گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز- تغییر دولت ها همیشه تغییر صدر تا ذیل دستگاه های اجرایی را به دنبال داشته و هر مدیری این اختیار را دارد تا بتواند تیم کاری را خود را تعیین کند حال آنکه این تغییر درست و بر اساس توانایی های فرد باشد یا بر اساس مصالح سیاسی و یا حتی دوستی و رفاقت که این موضوع در مجال یادداشت ما نمی گنجد.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز یکی از آن وزارتخانه هایی بوده که همواره تحت رصد فعالان فرهنگی و هنری کشور از قبیل هنرمندان، بازیگران، فیلمسازان، نویسندگان، ناشران، روزنامه نگاران و همه طیف های فرهنگی و هنری بوده و هر انتخاب و تغییری در این وزارتخانه می تواند اثرات زیادی روی مخاطبان این وزارتخانه بگذارد.

معاونت فرهنگی، معاونت هنری و سازمان سینمایی همیشه جزو بخش های مهم و جریان ساز و گاها حاشیه ساز این وزارتخانه بوده که نمی توان به راحتی از کنار عزل و نصب های آنها عبور کرد زیرا هر تصمیم اشتباهی در این بخش ها می تواند تا مدت ها محل بحث باشد و جامعه هدف خود را تحت شعاع قرار دهد.

استعفای معاون فرهنگی پس از ۴۵ روز، حواشی معاونت هنری از قبیل لایک کردن صفحه پرستو احمدی خوانننده هنجارشکن توسط معاون هنری و سکوت دفتر موسیقی و همچنین برکناری غیرحرفه ای حمید نیلی از مدیرکلی هنرهای نمایشی از جمله حواشی وزارت سیدعباس صالحی است که به نظر پایانی نخواهد داشت و روز به روز باید بیشتر شاهد اینگونه حواشی باشیم.

اما نباید از اتفاقات عجیب و غریب سازمان سینمایی هم چشم برداشت و پس از طی زمان طولانی برای انتصاب رئیس این سازمان بالاخره انتظارها به پایان رسید و رائد فریدزاده معاون بین الملل بنیاد سینمایی فارابی در اواخر مهرماه سکان سازمان سینمایی را به دست گرفت تا شروعی باشد بر حواشی بسیاری که گرداگرد این سازمان شکل گرفته است.

همزمان با انتصاب رائد فریدزاده به عنوان رئیس سازمان سینمایی ماموریت مجید زین العابدین از سازمان صداوسیما به بنیاد سینمایی فارابی نیز به پایان رسید و پروسه انتخاب رئیس جدید بنیاد سینمایی فارابی با طی زمان طولانی انجام شد که در نهایت سید مهدی سجادی خزانه‌دار بنیاد سینمایی فارابی به سرپرستی این بنیاد منصوب شد که همین مساله به دلیل غیرقانونی بودن این انتصاب حواشی بسیاری به دنبال داشت و سازمان سینمایی سکوت را بر هر امری ترجیح داد.

اما هرچه میخواهیم بیخیال حواشی وزارت ارشاد شویم وزارت ارشاد بیخیال ما نمی شود و با انتصابات عجیب و غریب خود، خودنمایی می‌کند که برای مثال طی احکامی از سوی رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی، محمد مهدی حیدریان، سید محمد بهشتی، حسین انتظامی، فرهاد توحیدی، علیرضا شجاع نوری، محمد مهدی عسگرپور، علیرضا تابش، منوچهر محمدی و منوچهر شاهسواری به عنوان اعضای شورای سیاستگذاری چهل و سومین جشنواره فیلم فجر معرفی شدند و فقط کافیست نگاهی گذرا به این لیست داشته باشید تا نام سیدمحمد بهشتی به چشمتان بیاید.

برخی از مشکلات امروز سینمای ایران در نتیجه ریل‌گذاری‌ها و بسترسازی‌هایی است که مدیران دهه ۶۰ بر سینمای کشور روا داشتند و این مشکلات، از چنان عمقی برخوردار شد که تا امروز نیز نتوانسته با وجود ارزیابی‌ها و کارشناسی‌های مختلف، رفع شده و آسیب خود را از سینمای کشور کوتاه کند.

