به گزارش خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز؛ برنامه طرد اتباع غیرمجاز با تمرکز بر اتباع غیرمجاز افغانستانی با آغاز دولت چهاردهم بارها از سوی وزیر کشور به مثابه یکی از اولویت‌های این وزارت‌خانه در مصاحبه‌های متعدد سردار مومنی اعلام شده است و از سوی مسئولین نیروی انتظامی نیز به ویژه سردار رادان وعده‌هایی مبنی بر طرد اتباع غیرمجاز از جمله طرد دو میلیون از این دسته اتباع تا پایان سال ۱۴۰۳ داده شده است.

بیشتر بخوانید؛

ساماندهی اتباع افغانستانی؛ از مهاجر تا پناهنده

فرمانده نیروی انتظامی تهران نیز اخیرا گفته است: «پلیس تهران با اجرای طرح‌های گسترده، تاکنون ۷۰ هزار اتباع غیرمجاز را شناسایی و ۵۲ هزار نفر را از کشور طرد کرده است.» وی همچنین گفته است: «همکاری کشورهای مبدأ در این زمینه بسیار حائز اهمیت است و در برخی موارد، عدم همکاری این کشورها باعث شده که روند طرد اتباع غیرمجاز به کندی پیش برود.»

علاوه بر عزم جدی و اهتمام مسئولین در طرد اتباع غیرمجاز یکی از چالش‌های بر سر راه این ابرپروژه ملی، همانطور که فرماندهی نیروی انتظامی تهران نیز به آن اشاره کرده است، عدم همکاری مسئولان کشورهای مبدأ و به طور خاص حاکمان افغانستان است که روند طرد اتباع غیرمجاز را به دلیل مسائل حقوق بشری با کندی مواجه می‌کند.

علاوه بر این، چالش دیگر عدم کنترل کافی مرزهای شرقی کشور است. کنترل دقیق مرزهای کشور به ویژه مرزهای شرقی نه تنها مانع از ورود دوباره و چند باره اتباع طرد شده می‌شود بلکه یکی از مولفه‌های زیربنایی در تامین امنیت پایدار در کشور است. در راستای تحقق این وظیفه ذاتی، نیروهای انتظامی فرمانده مرزبانی فراجا از استفاده از هوش مصنوعی در گذرگاه‌های مرزی خبر داده است.

هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی و قانون‌گذاری در ابعاد وسیع برای طرد اتباع غیرمجاز به علت چالش‌هایی است که برخی از این دسته اتباع در کشور بوجود آورده‌اند هر چند مسئولان کشور بر این باورند که اساسا نفس حضور یک تبعه بیگانه بدون عبور از مجاری قانونی در کشور به معنای «قانون‌شکنی» است و باید با آن برخورد شود و در کنار آن سایر قانون‌شکنی‌هایی که برخی از این افراد انجام می‌دهند تبدیل به «قانون‌شکنی مضاعف» می‌شود که ضرورت برخورد با عاملین را دوچندان می‌کند.

در ادامه گفتگو با ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دوازدهم و علیرضا رجایی، کارشناس مسائل افغانستان و دیپلمات سابق ایران در افغانستان را در زمینه چالش‌های ساماندهی اتباع غیرمجاز می‌خوانید:

ابراهیم عزیزی؛ به خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز گفت: طرد اتباع بیگانه «غیرمجاز» مورد تاکید دولت و مجلس است و مجلس در حال فراهم کردن بستر قانونی این اقدام برای دولت است. اتباع غیرمجاز باید با اراده جدی که در دولت شکل گرفته هر چه زودتر ساماندهی شوند و در گام اول بخش قابل توجهی از این افراد طرد خواهند شد و همچنان اصرار داریم در قالب سازمانی که دولت پیشنهاد داده است این کار انجام شود. دولت نیز باید ساماندهی این اتباع را در اولویت وظایفش قرار دهد.

نفس حضور اتباع غیرمجاز به معنای ناامنی است

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دوازدهم گفت: نباید اجازه بدهیم اتباع غیرمجاز وارد کشور شوند زیرا زمینه‌ساز بسیاری از مشکلات و ناامنی‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می‌شوند. اصلا نفس حضور اتباع غیر مجاز به معنای ناامنی است. فراجا در حال شناسایی و طرد این دسته اتباع است و در جلساتی که کمیسیون امنیت ملی مجلس با فرمانده فراجا برگزار کرد، بر این موضوع تاکید کردیم. امیدواریم با هماهنگی و هم‌افزایی که در زمینه طرد اتباع غیرمجاز وجود دارد هر چه زودتر کشور ما شاهد خروج این اتباع باشد.

