به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، ۱۹ سال از تاسیس بنیاد ملی نخبگان می‌گذرد. سازمانی که با هدف شناسایی، جذب و پشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان تشکیل و اساسنامه آن توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد.
با وجود اهداف بلندپروازانه و برنامه‌های مختلف این بنیاد در زمینه تسهیل نظام وظیفه، ایجاد اشتغال، حمایت از پژوهشگران و پشتیبانی از اختراعات نخبگان، انتقادات بسیاری به عملکرد این سازمان در این مدت وجود دارد.
اهداف بنیاد ملی نخبگان محقق نشد
محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور ۱۰ مهرماه ۱۴۰۳ به مناسبت روز نخبگان درباره محقق نشدن اهداف بنیاد ملی نخبگان گفت؛ انگیزه اصلی تشکیل بنیاد ملی نخبگان، کشف استعدادها بود؛ نه در تهران و اصفهان و شهرهای بزرگ؛ بلکه در دورترین نقطه کشور و مثلا در سیستان و بلوچستان که کار بسیار سختی است. حمایت از نخبگان کار خوبی است، ولی کم زحمت‌ترین کار این است که بیاییم بگوییم ۱۰ نفر اول کنکور را بورسیه می‌کنیم.
ایسکانیوز هم پیش‌تر در مصاحبه با دانشجویان به مشکلات بنیاد ملی نخبگان پرداخته بود. مهدی نورمحمدی سیگارودی دبیر کانون خیریه دانشگاه گیلان در این زمینه اظهار کرد: فهم درستی از مسئله نخبگی و نیازهای نخبگان در کشور ما وجود ندارد. به نظر من، کار بنیاد ملی نخبگان از اساس اشتباه است؛ چرا که بدون ایجاد رقابت آزاد و بستن دست بوروکراسی دولتی و قوانین دست‌وپاگیر، سازمانی برای حمایت از نخبگان تاسیس کرده‌ایم. وقتی نتوانیم بازار کار رقابتی ایجاد کنیم تا افراد در جایگاه درست خود قرار بگیرند، بنیاد نخبگان نمی‌تواند مشکلی را حل کند.
تسهیلات بنیاد ملی نخبگان واقعی نیستند/ خلا قدرت بنیاد نخبگان در تصمیم‌گیری‌های کلان
واقعی نبودن تسهیلات بنیاد ملی نخبگان یکی دیگر از مشکلات این سازمان است. حسین افشین رئیس بنیاد ملی نخبگان اخیرا از اقساط سنگین وام مسکن نخبگان انتقاد کرد و گفت؛ من خود با وام بنیاد ملی نخبگان خانه‌دار شدم که ۸۰ درصد هزینه خرید خانه را پوشش می‌داد؛ اما امروز وام مسکن نخبگان با درصد سود بالا پرداخت می‌شود و بازپرداخت ماهانه آن به ۴۰ میلیون تومان می‌رسد.
سیگارودی دبیر کانون خیریه دانشگاه گیلان بنیاد ملی نخبگان را سازمانی بحران‌زده دانست و افزود: این بنیاد در ابتدا به تیمی از نخبگان نیاز دارد که مشکلات خودش را حل کند. من بیش از یکسال است که پیگیر تسهیلات بنیاد ملی نخبگان هستم و هر چه تماس می‌گیرم پاسخ می‌دهند که همه تسهیلاتشان غیرفعال است، به جز تسهیلات سربازی که نخبگان به جای سربازی، پروژه بگیرند.
یاسان فرمانی جامع دانشجوی نخبه کشور در مورد عملکرد بنیاد ملی نخبگان گفت؛ بنیاد ملی نخبگان بعنوان یک نهاد حامی نخبگان فعالیت می‌کند اما بزرگترین مشکل آن در قدرت و حاکمیت آن است. اگر بنیاد به عنوان یک نهاد قدرتمند با حق قانون‌گذاری و یا حق وتوی مصوبات مخرب مانند قدرت شورای عالی انقلاب فرهنگی حضور می‌داشت و این اختیار به او داده می‌شد که در موارد مقتضی دفاع تمام قد و مقتدرانه از نخبگان بکند اصلاً این طرح‌های بعضاً توهین‌آمیز به مرحله مطرح شدن هم نمی‌رسید. چه برسد به تصویب شدن و بعداً پیگیری برای بازگشت آنها خلا قدرت بنیاد در سطح وزارت‌خانه‌ها و نهادهای قانونگذار به وضوح به چشم می‌آید که امیدوارم اصلاح شود.
یکی از مهم‌ترین مشکلات طرح‌های حمایتی بنیاد ملی نخبگان اجرایی نشدن آنها در سال‌های اخیر بود. سیگارودی در این گفته تصریح کرد: مسئولان به گونه‌ای حرف می‌زنند که گویا بنیاد ملی نخبگان هر روز یک دستاورد دارد؛ اما در واقعیت تسهیلاتی که سال‌ها فعال بوده‌اند هم غیرفعال شده‌اند. بذرپاش وزیر راه اوایل سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که وام ساخت و خرید مسکن بنیاد ملی نخبگان به یک میلیارد تومان با بازپرداخت ۲۰ ساله رسیده است. وزارتخانه اعلام می‌کند این تسهیلات را ایجاد می‌کند که نخبگان بتوانند وام بگیرند؛ اما بنیاد ملی نخبگان توانایی ارائه لیست نخبگان به وزارتخانه را ندارد. به همین دلیل، این تسهیلات هم‌اکنون در دسترس نخبگان نیست.
اصلی‌ترین ضعف‌های بنیاد ملی نخبگان
مرکز پژوهش‌های مجلسی در گزارشی که به بررسی معضلات و موانع حمایت از نخبگان پرداخته است، بیان می‌کند که مهم‌ترین دلایل محقق نشدن حمایت از نخبگان با وجود سیاست‌گذاری‌ها در این زمینه شامل موارد زیر است؛ عدم تعیین شــاخص‌ها ومعیارهای اجرای راهبردها و اقدام‌ها توسط بنیاد ملی نخبگان، ضعف بنیاد در عمل به وظیفه هماهنگ‌سازی میان دستگاه‌های اجرایی و ناهماهنگی و جزیره‌ای عمل کردن دستگاه‌های اجرایی، فقدان اولویت‌بندی در اجرای تعهــدات برنامه‌ای آنها، فقدان تصویر روشن از معیارهای طراحی برنامه‌های اجرایی، مشخص نبودن سازوکارهای نظارتی و ارزیابی عملکرد سالانه دستگاه‌های اجرایی و قرارگیری بنیاد ملی نخبگان در موقعیت تعارض منافع.
انتهای پیام/
عاطفه نظارتی زاده
نظر شما