ازجمله این مدیران، سیدمحمد بهشتی است که از خردادماه ۱۳۶۲ لغایت اردیبهشت‌ماه ۱۳۷۳، سکان بخش‌های مدیریتی ‌سینمای کشور از جمله بنیاد سینمایی فارابی و جشنواره فیلم فجر را در دست داشت و کارنامه‌ای از خود به یادگار گذاشت که جای تامل دارد.

در دوران مدیریت سیدمحمد بهشتی در جشنواره فیلم فجر فقط چند فیلم در بخش رقابت اصلی حضور داشت و انبوهی از فیلم‌ها از جمله فیلم «گمشدگان» که نخستین نقش‌آفرینی فاطمه معتمدآریا در سینمای ایران بود و امیدهای بسیاری به افتخارآفرینی گسترده در جشنواره فیلم فجر می‌رفت در بخش مرور اکران میشد.

بخش مرور، بخشی در جشنواره فیلم فجر بود که چندان مورد علاقه مدیران نبود و عجیب آنکه، فیلمساز به‌نوعی مجبور به حضور در این بخش بود و نمی‌توانست فیلمش را به هیچ دلیلی، از این بخش بیرون بیاورد که اگر چنین کاری می‌کرد، آن اثر را از اکران زودهنگام محروم می‌کردند.

همچنین دورانی که برای فیلم‌ها، سقف اکران چند هفته‌ای در نظر می‌گرفتند. سقفی که فیلم‌ها، چه می‌فروختند و چه نمی‌فروختند، سینماها می‌بایست آن فیلم را از پرده پائین می‌کشیدند و هیچ کف فروشی برای فیلم‌ها لحاظ نمی‌شد.

در دوران مدیریت سیدمحمد بهشتی فیلم «شاید وقتی دیگر» ساخته بهرام بیضایی را تا آخرین لحظات در جشنواره نپذیرفتند و وقتی این کار مورد اعتراض رسانه ها قرار گرفت مجبور شدند تا این فیلم را به جشنواره اضافه کنند که در نهایت، بدون هیچ توجهی، به این فیلم درجه ب دادند و یا اینکه «باشو غریبه کوچک» که اصلا در جشنواره شرکت داده نشد و تا ۴ سال در توقیف ماند و در نهایت به شکلی محدود به نمایش درآمد.

در دوران بهشتی حجم بسیار زیادی از بازیگران بزرگ سینمای پیش و پس از انقلاب که هم مردم و هم کارگردانان، از حضور آنها استقبال می‌کردند ممنوع‌الکار شدند و برخی در همین ممنوع‌الکاری، از دنیا رفتند و برخی دیگر دوره‌های طلایی عمر خود را در خانه سپری کردند.

جمشید هاشم‌پور، ایرج قادری، فرامرز قریبیان، ابوالفضل پورعرب، مهدی فخیم‌زاده، سعید راد و داود رشیدی از نجیب‌ترین بازیگرانی بودند که در دوره سیدمحمد بهشتی تا سالیان دراز ممنوع‌الکار و اذیت شدند.

در نخستین دوره‌هایی که سیدمحمد بهشتی بهشتی، سکان مدیریت جشنواره فجر را در دست داشت، تا چند دوره، هیچ بازیگر زنی واجد دریافت سیمرغ بلورین این بخش شناخته نمی‌شد و وخامت این امر وقتی مورد هجمه و اعتراض گسترده قرار گرفت که در دوره‌هایی، هیچ نامزد و برنده‌ای در بخش نقش مکمل زن نیز اعلام نشد.

اگر بیخیال اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر بشویم چگونه می توان بیخیال اعضای هیات انتخاب جشنواره شد؟ هیات انتخاب ۷ نفره ای که بنا به گفته تعدادی از اهالی فن سینما می توان لقب «ضعیف ترین هیات انتخاب ادوار» را به آن نسبت داد. از رعنا آزادی ور به عنوان یک بازیگر نه چندان پرکار و نه چندان حرفه ای که صرفا با بازی در نقش یک زن خشن و عصبی در زخم کاری به شهرت رسیده تا سعید سهیلی به عنوان کارگردانی که صرفا به ساخت فیلم های عاشقانه و کمدی سخیف مشهور است و گشت ارشاد وی با هر شماره نسبت به نسخه قبلی اش افت زیادی داشته تا دو روزنامه نگار و دو منتقد از جمله نفراتی هستند که باید آثار قوی ترین فیلمسازان کشور و چهره ترین بازیگران ایران را داوری کنند.

