به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ انتقال پایتخت طرحی است که هرازچندگاهی به عنوان راه‌حلی برای رهایی از مشکلات تهران بر سر زبان‌ها می‌افتد و پس از مدتی نیز در میان انبوه ایده‌های متعدد به فراموشی سپرده می‌شود. این بار نیز قطار موضوع «انتقال پایتخت» به ایستگاه دولت چهاردهم رسیده و رئیس‌جمهور با تاکید بر مشکلات تهران از جمله بی‌آبی خواستار انتقال پایتخت به مناطق جنوبی و نزدیک دریا شده است.
بیشتر بخوانید؛
پزشکیان: مشکلات مداس مناطق محروم در یک‌سال حل خواهد شد
پزشکیان روز شنبه ۱۷ شهریورماه ۱۴۰۳ در بازدید از قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا، با اشاره به چالش‌های توسعه کشور گفته است: «اینکه بخواهیم همچنان منابع اولیه را از جنوب کشور و دریا به مرکز بیاوریم و تبدیل به محصول کنیم و دوباره برای صادرات به جنوب بفرستیم، به شدت توان رقابت ما را مستهلک کرده و کاهش می‌دهد.»
وی همچنین گفته است: «کمبود آب، نشست زمین، آلودگی هوا و امثال آن با تداوم سیاست‌ها و اقداماتی که تا به حال اجرا شده‌اند، فقط تشدید شده... اما انتقال مرکزیت سیاسی و اقتصادی هم به این شکل که ما خودمان در تهران بنشینیم و به مردم بگوییم جابجا شوند، ممکن نیست، باید ابتدا خودمان برویم تا مردم هم دنبال ما بیایند.»
در پاسخ به پرسش که چرا پزشکیان ایده انتقال پایتخت را در قرارگاه ساندگی مطرح کرد باید گفت چهار سال قبل، مدیران قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء با ارسال نامه¬ای به حسن روحانی پیشنهاد داده بودند که کار انتقال پایتخت را به صورت «کلیدی» و صددرصد رایگان به عهده بگیرند.
اما این اظهارات پزشکیان از سوی غلامحسین کرباسچی بی‌پاسخ نماند. شهردار اسبق تهران گفته است: «آقای رئیس‌جمهور گفته‌اند: نمی‌شود به مردم بگوئیم بروید و خودمان اینجا بنشینیم، باید اول خودمان برویم! من عرض می‌کنم: کجا می‌خواهید بروید؟! اگر آقای پزشکیان در دولت خود قصد دارند مسائل را خارج از مباحث سیاسی و احساسی مورد رسیدگی قرار دهند و بر کار کارشناسی تاکید دارند، باید این موضوع را مورد توجه قرار دهند که در گذشته در شهر تهران کار کارشناسی زیاد انجام شده است اما متاسفانه اداره شهر تهران در پیچ و خم‌های سیاسی افتاده است.»
اوایل سال جاری احمد وحیدی، وزیر کشور دولت سیزدهم نیزگفته بود:«انتقال پایتخت از سالیان طولانی مطرح بوده که این موضوع نیز باید به طور کارشناسی بررسی شود و نمی‌توان فوری تصمیم‌گیری کرد ضمن اینکه هزینه گزافی در حدود یک‌صد میلیارد دلار بودجه برای این کار لازم است.»
موضوع انتقال پایتخت همان طور که وحیدی گفته است پیشینه طولانی داد. این ایده هر چند از ابتدای انقلاب مطرح بود اما از سال ۱۳۹۲ به طور جدی به بحث گذاشته شد. در آن سال محمد جواد کولیوند نایب رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور مجلس و نماینده مردم کرج در مجلس شورای اسلامی گفته بود: «طرح انتقال پایتخت به معنی انتقال پایتخت به شهر دیگری نیست، بر اساس این طرح قرار است که در مدت مشخصی بخشی از امور پایتخت به یک شهر دیگر منتقل شود.» با این وجود مسئله انتقال پایتخت به طور جدی دنبال نشد.
آیا انتقال پایتخت تنها راه‌حل رهایی از مشکلات تهران است؟
پس از مرور تاریخچه مسئله انتقال پایتخت اولین سوالی که به ذهن متبادر می‌شود این است که آیا انتقال پایتخت تنها راه‌حل رهایی از مشکلات تهران است؟ محسن هاشمی رئیس سابق شورای شهر تهران در این زمینه گفته است: «صرف نظر از شعاری بودن و غیرقابل اجرا بودن این ایده به لحاظ تامین منابع و مشکلات زیرساختی، این روش پاک کردن صورت مساله به کجا خواهد انجامید؟ آیا با این نگاه سرنوشت همه کلانشهرهای ما، نابودی نخواهد بود؟»
وی همچنین گفته بود: «مشکلات امروزه تهران، ناشی از تصمیمات نادرست و عدم تصمیمات درست در پنج دهه اخیر است، اما می‌توان با اصلاح رویه‌های مدیریتی و تصمیم گیری صحیح و اجرای درست تصمیمات، این روند را اصلاح کرد و شهری مدرن، بی نظیر در منطقه و کم نظیر در جهان را از درون تهران بازآفرینی کرد.»
