در هر اکوسیستم پیچیده برخی عناصر چنان حیاتی و زیربنایی هستند که حضورشان کمتر به چشم می‌آید اما غیبتشان می‌تواند به فروپاشی منجر شود. اقتصاد یک کشور نیز از این قاعده مستثنا نیست و در میان چرخ‌دنده‌های عظیم آن حسابدار همان قهرمان گمنامی است که خون در رگ‌های تصمیم‌گیری مالی و اقتصادی جاری می‌کند. او نه در خط مقدم خبرهاست نه در صدر ستون‌های روزنامه‌ها اما هرگز نمی‌توان از نقش اساسی‌اش در تضمین سلامت مالی شرکت‌ها دولت‌ها و حتی کوچک‌ترین کسب‌وکارها چشم پوشید. این یادداشت دعوتی است به تأملی عمیق‌تر بر حرفه‌ای که اغلب مغفول می‌ماند اما بدون آن مفهوم شفافیت پایداری و توسعه تنها واژه‌هایی توخالی خواهند بود.

همانطور که شاعران با کلمات داستان‌ها می‌سرایند مهندسان با نقشه سازه‌ها می‌آفرینند حسابداران با اعداد واقعیت‌های مالی را به تصویر می‌کشند. زبان حسابداری زبانی جهانی است که مرزها را درمی‌نوردد و از سود و زیان یک شرکت کوچک تا ترازنامه یک کشور حکایت می‌کند. این زبان نه تنها به مدیران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه بگیرند بلکه ابزاری قدرتمند برای نظارت کنترل و جلوگیری از انحرافات مالی است. تصور کنید دنیایی بدون اعداد دقیق مالی جهانی که در آن هیچ کس نمی‌داند چه مقدار درآمد کسب شده چه هزینه‌هایی پرداخت شده و چه مقدار مالیات باید پرداخت شود. این کابوس همان واقعیتی است که بدون حضور حسابداران به سرعت رخ می‌نماید. آنها هستند که با دقت و وسواس هر تراکنش هر دارایی و هر بدهی را ثبت و طبقه‌بندی می‌کنند و در نهایت با خلق گزارش‌های مالی شفاف نور بر لایه‌های پنهان اقتصاد می‌افشانند. این گزارش‌ها نه فقط مجموعه‌ای از ارقام که ضربان قلب سلامت اقتصادی یک سازمان یا یک ملت‌اند.

نقش حسابدار تنها به ثبت و گزارش محدود نمی‌شود. در حقیقت آنها به عنوان مشاوران امین و تحلیل‌گران خبره در فرآیند بودجه‌ریزی مدیریت ریسک و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک حضوری پررنگ دارند. یک حسابدار ماهر می‌تواند با تحلیل روندهای مالی پیش‌بینی‌های دقیقی ارائه دهد و سازمان را از خطرات احتمالی برحذر دارد. آنها با دانش خود از قوانین مالیاتی و استانداردهای حسابداری به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا ضمن رعایت الزامات قانونی بهینه‌ترین مسیر را برای رشد و توسعه انتخاب کنند.

در کشوری مانند ایران که با چالش‌های اقتصادی متعدد روبروست نقش حسابداران بیش از پیش حیاتی می‌شود. در شرایطی که شفافیت اقتصادی می‌تواند به مبارزه با فساد کمک شایانی کند این حسابداران هستند که با استفاده از تکنیک‌های حسابداری قانونی می‌توانند ردپای تخلفات مالی را دنبال کرده و به افشای آنها کمک کنند. وقتی صحبت از جاماندگی تاریخی از قطار توسعه می‌شود باید به این نکته نیز اشاره کرد که بخشی از این جاماندگی ناشی از نبود اطلاعات مالی دقیق و قابل اتکا برای تصمیم‌گیران است. اینجاست که حسابداران می‌توانند با ارائه داده‌های صحیح به اصلاح مسیر و شتاب بخشیدن به حرکت کمک کنند.

با وجود اهمیت انکارناپذیر حرفه حسابداری در کشور ما با چالش‌هایی روبروست. از یک سو نیاز به بروزرسانی استانداردها و هماهنگی با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی IFRS احساس می‌شود. از سوی دیگر تحول دیجیتال و ظهور فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی و بلاکچین این حرفه را در آستانه یک دگرگونی بزرگ قرار داده است. آیا سیستم آموزشی ما برای تربیت حسابدارانی که بتوانند با این فناوری‌ها کار کنند و از آنها بهره‌برداری کنند آماده است؟ آیا مدیری که فقط بر کاغذ تصمیم می‌گیرد نه بر خاک واقعیت به اهمیت سرمایه‌گذاری در آموزش و توانمندسازی حسابداران پی برده است؟

این پرسش‌ها تلنگری است به همه ما. به جامعه حسابداران برای پویایی و نوآوری به دانشگاه‌ها برای هماهنگی با نیازهای بازار کار و به دولت و نهادهای قانون‌گذار برای درک عمیق‌تر از جایگاه این حرفه. حسابدار نه یک منشی اعداد بلکه ستونی از اعتماد و شفافیت است که پایداری اقتصاد بر دوش اوست. بیایید این قهرمان گمنام را قدر بدانیم و نقش اساسی‌اش را در مسیر توسعه و پیشرفت کشور بیش از پیش برجسته کنیم. ما شاید خانه‌دار نشدیم اما این امید وجود دارد که با تلاش و شفافیت آجر به آجر پایه‌های اقتصادی مستحکم‌تری برپا کنیم که در آن هر شهروند حسرت سقفی امن را در دل نکارد.

ندا ترابی*

انتهای یادداشت/