عزیزی در زمینه لزوم کنترل مرزهای شرقی کشور نیز گفت: تلاش ما این است که مسیرهای ورود اتباع غیرمجاز را کنترل کنیم و اقدامات خوبی را مرزبانی کشور برای انسداد مرزها در دست اجرا دارد. کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در هفته‌های آینده بازدیدی از نوار مرزی شرقی خواهد داشت.

آمار اتباع غیرمجاز بالای ۵ میلیون تخمین زده می‌شوند

وی در زمینه آمار اتباع غیرمجاز در کشور نیز گفت: آمارهای گوناگونی از اتباع غیرمجاز در کشور مطرح می شود اما آمار این اتباع بالای پنج میلیون نفر تخمین زده می شود.

علاوه بر راهکارهای قهری که این روزها در زمینه طرد اتباع غیرقانونی شنیده می‌شود، علیرضا رجایی از منظر دیپلماتیک بر این باوراست که جمهوری اسلامی باید مسئولین فعلی افغانستان را وادار کند تا زمینه ای برای بازگشت پناهندگان به خاک افغانستان فراهم کنند و این کار در حیطه توان دستگاه دیپلماسی کشورمان است.

علیرضا رجائی به خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز گفت: چالش اتباع در پی ورود روزانه حدود ۳ هزار نفر به کشور پس از روی کار آمدن مجدد طالبان در افغانستان پدید آمده است. هیچ کشوری این حجم از هجوم بیگانگان به کشورش را برنمی‌تابد زیرا مشکلات متعدد معیشتی، اشتغال، آموزشی و غیره ایجاد کرده‌اند علاوه بر این برخی از این اتباع به علت این که پیش از این شهرنشین نبودند، رفتارهای مناسب زندگی شهری را نیز ندارند.

این کارشناس مسائل افغانستان گفت: بخشی از مشکلات حاصل از حضور اتباع در ایران به مدیریت فعلی افغانستان به علت عدم امنیت پایدار در این کشور بازمی‌گردد. به طور مثال اخیرا تعدادی از زوار اربعین در راه بازگشت به افغانستان در منطقه دایکندی متوقف شدند و به شهادت رسیدند و طالبان و داعش هر یک این عملیات را به گردن دیگری انداختند.

دسته‌ای از اتباع به علت رفاه‌طلبی وارد ایران شدند

دیپلمات سابق ایران در افغانستان در توضیح انگیزه اتباع افغانستانی برای ورود به ایران گفت: در این زمینه چند مسئله باید از هم تفکیک شود. بخشی از این اتباع در پی کوچ اجباری یا طرد افغانستانی‌ها به سمت ایران، مجبور شدند مهاجرت کنند اما دسته دیگر هیچ مشکلی نداشتند و به علت رفاه‌طلبی و در پی زندگی بهتر سرزمین خود را ترک کردند و وارد ایران شدند. علاوه بر این دو دسته، دسته سومی به صورت هدفمند و برای ضربه زدن وارد کشور شده‌اند و این دسته سوم چهره اصلی بخشی از مهاجران ناشی از کوچ اجباری را مخدوش کرده‌اند.

رجائی تصریح کرد: البته این جامعه‌ای که به سمت ایران آمده است نقاط مثبتی از جمله تولید نیروی کار برای مشاغل سخت را نیز داشته است. آن چیزی که اکنون دردسر ساز شده، اختلال و برخوردهایی است که اکثرا توسط عوامل مخرب گروه‌های تروریستی شکل گرفته است و نمونه‌های آن‌ در حرم امام رضا (ع) و بارگاه شاهچراغ (ع) رخ داد و جامعه ایرانی آن را بر نمی‌تابد. درحالی که همین جامعه افغانستانی در خارج از کشور ما به علت قرابتی که با ایرانیان در پهنه ایران تمدنی دارند، نوعی وفاق با مهاجران کشور ما پیدا کردند اما افرادی که با ماموریت خاص وارد کشور شده‌اند، نمی‌خواهند اتصال‌هایی از این دست شکل گیرد.

وی با بیان این که سازمان ملی مهاجرت نمی‌تواند ساماندهی اتباع را به عهده بگیرد، گفت: فرآیند ساماندهی مهاجران به لحاظ تخصصی به وزارت خارجه برمی‌گردد زیرا شامل بحث‌های برون مرزی است. اتباع چه بروند و چه بمانند باید مسائل مربوط به آن‌ها در داخل و در حوزه بین‌الملل به صورت دو جانبه بررسی شود. وزارت کشور پیشنهاد ایجاد سازمان ملی مهاجرت را داده است تا اتباع را جانمایی کند. در ساختار قبلی که «اداره کل اتباع وزارت کشو» نام داشت، ترکیبی از تمام سازمان‌ها و نهادها نقش‌آفرین بودند و عملا ایجاد سازمان ملی مهاجرت دلیلی نداشت و در سه سال گذشته نیز خروجی نداشت.

