به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان، بازار پسته بهعنوان یکی از ستونهای اقتصاد کشاورزی شهربابک، نقشی کلیدی در اشتغالزایی و توسعه اقتصادی این منطقه ایفا میکند.
شهربابک، واقع در شمال غربی استان کرمان، یکی از مراکز مهم تولید پسته در ایران است. بر اساس دادههای اداره جهاد کشاورزی شهربابک، حدود ۲۰ هزار هکتار از اراضی این منطقه به کشت پسته اختصاص دارد که سالانه بیش از ۱۵ هزار تن محصول تولید میکند. این حجم تولید، شهربابک را به یکی از قطبهای تولید پسته در کنار رفسنجان تبدیل کرده است. فعالیتهای مرتبط با پسته، از کشت و برداشت تا فرآوری و فروش، زنجیرهای از مشاغل را ایجاد کرده که شامل کشاورزی، کارگری فصلی، فرآوری در کارگاههای کوچک و بازاریابی است.
به گفته یکی از کشاورزان محلی، پسته نهتنها منبع درآمد اصلی ماست، بلکه برای صدها نفر در فصل برداشت کار ایجاد میکند. در سال ۱۴۰۳، گزارشها نشان میدهد که بیش از ۵ هزار نفر بهصورت مستقیم و غیرمستقیم در زنجیره تولید و عرضه پسته در شهربابک مشغول به کار هستند. با این حال، چالشهایی مانند نوسانات قیمت در بازار جهانی، کمبود نیروی کار متخصص در فرآوری و مشکلات دسترسی به فناوریهای نوین، رشد این بخش را محدود کرده است.
اهمیت بازار پسته در شهربابک از چند منظر قابل بررسی است. از منظر اقتصادی، این محصول بهعنوان یک کالای صادراتی، ارزآوری قابلتوجهی برای منطقه به همراه دارد و درآمد حاصل از آن به بهبود معیشت خانوارهای روستایی و شهری کمک میکند. از نظر اجتماعی، ایجاد مشاغل فصلی و دائمی، بهویژه برای جوانان و زنان در کارگاههای فرآوری، به کاهش مهاجرت به شهرهای بزرگتر مانند کرمان منجر شده است. مقایسه با مناطق مشابه مانند انار، که حدود ۱۰ هزار هکتار باغ پسته دارد، نشان میدهد که شهربابک به دلیل وسعت بیشتر باغات و تنوع ارقام پسته مانند اکبری و احمدآقایی، پتانسیل بالاتری برای اشتغالزایی دارد. با این حال، وابستگی بیش از حد اقتصاد محلی به پسته، خطر آسیبپذیری در برابر نوسانات بازار را افزایش داده است.
بازار پسته در شهربابک، فراتر از یک فعالیت کشاورزی، بهعنوان موتور محرکه اقتصاد محلی عمل میکند و تأثیرات عمیقی بر ساختار اجتماعی و اقتصادی منطقه دارد. تحلیل ساختاری نشان میدهد که زنجیره تولید پسته شامل مراحل کاشت، داشت، برداشت، فرآوری و صادرات است که هر مرحله فرصتهای شغلی متنوعی ایجاد میکند. بهطور خاص، برداشت پسته در ماههای شهریور و مهر، نیاز به نیروی کار فصلی را تا ۷۰ درصد افزایش میدهد و بیش از ۳ هزار کارگر فصلی، عمدتاً از روستاهای اطراف، در این دوره مشغول به کار میشوند.
زنان نیز در کارگاههای فرآوری، بهویژه در بستهبندی و درجهبندی پسته، نقش مهمی دارند و حدود ۴۰ درصد از نیروی کار این بخش را تشکیل میدهند. با این حال، فقدان زیرساختهای مدرن فرآوری، مانند دستگاههای پیشرفته جداسازی و بستهبندی، باعث شده که بخش قابلتوجهی از پسته خام به شهرهای دیگر مانند رفسنجان ارسال شود، که این امر سود اقتصادی شهربابک را کاهش میدهد.
پیامدهای این بازار در کوتاهمدت شامل افزایش درآمد خانوارها و کاهش نرخ بیکاری فصلی است. دادههای محلی نشان میدهد که خانوارهای وابسته به پسته در شهربابک، بهطور متوسط ۳۰ درصد درآمد بیشتری نسبت به خانوارهای غیرکشاورز دارند. در بلندمدت، توسعه این بازار میتواند شهربابک را به یک مرکز صادراتی پسته تبدیل کند، مشابه مدل موفق کاشان در تولید گلاب.
اما چالشهایی مانند نوسانات قیمت جهانی پسته، که در سال ۱۴۰۳ تا ۲۰ درصد کاهش یافت، و کمبود آب برای آبیاری باغات، پایداری این صنعت را تهدید میکند. ریشه این مشکلات به مدیریت ناکارآمد منابع آب، عدم سرمایهگذاری کافی در فناوریهای کشاورزی و ضعف در بازاریابی بینالمللی بازمیگردد. مقایسه با استان یزد، که با استفاده از سیستمهای آبیاری قطرهای بهرهوری باغات خود را افزایش داده، نشاندهنده نیاز شهربابک به نوسازی زیرساختهای کشاورزی است.
ابتدا برنامههای آموزشی برای کشاورزان و کارگران در زمینه روشهای نوین کشت و فرآوری برگزار شود. ایجاد تعاونیهای قویتر با حمایت مالی دولت میتواند به حذف واسطهها و افزایش سود کشاورزان کمک کند. همچنین، سرمایهگذاری در کارگاههای فرآوری محلی با تجهیزات مدرن، وابستگی به شهرهای دیگر را کاهش خواهد داد. توسعه بازارهای دیجیتال برای فروش مستقیم پسته و برندسازی محصول شهربابک در سطح ملی و بینالمللی نیز میتواند تقاضا و اشتغال را افزایش دهد. در نهایت، مدیریت بهینه منابع آب با استفاده از فناوریهای کممصرف، پایداری این صنعت را تضمین خواهد کرد.
خبرنگار: زهرا اسکندری
انتهای پیام/
نظر شما