مهدی چمران رئیس فعلی شورای شهر تهران نیز در حاشیه جلسه امروز این شورا در واکنش به مطرح شده دوباره موضوع انتقال پایتخت گفته است: «دولت‌های مختلف این موضوع را مطرح کردند، اما به نتیجه مشخصی نرسید.»
وی همچنین با تاکید بر تمرکز زدایی از تهران گفته است: « چیزی که مهم است تقسیم مسائل کشور در همه استان‌ها و شهرها است و به نظر این کار ضرورت دارد. مشکل آب در سایر استان‌ها و شهرهای دیگر، حتی شهرهای کناردریا هم وجود دارد و آن‌ها مشکل آب شیرین دارند.»
پرسش دیگری که در این میان انبوه اظهارنظر مسئولین در این زمینه مطرح می‌شود این است که آیا نمی‌توان پایتخت سیاسی و اقتصادی را از یکدیگر تفکیک کرد؟
در زمینه ارزیابی مسئله انتقال پایتخت با مهرداد لاهوتی نائب رئیس اول کمیسیون برنامه و بودجه و محمد صالح جوکار رئیس کمیسون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
باید مهاجرت به تهران معکوس شود
لاهوتی به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: بحث انتقال پایتخت از سال‌های دور مورد مطالعه قرار گرفته است و در مناطق مختلف گزینه‌هایی برای پایتخت جدید در نظر گرفته شد حتی در اطراف تهران نیز زمینی برای آن لحاظ شد اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که وابستگی مردم به تهران بسیار زیاد شده است و باید تلاش کنیم تا این وابستگی کاهش یابد و مهاجرت به تهران معکوس شود.
وی افزود: قرار بود برای حل مشکلات تهران صنایع موجود در این کلانشهر بر اساس یک زمان‌بندی از تهران به استان‌های دیگر منتقل شود اما به علت وابستگی‌هایی که در تهران جود دارد این مسئله عملی نشد. در شرایط فعلی هر فردی بخواهد حتی یک اشتغال ساده هم داشته باشد باید به تهران بیاید.
شهرهای اقماری تهران از مسیر ایجاد خودشان منحرف شده‌اند
نائب رئیس اول کمیسیون برنامه و بودجه تهران تصریح کرد: ما چند شهر خوابگاهی از جمله پرند و پردیس در اطراف تهران داریم که از مسیر ایجاد خودشان منحرف شده‌اند، اصلا قرار نبود که جمعیت جدیدی در این شهرها ساکن شوند بلکه بنا بود مانند بسیاری از شهرهای صنعتی جهان، جمعیت شاغل در تهران از این اقمار به عنوان شهر خوابگاهی استفاده کنند. اما شهرهای اقماری تهران به علت مجتمع‌های صنعتی که در آن‌ها ایجاد شد برای مهاجران بسیار جذاب شده است.
وی افزود: شهرهای اقماری تهران باید نقش کمکی داشته باشند اما متاسفانه یکی از روسای‌جمهور سابق در بازدیدش از یکی از شهرهای اقماری تهران گفته بود باید مجتمع صنعتی آن منطقه تقویت شود در حالی که اصلا قرار نیست در شهرهای اقماری، شهرک صنعتی ایجاد کنیم و جمعیت دیگری را از شهرستان‌ها به آن‌جا بیاوریم.
با شرایط اقتصادی کشور، انتقال پایتخت به صرفه نیست
نماینده لنگرود در واکنش به برآورد وزیر کشور سابق در زمینه انتقال پایتخت گفت: به نظر من با شرایط اقتصادی کشور انتقال پایتخت نه تنها به صرفه نیست بلکه غیرممکن است و باید مسائل تهران را مدیریت کرد و به سمت اصلاح وضع موجود رفت. کسانی که اکنون در تهران ساکن هستند اگر بتوانند در شهرستان‌ها شغل ثابت و پایدار بیابند به شهرهای خودشان بازمی‌گردند. من در روز ده‌ها مراجعه کننده دارم که علاقمندند در زادگاه خودشان مشغول به کار شوند.