ورود تعریف نشده اتباع، منجر به تنش‌های اجتماعی شده است

این کارشناس مسائل افغانستان تصریح کرد: در سایر کشورها وقتی مهاجری وارد می‌شود مابه ازای آموزش، بهداشت و سایر هزینه‌های آن مهاجر از سازمان‌های بین‌المللی کمک دریافت می‌کنند حتی پاکستانی‌ها نیز این کار را کرده‌اند اما ایران هیچ هزینه‌ای دریافت نمی کند و اصطلاحا بلاگردان جهان شده است. علاوه بر این تنش‌های اجتماعی ناشی از حضور اتباع را نیز تحمل کرده است و البته روز به روز این تنش‌ها بیشتر شده است. علت تنش‌ها نیز ورود تعریف نشده اتباع بیگانه به ایران است. خود این افراد هم دچار سوء برداشت شده‌اند و این مسئله مورد سوء استفاده غربی‌ها قرار گرفته‌است.

رجائی با تاکید بر ضرورت جانمایی اتباع در کشور گفت: به جای جانمایی صرف اتباع در کشور، باید مقام مسئولی که در حال حاضر در کابل حضور دارد را مکلف کنیم که اتباع این قدر در ترس و هراس نباشند و بتوانند به افغانستان بازگردند. مسئولان مستقر در کابل خاطی اصلی این موج ورود مهاجران به کشور ما هستند. آن‌ها به گونه‌ای عمل کرده‌اند که مردم افغانستان ترجیح داده‌اند کشورشان را ترک کنند زیرا فضای آن‌جا تبدیل به فضای بی‌پناه کردن شهروندان شده‌است.

مجبور کردن حاکمان افغانستان برای بازگشت اتباع در ید قدرت ایران است

وی افزود: اگر این روند بخواهد ادامه پیدا کند عملا آن افراد در افغانستان برای چه کسی حکومت می‌کنند؟! در زمینه جانمایی اتباع در داخل کشور نیز باید اتباعی که به ایران پناهنده شده بودند در اردوگاه‌ها زندگی می‌کردند تا پس از بهبود شرایط به کشورشان بازگردند که این مسئله به فراموشی سپرده شد. هجوم اتباع بر اثر تصمیمات مسئولین افغانستان صورت گرفته و نمی‌توانند از خودشان سلب مسئولیت کنند و پا پس بکشد. مجبور کردن حاکمان افغانستان برای فراهم کردن زمینه بازگشت اتباع در ید قدرت جمهوری اسلامی ایران است.

دیپلمات سابق ایران در افغانستان با بیان این که مسئله اتباع با نگاه حادثه‌ای و مقطعی کوتاه مدت حل نمی‌شود، گفت: متاسفانه درباره مهاجران پالسی خوبی نداریم. با همین اوضاع نابسامان در زمینه ساماندهی مهاجران حدود ۱۵۰ هزار ورزشکار و ۷۵۰ هزار دانش‌آموز افغانستانی در ایران داریم که خوب مدیریت نشده‌اند.

وی تصریح کرد: آن دسته از اتباع که مهاجر هستند برای کشور ما فرصت محسوب می‌شوند اما پناهجویان تبدیل به سربار شده‌اند که باید به مرور زمان به کشورشان بازگردند و این واقعیت چیزی نیست که بخواهیم با پاک کردن صورت مسئله آن را تغییر دهیم. هر انسانی کرامت دارد و بنابراین عودت اتباع به کشورشان باید مهندسی شده و مبتنی بر کرامت انسانی صورت گیرد. خوشبختانه ایران پرونده زرینی در خصوص آموزش و ارتقای اتباع دارد. در هر بخشی که اتباع توانمندی داشته باشند چه به لحاظ مهارتی و چه به لحاظ علوم قرآنی مورد حمایت قرار گرفته‌اند.

در مرزهای شرقی قاچاقچیان انسان، تجارتِ بحران می‌کنند

رجائی با انتقاد از عدم نظارت کافی در مرزهای شرقی کشور گفت: در مرزهای شرقی قاچاقچیان انسان، تجارتِ بحران و مرگ می‌کنند. این که نیروی انتظامی گفته تا پایان سال دو میلیون اتباع غیر مجاز را طرد می‌کنیم قابل تقدیر است اما تا زمانی که کنترل کافی بر مرزها نداشته باشند، اتباع می‌روند و دوباره بازمی‌گردند. باید قبل از پذیرش بی‌حساب و کتاب اتباع، غربال‌گری صورت می‌گرفت و کسانی که واقعا شرایط ورد به کشور را داشتند، پذیرش می‌شدند و کسی که می‌توانند برگردند هم به کشورشان بروند.

انتهای پیام/