به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، پس از سقوط نظام سیاسی سوریه و به تصاحب قدرت توسط تحریر الشام بازار تحلیل‌های سیاسی در مورد آینده سوریه داغ شده است. با توجه به پیشینه تروریستی تحریر الشام و تفکر رهبر این گروه -ابومحمد الجولانی قدیم- که اخیر با نام احمد الشرع به صحنه سیاسی سوریه آمده، خوش‌بینی به آینده سوریه را بسیار سخت کرده است. با این حال، رسانه‌های غربی و برخی کشورهای منطقه به ویژه ترکیه در حال رتوش تصاویر قدیمی از تحریر الشام و ارائه نسخه‌ای جدید و مدرن از آن هستند.
موضوعی که حتی در پوشش الجولانی هم کاملا مشهود است و او را با کت و شلوار و کراوات راهی نشست‌های دیپلماتیک می‌کند. اما بسیاری از ناظران بین المللی بر این باور هستند که هنوز برای قضاوت در مورد آینده حکومت تحت رهبری تحریر الشام زود است و باید منتظر عملکرد آنها در مدیریت کشور بود.
«حازم الغبری» -تحلیلگر سوری تبار ساکن آمریکا- و « جاشوا یافه» -کارشناس موسسه نشنال اینترست در مقاله‌ای به ارائه تحلیل‌ها در خصوص آینده سوریه به رهبری تحریر الشام و فرصت‌ها و چالش‌های آن پرداخته‌اند. لازم به ذکر است که ارائه این تحلیل به معنای تایید محتوای آن نبوده و صرفا با هدف برسی دیدگاه‌های مختلف در مورد آینده کشور سوریه ارائه شد.
بیشتر بخوانید:
مهره چینی ترکیه در سوریه / برنامه ریزی آنکارا برای حفظ نفوذ خود بر تحریر الشام
متن کامل این تحلیل به شرح زیر است:
یک گروه شورشی جهادی می خواهد کشوری با ثبات بسازد و اداره کند که با همسایگان خود در صلح باشد و جامعه بین المللی آن را به رسمیت بشناسد. به همان اندازه که این تضاد غیرممکن به نظر برسد و احتمال ختم شدن آن به شکست و خشونت وجود دارد، دلایلی هم هست که که یک نتیجه مثبت را قابل دستیابی می‌سازد.
دو هفته از سقوط ناگهانی رژیم اسد می‌گذرد و وضعیت در سوریه به طرز شگفت انگیزی با ثبات است. این مسئله با تسخیر پایتخت توسط شورشیان جهادی همخوانی ندارد که توسط فرماندهی رهبری می‌شوند که زمانی با القاعده و داعش ارتباط داشت. در جنوب، نیروهای اسرائیلی یک منطقه حائل را اشغال کرده و صدها حمله هوایی هدفمند به دارایی های نظامی دولت سابق انجام داده‌اند. در شمال و شمال شرق، دورنمای حمله ترکیه به کردها دور از ذهن نیست.
ناظران خارجی به دنبال تفسیر دلایل آرامش در دمشق با توجه به اینکه چگونه سوری‌ها پس از تقریبا چهارده سال جنگ داخلی خسته شده‌اند و به درس‌هایی که از سایر درگیری‌های داخلی در سایر کشورهای عربی آموخته اند، توضیح داده‌اند. اما مهمتر از همه، این وضعیت نسبتا به دلیل تمایل یک مرد به نام احمد الشرع -معروف به ابومحمد الجولانی- مهار شده که می‌خواهد به جهان نشان دهد او و پیروانش قادر به حکومت در صلح و سزاوار به رسمیت شناختن بین المللی هستند.
روزنامه نگاران، دانشگاهیان و دیگر صاحب نظران با مرور نحوه مدیریت الشرع و هیئت تحریر الشام در استان ادلب در طول جنگ داخلی، سعی در پیش بینی آینده دارند. تحلیلگران به دنبال شواهدی هستند که نشان می‌دهد چگونه این وضعیت جدید را در سطح ملی تفسیر کنند. نتایج مجموعه‌ای از تناقضات و پیام‌های مختلط است.