حالا و در جدیدترین اتفاقاتی که پیرامون سازمان سینمایی و جشنواره فیلم فجر با دبیری منوچهر شاهسواری در حال رقم خوردن است صحبت هایی دال بر حضور ۴ فیلم پر صداوصدا و حاشیه ساز از قبیل «قاتل وحشی»، «بی سر و صدا»، «آنتیک»،‌ «غریزه» به گوش می رسد که اگر واقعیت داشته باشد جشنواره فیلم فجر چهل و سوم جزو پر حاشیه ترین جشنواره های ادوار خواهد بود.

فیلم «قاتل وحشی» به کارگردانی حمید نعمت الله که بسیاری این فیلم را مهمترین فیلم نعمت الله می‌دانند و با بازی افرادی چون لیلا حاتمی، شهرام حقیقت‌دوست، امین حیایی، ستاره اسکندری، شهرام قاعدی بیش از ۵ سال است که توسط وزارت ارشاد توقیف شده است.

از جمله دلایل توقیف این فیلم به تراشیدن موهای لیلا حاتمی و خشونت های شبه‌اروتیک آن اشاره می شود و بسیاری مشکل اصلی این فیلم را قصه آن می دانند و نمایش این فیلم تا به امروز در دولت های حسن روحانی، شهید سیدابراهیم رئیسی نتوانسته پروانه نمایش دریافت کند و مواجهه دولت پزشکیان و تصمیم گیران سینمایی این دولت در مواجهه با «قاتل وحشی» زیر ذره بین است.

فیلم «بی سر وصدا» به کارگردانی مجیدرضا مصطفوی و با بازیگران همچون پیمان معادی، هانیه توسلی، مهران غفوریان، فرشته حسینی جزو فیلم هایی با موضوع اجتماعی است که به ماجرای ریزش معدن طبس اشاره دارد و در سد تصمیمات سازمان سینمایی ۲ دولت گیر کرده است.

سینمایی «آنتیک» به کارگردانی هادی نائیجی و بازی بازیگران چون پژمان جمشیدی، بیژن بنفشه خواه، ستاره پسیانی، آناهیتا افشار، امین نوروزی به ساخت یک امامزاده توسط ۲ شیاد اشاره دارد که اداره اوقاف جلوی نمایش این فیلم را گرفته است. البته این فیلم در زمان دولت شهید سیدابراهیم رئیسی مجوز ساخت گرفته و باید دید تصمیم گیران سینمایی دولت پزشکیان چه تصمیمی اتخاد می کنند.

سینمیی «غریزه» به کارگردانی سیاوش اسدی و بازی امین حیایی، پانته‌آ پناهی‌ها، ژاله صامتی و پردیس پورعابدینی با توجه به قصه اروتیکی که دارد بارها تا مرحله نمایش رفت اما هیچ دولتی جرعت ارائه پروانه نمایش به آن را نداشت.

هرچند بسیاری معتقدند پشت پرده عمده تصمیمات و حتی عزل و نصب های سازمان سینمایی با حسین انتظامی است و رائد فریدزاده به عنوان ریاست این سازمان صرفا در ویترین قرار گرفته و اختیاری از خود ندارد اما با این حال منتظریم تا ببینیم سازمان سینمایی و طبع آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توان جلوگیری از حاشیه های پیش آمده و حاشیه هایی که پیش بینی آنها دور از ذهن نیست را دارد یا ترجیح می دهد با همین سیاست سکوت کردن و برگزار نکردن نشست خبری و عدم پاسخ به مطالبات اصحاب رسانه و منتقدان کارهای خود را جلو ببرد و به احدی پاسخگو نباشد.

کیانوش رضایی- خبرنگار حوزه سینما و فعال رسانه*