باید ایجاد سرمایه‌گذاری های جدید در تهران متوقف شود
این عضو کمیسیون مستقلین مجلس تصریح کرد: باید ایجاد سرمایه‌گذاری های جدید در تهران متوقف شود. بیشترین بخش سرمایه‌گذاری های کلان کشور در تهران متمرکز شده و این وضعیت برای این شهر دردسرساز شده است. علاوه بر این برخی بخش‌های وزارتخانه‌ها نیز باید به شهرستان‌ها منتقل شوند.
وی با اشاره به سخنان پزشکیان در زمینه بحران آب در تهران گفت: هرچند سخنان رئیس‌جمهور در این زمینه درست است اما کم‌آبی تنها مسئله تهران نیست بلکه در تهران با انبوه مسائل دیگر از جمله زمین‌لرزه مواجه هستیم به طوری که پیش بینی شده اگر در تهران زمین‌لرزه بیاید در گام اول ممکن است نتوانیم برای سه میلیون نفر اقدام امدادی انجام دهیم. با این حجم جمعیت، تهدیدهای زیادی در کمین تهران است که کم‌آبی یکی از آن‌ها است و باید راه حل رهایی از این تهدیدها را بیابیم.
معاون اول رئیس‌جمهور رئیس کمیسیون انتقال پایتخت است
جوکار به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: طرح انتقال پایتخت مصوب شده و کمیسیونی هم برای آن تشکیل شده که در این کمیسیون دو نفر از اعضای کمیسیون شوراهای مجلس به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور حضور دارند. مسئله انتقال پایتخت در دولت‌های مختلف مطرح شد و اقداماتی نیز از جمله مکان‌یابی آن هم صورت گرفت. یکی از این نقاطی که برای پایتخت جدید در نظر گرفته شده در مسیر تهران – قم قرار دارد و نقاط دیگری هم در مسیر سمنان و برخی مراکز استان‌ها قرار دارد اما تاکنون تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه صورت نگرفته است.
فقط پایتخت «سیاسی» منتقل می‌شود
رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس گفت: منظور از انتقال پایتخت که دوباره بحث روی آن شکل گرفته، پایتخت سیاسی است و قرار نیست پایتخت اقتصادی و سیاسی توامان منتقل شود. زیرا پایتخت سیاسی لزوما پایتخت اقتصادی نیست در حالی که در تهران این دو با هم جمع شده و لذا باعث شده جمعیت زیادی به تهران مهاجرت کنند و این شهر دیگر پاسخ‌گوی نیازهای این جمعیت نیست. باید در جای دیگری پایتخت سیاسی برپا شود که شرایط حکمرانی اجرایی در سطح کشور داشته باشد.
وی با بیان این که دولت‌ها با موضوع انتقال پایتخت طبیعی برخورد نکردند، گفت: اگر دولت جدید به طور جدی پای کار بیاید و معاون اول جلسات کمیسیون را مرتبا تشکیل دهد، این طرح به نتیجه می‌رسد.
اگر پایتخت سیاسی منتقل شود، توزیع ثروت هم عادلانه‌تر می‌شود
جوکار گفت: اگر پایتخت سیاسی منتقل شود، وضعیت تهران تا حدود زیادی تعدیل می‌شود زیرا وزارتخانه‌ها از این شهر خارج می شوند و تهران از شرایطی که ساختار سیاسی کشور برای آن ایجاد کرده خلاص می‌شود. بسیاری از مراجعات مردم از شهرستان‌ها به تهران به علت رجوع به دستگاه‌های دولتی است و اتفاقا در توزیع ثروت و منابع هم عادلانه‌تر عمل خواهد شد.
وی در واکنشی متفاوت به هزینه بالای پایتخت تصریح کرد: اگر فقط ساختمان‌های چند وزارتخانه در طرح مولدسازی فروخته شود، هزینه مورد نیاز برای انتقال پایتخت سیاسی تا حدود زیادی تامین می‌شود اما چنانچه در این مسائل متوقف شویم، انتقال پایتخت هرگز عملی نخواهد شد.
انتقال پایتخت سیاسی کشور شجاعت می‌خواهد
وی با انتقاد از عدم عزم جدی دولت‌های پیشین در این زمینه گفت: دولت‌های قبل شجاعت لازم برای این کار را نداشتند و البته نمایندگان مجلس نیز بارها مکاتباتی را انجام دادند. انتقال پایتخت سیاسی کشور شجاعت می‌خواهد. تهران روز به روز در حال توسعه است و این خطرناک است. وقتی شخص رئیس‌جمهور به ضرورت انتقال پایتخت رسیده امیدواریم آن را اجرایی کند. در زمینه می‌توانند از تجربیات موفق کشورهایی که این کار را انجام داده‌اند نیز استفاده کنند.
انتهای پیام/
نظر شما