هیئت تحریر الشام از یک طرف سال گذشته، تلاش کرد قانون اخلاق عمومی را تصویب کند که مشروبات الکلی را ممنوع و یک نیروی پلیس اخلاقی [م: گشت ارشاد] را در گشت‌های روزانه مستقر می‌کرد و از سوی دیگر، زمانی که این پیشنهادها باعث ایجاد اصطکاک بین علمای دین، سایر گروه‌های مسلح، مردم و گروه‌های کمک بین‌المللی شد، از آن عقب نشینی کرد. این امر باعث شد الشرع بگوید که دولت نباید اسلام را تحمیل کند، بلکه مردم را تشویق کند که از روی میل خود به دنبال دین باشند.
الشرع به دلیل کمک به جذب سرمایه گذاری خارجی و حفظ عملکرد برق و خدمات پزشکی مورد ستایش قرار گرفته و در عین حال به دلیل اینکه در مواجهه با اعتراضات مردمی مانند یک مستبد حکومت می‌کند مورد انتقاد قرار گرفته است. در نتیجه، کارشناسان در مورد اینکه چه نسخه ای از هیئت تحریر الشام در حال حاضر بر پنجمین کشور عربی بزرگ از نظر جمعیت حکومت می‌کند، سردرگم هستند؛ کشوری که با بیش از 20 میلیون شهروند در وضعیت نامعلومی بین اسرائیل، لبنان، ترکیه و عراق قرار دارد.
تلاش‌ها برای مرور یک پدیده در سال‌های گذشته، فرصت دیدن حال را از بین می‌برد. شرایط کنونی اهداف احمد الشرع را شکل می دهد. او روی به رسمیت شناخته شدن جنبش خود توسط مردم سوریه و جامعه جهانی متمرکز شده و با این کار، خود را در موقعیتی تنگ قرار می دهد که بازگشت به عقب را برای او دشوار می‌کند. او جاه طلبی برای جهاد فراملی را کنار گذاشته، تعامل با غرب و همچنین راه حل دیپلماتیک با اسرائیل را در دستور کار قرار داده و نیاز به حمایت از همه اقلیت‌های مذهبی را اعلام کرده است. او همچنین قول داده که تمام شبه نظامیان را از خدمت خارج و خدمت اجباری را به ارتش داوطلب را لغو کند تا اینکه همه سلاح‌ها در دست دولت قرار بگیرد و حتی پیشنهاد کرد که ممکن است هیئت تحریر الشام را به نفع بازسازی نهادهای دولتی که منعکس کننده تنوع کشور هستند، منحل کند. علیرغم اظهارنظرهای پراکنده که از سوی برخی از اعضای گروه او درباره موضوعات کلیدی، مانند نقش‌های زنان و قوانین شریعت مطرح می‌شود، احمد الشرع به گفتن همه چیزهای درست برای مخاطبان محلی و غربی ادامه می‌دهد.
شرایط موجود برای مردی که عملا به موفق‌ترین رهبر جهادی در دوران پس از 11 سپتامبر تبدیل شده کاملا قابل توجه است. تحریر الشام در آستانه دستیابی به چیزی است که هیچ گروه جهادی دیگری نمی توانست آرزوی آن را داشته باشد؛ یعنی کنترل یک کشور مستقل که قادر است به صورت بین المللی به رسمیت شناخته شود. نه طالبان و نه حتی داعش نمی توانند چنین چیزی را ادعا کنند. حتی بسیاری از مردم سوریه که به حقوق و آزادی‌های لیبرال اهمیت می‌دهند، احتمالا از دولتی متشکل از اسلام گرایان میانه رو از جمله تحریر الشام حمایت کنند. البته نمی‌توان نیم قرن تحریم‌های اقتصادی و انزوای بین‌المللی [نظام اسد] و تاثیر نظام استبدادی او بر امیدها و انتظارات مردم را نادیده گرفت. به دلیل محدودیت‌های شدید اعمال شده توسط قانون اضطراری که از اوایل دهه 1970 اجرایی شده، شهروندان عادی فقط دنیای دوتایی دولت و مسجد را می شناسد و نه جامعه مدنی.
حرکت احمد الشراع به سمت مرکز، او را در یک تعادل ظریف با سوری‌ها از همه طرف قرار می‌دهد و دولت انتقالی او به ناچار با انتقاد و اعتراضات برخی تفکرات مواجه خواهد شد. شهروندان عادی سوریه خواهان حفظ منافعشان هستند. دمشق پنجشنبه گذشته شاهد اولین اعتراض بزرگ خود به دلیل اظهارات سخنگوی هیئت تحیر الشام در مورد نقش زنان در جامعه بود. توانایی الشرع برای حفظ تعادل در حال حاضر ممکن است تنها به این دلیل امکان پذیر باشد که مبارزانی که خانواده اسد را پس از دهه‌ها سرکوب راندند، معتقدند که شاهد لحظه‌ای تاریخی هستند که کشور را برای نسل‌ها تعریف خواهد کرد.
