عبدالرضا فرجی‌راد؛ کارشناس ارشد ژئوپولیتیک و سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: مشکلات آبی با افغانستان با ساز و کارهای بین‌المللی مرتفع نمی‌شود. از طریق دیپلماسی موثر، بخش کوچکی از مشکلات را می‌توانیم برطرف کنیم اما واقعیت این است که در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که هم خشک است و هم آب و هوای متغیر دارد.
بیشتر بخوانید؛
شرط طالبان برای پرداخت حقابه ایران
این کارشناس ارشد ژئوپولیتیک تصریح کرد؛ سه راهکار پیرامون چالش آبی با افغانستان قابل بررسی است که عبارتند از:
۱) دیپلماسی: با روش دیپلماسی حداقل می‌توانیم حق آبه هیرمند را بگیریم.
تحریم‌ها باعث شده تا ایران به طالبان فشار نیاورد
۲) فشارهای قانونی: افغانستانی‌ها ابزاری به نام آب در اختیار دارند و ما هم ابزارهایی مانند حضور نزدیک به ده میلیون مهاجر در ایران داریم. یکی از دلایلی که ایران به طالبان فشار نمی‌آورد این است که ما حدود دو تا سه میلیارد تجارت سالانه با طالبان داریم و مجبوریم این تجارت را حفظ کنیم زیرا کشور در بحران ارزی است و نمی‌توانیم مثلا حدود شش ماه این تجارت را متوقف کنیم تا طرف مقابل به بخشی از درخواست‌ها تن دهد اما اگر تحریم ها رفع شوند و مثلا سه تا چهار میلیون نفت صادر کنیم، می‌توانیم به طالبان فشار بیاوریم البته نه به نحوی که احساس کنند تحقیر می‌شوند و مقاومت کنند.
طالبان آب را مانند نفت می‌داند
۳) معامله با طالبان: واقعیت این است که افغانستانی‌ها چه زمان طالبان و چه زمان پیش از آن خواهان معامله بر سر آب هستند. اشرف غنی در سخنرانی‌اش با عصبانیت گفت: «آب نمی دهیم تا شما نفت ندهید». این ذهنیت حتی از زمان ظاهر شاه و قراد ۱۹۵۱ وجود داشت و اکثریت مردم این کشورهم با این سیاست هم نوا هستند. افغانستانی ها به نبال نفت یا گرفتن امتیازاتی در بند چابهار هستند. البته بر این باورهستم که معامله با طالبان در آخرین مرحله قرار دارد و اگر سایر ابزارهای دیپلماسی موثر نبود معامله با طالبان آخرین راهکار است.
راه ایجاد صلح و امنیت در سیستان و بلوچستان توسعه آبی است
وی درباره راه حل برقراری صلح و امنیت در سیستان و بلوچستان گفـت: اگر بخواهیم روند تداوم‌زا برای توسعه آبی در سیستان و بلوچستان داشته باشیم باید این استان پر آب شود؛ اگر پر آب شود، پرجمعیت می‌شود و هرچه جمعیت این استان بیشتر شود صلح و امنیت در این منطقه هم بیشتر می شود.
ثروت و تولید علم راهکارهای توسعه جنوب شرق ایران هستند
سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان در ادامه گفت: با وجود سه راهکار فوق باید پرسید آیا هیرمند می‌تواند عامل توسعه جنوب شرقی ایران شود یا خیر؟ پاسخ این پرسش خیر است. هیرمند صرفا می توناند بخشی از مشکلات را حل کند. پس راه حل چیست؟ راه‌حل برطرف کردن مشکلات ناشی از خشکسالی چه برای جنوب شرق، چه مناطق مرکزی و جنوبی، «ثروت و تولید علم» است. بخشی از آب کشور ما از سلسه جبال البرز و زاگرس تامین می‌شود. چرا کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس بحران آب ندارند؟ زیرا این کشورها اولا ثروت دارند و ثانیا از اصول علمی استفاده می‌کنند. چرا ما نمی‌توانیم مشکلات آبی کشور را حل کنیم؟ آیا وسعت کشور ما از عربستان بزرگ‌تر است؟ بخشی از کشور ما که نیاز به آب دارد از نظر وسعت از بخش خشک عربستان کوچک‌تر است اما عربستان از تجربیات علمی دنیا استفاده کرده است.
مساله آب به طور مستقیم با تحریم‌ها در ارتباط است
وی افزود: ما هم اگر بخواهیم از همین شیوه را در پیش بگیریم اولا باید تحریم‌ها را برطرف کنیم زیرا مساله آب به طور مستقیم با تحریم‌های بین‌المللی در ارتباط است. وقتی کشوری پول ندارد به جای تدوین «استراتژی آب» و برنامه‌ریزی برای «طرح‌های توسعه آبی» به سمت کارهای کوچک و ضعیف کشانده می‌شود. تجربیات زیادی در جنوب خلیج فارس برای استفاده مهیا است، چرا باید به دنبال آزمون و خطا برویم؟ دیپلماسی پویا، به دست آوردن پول از طریق رفع تحریم‌های بین‌المللی، مدیریت و استفاده از تجربیات کشورهای دیگر مولفه‌های حل مشکل خشکسالی در کشور است.
فرجی‌راد گفت: یکی دیگر از چالش‌های ما عدم استفاده از سواحل کشور است. باید حدود ده تا بیست میلیون از جمعیت هشتاد و پنج میلیونی ایران در سواحل جنوبی گنجانده شود. در این جا هم پای رفع تحریم‌ها و وارد شدن ثروت به کشور به میان می‌آید زیرا زیرا شهرهای ساحلی نیازمند توسعه و ایجاد طرح‌های اشتغال‌زایی هستند تا مردم انگیزه داشته باشند و به این مناطق مهاجرت کنند و فشار از کلان شهرها نیز کم می‌شود. شهرهایی مانند دوبی، دوحه، شارجه همگی شهرهای توسعه یافته ساحلی هستند.
انتقال جمعیت سیستان و بلوچستان به حوزه‌های آبی مکران امکان‌پذیر است
وی در پاسخ به این پرسش که آیا موضوع انتقال جمعیت سیستان و بلوچستان به حوزه‌های آبی مکران عملی خواهد شد؟ گفت: بله چابهار یکی از مناطق بسیار زیبای کشور و دارای جاذبه‌های گردشگری بالا است. وقتی شهرهای کوچک را به شهرک‌های صنعتی و گردشگری تبدیل می‌کنیم این مناطق رونق پیدا می‌کنند. اگر تحصیل کرده‌های احساس کنند که در این مناطق فرصت‌های شغلی ایجاد شده به سمت جنوب کشور مهاجرت می‌کنند. با سکونت جمعیت حدود بیست تا سی میلیون نفری در مسیردو هزار و پانصد کیلومتری از خرمشهر تا چابهار از سویی استفاده از دستگاه‌های آب شیرین‌کن برای تامین آب شرب راحت‌تر خواهد شد و از سوی دیگر فشار از شهرهایی مانند تهران، قم، مشهد، اصفهان و ... کاسته می‌شود.
فرجی‌راد در زمینه عملکرد دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی آب با طالبان گفت: طرف دولت آقای روحانی با دولت جمهوری اشرف غنی طرف بود نه طالبان. اشرف غنی هر چند مقاومت می‌کرد اما گاهی مذاکرات تاثیر داشت و در زمان سیلاب هم تا حدودی آب را تامین می‌کرد اما این چند روز فیلم‌هایی بیرون آمد و دیدیم سیلاب در افغانستان راه افتاد اما این سیلاب را به شوره‌زار هدایت کردند.
انتهای پیام/
نظر شما