشتر کند.
مسئولان دروغگو محاکمه شوند
او در پایان تاکید کرد: این آتش‌سوزی‌ها در کنار فرونشست‌هایی که به دلیل مدیریت کجمدار وزارت نیرو و جهاد کشاورزی ایجاد شده است، شرایط متعادل زندگی ایرانیان را به هم می‌ریزد. دولت و مردم باید این بحران را باور و در کنار هم برای حفظ منابع طبیعی تلاش کنند. دولت باید دست از شعار دادن بردارد، باید سیستم ارزیابی در این موضوع وجود داشته باشد. دولت باید به قدری جدی باشد که اگر مسئولی دروغ گفت و از بین رفتن هستی این مردم را کتمان کرد، محاکمه شود. ما سال گذشته هفت شهید در مقابله با آتش داشتیم که هوز عنوان شهید هم به آن‌ها داده نشده است تا مردم متوجه بشوند که اگر کسی از جایگاه آسایش خود فاصله گرفت و برای حفظ منابع طبیعی به دل آتش رفت جایگاه بالایی دارد. این‌ها مانند شهیدان هشت سال دفاع مقدس از وطن دفاع کرده‌اند.
نظر شما