احتمالا هر یک از مبارزان سوریه‌ای انگیزه‌های مختلفی داشته باشند. یکی از انگیزه‌های آنها روایتی است که تلاش‌ها برای ارائه تصویری مناسب از ادلب را نشان می‌دهد که بر اساس آن یک دولت کارآمد و یک جامعه باثبات در چارچوب گسترده اسلامی به عنوان الگویی برای مردم سوریه در همه جا به دنبال جایگزینی برای ایجاد شود. ممکن است آنها مخالفتی با به اشتراک گذاشتن قدرت با دیگر جناح‌های محلی و خارج نشین نداشته باشند اما همچنین انتظار دارند که توانایی‌ها و مشارکت‌ها آنها مورد احترام قرار گیرد.
جامعه بین‌المللی به‌ویژه ایالات متحده و اسرائیل در مورد این ادعا که الشرع و هیئت تحریر الشام جهادگرایی را کنار گذاشته‌اند، محتاط‌تر هستند. برای ایالات متحده، الشرع مسئول تلفات آمریکاییها و ائتلاف در عراق است و به عنوان همکار ابومصعب الزرقاوی شناخته می‌شود. تحریر الشام برای اسرائیل برای اسرائیل شبیه حماس است؛ نمونه‌ای غیرقابل انکار از خطر اعتماد به دشمنان هنگامی که اظهارات جسورانه و در نهایت بی‌اساس درباره تغییرات اساسی می‌کنند. نمونه‌هایی از چنین تغییر بنیادین در ایدئولوژی اسلام گرایانه در منطقه بسیار نادر است؛ مقتدی صدر عراق بیش از آنکه قاعده باشد یک استثنای ناقص است.
الشرع برای بازسازی زیرساخت ها، اقتصاد و نهادهای کشور به حمایت اقتصادی و فنی قابل توجهی از سوی جامعه بین المللی نیاز دارد. سطح این حمایت به تمایل دولت ترامپ برای تعامل با دولت جدید دمشق بستگی دارد، به این معنی که الشرع باید به واشنگتن در مورد نیات خود، به ویژه در قبال اسرائیل، اطمینان دهد. نتانیاهو به صراحت گفته است که به دنبال کاهش تهدید درازمدت از سوی ارتش احیا شده سوریه علیه اسرائیل است، بدون اینکه قصد دارد به درگیری گسترده تر با دولت انتقالی تبدیل شود. او حتی گفته است که از بررسی روابط با دولت جدید سوریه حمایت می کند. اگر الشرعه بخواهد روابط با اسرائیل را در پایه جدیدی قرار دهد، باید راهی برای برقراری ارتباط با اسرائیلی‌ها بیابد، بدون اینکه افکار عمومی سوریه را در این پنجره محدود از حسن نیت که دولت انتقالی در حال حاضر از آن برخوردار است، بیابد. در این تلاش، او از علاقه شگفت انگیز بسیاری از جوانان سوری برای روابط مثبت تر با اسرائیل بهره مند خواهد شد.
چالش دولت بعدی ترامپ یادگیری رمزگشایی از نیات و انگیزه‌های احمد الشرع است. او ممکن است جایگزینی دلپذیر برای رهبران تندرو جهادی در منطقه ارائه کند، اما این بدان معنا نیست که پیروان او به دنبال راه‌های دیگری برای اسلامی کردن ماهرانه جامعه و صدور ایدئولوژی اسلام‌گرایانه خود در منطقه نیستند. اوباما و بایدن در مورد احترام به قوانین بین‌الملل و ایجاد یک فرآیند انتقالی در مورد سوریه پیام‌های فضیلتی زیادی ارائه کردند. با این حال، آنها هرگز انتظارات روشنی نداشتند و رژیم اسد را به این تعهدات پایبند نگه داشتند. پرزیدنت ترامپ باید رویکرد واقع بینانه تری داشته باشد و دولت جدید را در قبال تعهداتش در ازای هرگونه حمایت یا به رسمیت شناختن بالقوه مسئول بداند و در عین حال اذعان داشته باشد که مردم سوریه در نهایت بهترین افراد برای مقابله با رادیکالیسم هستند.
انتهای پیام/
نظر شما