به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ در عصر انفجار اطلاعات، وفاداری مخاطب به رسانهی ملی دیگر امری بدیهی و خودکار نیست؛ بلکه مشروط به کیفیت، صراحت و توانایی آن رسانه در پاسخگویی به نیازهای روز است. گزارش پیشرو با واکاوی سه محور کلیدی، به تبیین علل گریز مخاطبان از رسانههای رسمی و راههای بازگرداندن اعتماد و اقبال عمومی میپردازد
در این گزارش نخست ریشهیابی و علل روی آوردن مردم به رسانههای غیررسمی بررسی میشود، در ادامه آن، اقدامات لازم برای افزایش ظرفیتهای رسانهای در دو بعد داخلی و خارجی تحلیل میگردد و در نهایت، راهبردهای عملی برای بیتوجهی مردم به سفرهی خبری بیگانه ارائه شده و چارچوبی برای گذار از وضعیت کنونی به رسانهای توانمند، کنشگر و مورد اعتماد ملی ترسیم میشود.
در ادامه با محمد لسانی کارشناس حوزه رسانه مصاحبه کردهایم که مشروح آنرا میخوانید؛
برای افزایش ظرفیت رسانهها نیاز به صدا و سیمایی خارج از مرزها هستیم
محمد لسانی در توضیح افزایش ظرفیت رسانهای گفت: رسانه در دو بعد داخلی و خارجی میتواند کنشگری داشته باشد. در بعد داخلی مبتنی بر تبیین و گفتگو با مردم و پاسخ گویی به مشکلات آنها است، در بعد خارجی هم عملا مدافع کنشها و اقداماتی است که رخ میدهد.
باتوجه محدودیتی که خارجیها برای سازمان صدا سیما بخصوص در شبکههای بینالمللی مثل العالم و پرس تیوی ایجاد کردهاند، نظام اسلامی نیاز به صدا و سیمایی در خارج از مرزها دارد. بنابراین باید ظرفیتهای رسانهای خارجی خود را اعم از: انسان رسانهها، دیپلماسی عمومی و استفاده از فضای رسانههای خارجی را افزایش دهیم. وی در ادامه تاکید کرد: برخی اوقات شاهد هستیم مطالبی از چهرههای مطرح رسانههای خارجی منتشر میشود که این کار استفاده از ظرفیت رسانه است.
بی توجهی به سفره خبری بیگانه با سه مولفه جذابیت، تنوع و ارضای نیاز خبری محقق میشود
مشاور رسانه رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران دررابطه با وجود رسانه منتقد و مطالبه مردم از میزان نقد بیشتر گفت: سه مولفه مهم در رسانه شامل تنوع، جذابیت، ارضای نیازهای خبری است. زمانی که این سه مولفه وجود داشته باشد کسی به سفره خبری بیگانه سر نمیزند حال اگر افکار عمومی میزان نقد بالاتری را طلب میکنند و احساس میکنند تملق و محافظه کاری در فضای خبری حاکم است نشان میدهد نتوانستهایم بر اساس نیاز مردم با آنها گفتوگو کنیم.
لسانی گفت: لازم است سوالات صریحتر و گفتگوهای داغتر صورت گیرد. هنچنین انتقاد و چالش کشیدن وجود داشته باشد. بخشی از این موضوع به فرهنگ ملی مربوط میشود که فرهنگ ملی باید در انتقاد پذیری صحیح تقویت شود. اگر شاهد خللی در رسانه هستیم، بخشی از آن مربوط به فرهنگ ملی است.
رسانه ملی امروزه جوابگوی نیاز ملی نیست باید مورد موشکافی قرار گیرد/ ارتقای قالب فنی تلویزیون مبتنی برIPTV و شکل دهی VOD در تلویزیون
محمد لسانی با بیان اینکه رسانه ملی جوابگوی نیاز مردم نیست، به عواملی که منجر به روی آوردن مردم به رسانههای دیگرشده اشاره کرد وگفت: رسانه ملی امروزه جوابگوی نیاز ملی نیست باید مورد موشکافی و تحقیق قرار گیرد.
وی در ادامه توضیح داد: این موضوع جوانب مختلفی را در بر میگیرد، یکی از آن مسائل ترندهای جهانی و جریانهایی است که شکل گرفته و رسانه ملی را بی اعتبار کرده است. مسئله دیگر عدم بروز بودن رسانه تلویزیون از نظر فرمت و قالب ( نه از نظر محتوا) منجر به روی آوردن به رسانههای غیر ملی خواهد شد.
لسانی در ادامه افزود: درکشورهای پیشرفته این الگو و قالب تلویزیون روبه افول بوده و نزدیک ۱۰سال است از آن عبور شده است. بنابراین باید قالب فنی تلویزیون خود را ارتقا دهیم و مبتنی بر IPTV وتلویزیون تعاملی، کنش داشته باشیم و VOD در تلویزیون شکل دهیم.
عقب ماندگی صدا و سیما با شکل گیری قالبهای جدید پخش نمایشی در خارج از تلویزیون
وی در ادامه افزود: امروزه قالب های جدید پخش نمایشی در خارج از تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی درحال شکل گیری است این موضوع را اگر فاجعه در نظر نگیریم در خوشبینانهترین حالت باید یک عقب ماندگی ساختاری بدانیم.
لسانی در خصوص رویکرد رسانه ملی گفت: امروزه رویکرد تلویزیون بهگونهای بوده که امکان زیست بدون تماشا و بدون نیاز تلویزیون ایران را فراهم کرده است. این درحالی است که فضای مجازی نرخ بالاتری حتی در قشر مذهبی و بهخصوص جوانان پیدا کرده بهطوری که استفاده از فضای مجازی از ۵ تا ۱۰ برابر رسوخ یافته درحالی که مصرف تلویزیون تقریبا روبه صفر میل کرده است. عوامل مختلفی در ایجاد چنین شرایطی دخیل است. از عمده دلایل آن میتوان به محتوایی و مدیریتی و همچنین فنی وجهانی بودن آن اشاره کرد.
مخاطب به دنبال اخبار موثق و معتبر است / مرجع شدن رسانه در زمان بحران در گرو رفع نگرانی اعتبار و جذابیت آن است
این کارشناس رسانه در رابطه با کارکرد رسانهها در زمان بحران توضیح داد: در زمان بحران مخاطب دنبال امنیت روانی، خبر موثق و معتبر است و مجموعه عواملی که باعث میشود رسانه در زمان بحران مرجع شود شامل: اعتبار، جذابیت، رفع نگرانی، هم حسی و هم دلی، همه در کنار هم مولفههایی است که منجر به انتخاب رسانه مرجع میشود. از عوامل دیگر، بحث دسترسیهای خاص است. رسانهای که دسترسی خاصی دارد مثل کسی است که همه میدانند جنس خبرش خاص و بیهمتاست.
شاهد ناترازی در ایده پردازی مدیریت، تولید و مصرف رسانه هستیم/ در طراحی رسانهای، مهارت و جسارت بهخرج ندادهایم
محمد لسانی با انتقاد از نظام رسانهای گفت: در رسانه شاهد ناترازی در ایده پردازی مدیریت، تولید و مصرف رسانه هستیم. امروزه نظام رسانه کشور و همچنین زیست جهان رسانه ایرانی دچار اختلال است و همین موضوع باعث شده مصرف رسانههای غیر رسمی زیر زمینی و پنهانی، بیشتر شود.
این کارشناس رسانه در ادامه افزود: از طرف دیگر، با هجوم مدها و نیازهای غیر معمول رسانه، تولید و تقاضا، تبدیل به بازار سیاه شده است.
وی با تقسیم بندی رسانه، آنرا به دارک وب تشبیه کرد و گفت: زیست رسانه ایرانی یک قسمت قابل رویت و یک قسمت نامرئی دارد که مانند دارک وبی میباشد که قسمت تاریک اینترنت بوده و حجم بسیار زیادی از مراودات و تبادلات را در خود جای داده است. این کارسناس رسانه در ادامه افزود: این موضوع نمایانگر این است که به طراحی، تولید، مصرف و درحالت کلانتر، به نظام چرخش اطلاعات در کشور اهمیتی نمیدهیم.
لسانی در ادامه افزود: مهندسی ساختمان رسانه در کشور به نحوی است که میبینم مجلات در اوج کساد هستند همچنین روزنامه ها در ضعیف ترین حالت خود به سر میبرند و رادیو تلویزیون تبدیل به رسانه سالمندان شدهاند و فضای مجازی نیز دارای سیاه چالههای بزرگی از محتواهای عجیب میباشد. همه این موارد نمایانگر این است که در طراحی رسانهای مهارت و جرئت و جسارت بهخرج ندادهایم و آثار و پیامد آن سالهای آینده بیشتر نمود پیدا خواهد کرد.
گلوگاههای انتشار اخبار جعلی مسدود شوند
محمد لسانی به وضعیت انتشار اخبار جعلی در رسانهای داخلی اشاره کرد و گفت: بایدگلوگاههایی که تولید خبر جعلی میکنند شناسایی و مسدود شوند این گلوگاهها شامل: 1- ضعف در روزنامه نگاری وخبرنگاری، اینکه مولفههای خبر بدون توجه و دقت خبری منتشر میشوند. 2- با آمدن رسانههای مجازی بحث هنجار شکنی، اقرار و افشاگری در میان است که منجر میشود بهسمت روزنامه نگاری زرد پیش رویم. 3- بحث کاربران خرد شبکه های اجتماعی است که تولیداتی انجام داده یا مطالبی را از جایی یافته و منتشر میکنند. در بسیاری از مواقع چون نظارت خوبی در رسانهها صورت نمیگیرد خبر ظرف چنددقیقه از کف شبکه تا پیشانی یک رسانه جهش پیدا میکند این موارد جای تاسف دارد و باید این مجاری و گلوگاه مسدود شوند.
مشاور رسانه رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در انتها با اشاره بر راهکارهای مسدود سازی این گلوگاهها بیان کرد: هرکدام راهکاری مجزا دارد، برای خبر نگاری ضعیف باید از طریق تقویت سردبیری و هیئت تحریریه اقدام شود. برای روزنامه نگاری زد با قوانین سخت برای حمایت از حقوق مخاطبان و جلوگیری از تحریک احساسات به نفع منافع قدرت و ثروت اقداماتی صورت گیرد. وتقویت سواد رسانه استقرار سپر دفاع روانی برای کاربران خرد در نظر گرفته شود.
در نتیجه در عصر حاضر، رسانه به عنوان رکن اساسی شکلدهی به افکار عمومی و کانون گفتوگوی ملی، با چالشها و فرصتهای بیسابقهای روبرو شده است. مصاحبه با محمد لسانی، کارشناس و مشاور رسانهای، تصویری چندبعدی و نقادانه از وضعیت کنونی رسانههای ایران، بهویژه رسانه ملی، ترسیم کرد.
در این گفتوگو، لسانی با تشریح نقش دو وجهی رسانه در عرصه داخلی (تبیین، گفتوگو و پاسخگویی) و بینالمللی (دفاع از کنشهای نظام)، بر لزوم تقویت ظرفیتهای رسانهای در خارج از مرزها تأکید ورزید. اما نقطه کانونی تحلیل او، معطوف به ناتوانی رسانه ملی در پاسخگویی به نیازهای مردم است؛ موضوعی که به زعم او، نتیجه ترکیبی از عوامل مدیریتی، محتوایی، فنی و فرهنگی میباشد.
وی با اشاره به افول الگوهای سنتی پخش و غلبه قالبهای نوینی مانند IPTV و VOD در جهان، هشدار میدهد که عدم تحول فنی و محتوایی در صداوسیما، نه تنها آن را به رسانهای برای «سالمندان» تبدیل کرده، بلکه باعث رونق «بازار سیاه» رسانهای و گسترش زیست نامرئی مخاطبان در فضایی مشابه «دارک وب» داخلی شده است.
خبرنگار: علیرضا جانی
انتهای پیام /
نظر شما