به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، رفتارهای هیجانی، ریسک‌پذیری و سرکشی ویژگی‌های دوران نوجوانی هستند که معمولا خانواده‌ها را نگران می‌کند که مبادا فرزندشان به واسطه هیجانات این دوره مرتکب خطای جبران‌ناپذیری شود.
بیشتر بخوانید
بهناز کرمی: نحوه پاسخ به کنجکاوی‌های جنسی و عاطفی نوجوانان / تعصب و نصیحت ممنوع
احساس تمایل به ارتباط برقرار کردن با جنس مخالف و کنجکاوی یکی از چالش‌های دوران نوجوانی است و اگرچه تاحدودی طبیعی هستند اما ممکن است با رفتار اشتباه والدین منجر به تجربه رفتار پرخطر در نوجوان شوند که حتی آینده او را تحت تاثیر قرار دهند.
گاهی خانواده‌ها تصور می‌کنند که اگر چالش‌های مانند اعتیاد، فقر و آسیب‌هایی از این دست در خانواده آن‌ها نباشد و نوجوانشان تمام وقت خود را به تحصیل بپردازد، احتمال تمایل او به رفتار پرخطر صفر است اما وحید جهانمیری پزشک فعال در حوزه آسیب‌های اجتماعی تجربه متفاوتی از مواجهه با نوجوانان آسیب‌دیده دارد. وی در این باره به ایسکانیوز گفت: در مورد روابط آزاد جنسی و رفتارهای پرخطر بیش از اینکه نگران نوجوانان زباله‌گرد باشیم باید نگران نوجوان‌های عادی باشیم که در خانواده‌های معمولی زندگی می‌کنند.
جهانمیری توضیح داد: من بارها به جمع نوجوانان زباله‌گرد رفته‌ام و واکسن هپاتیت برایشان تزریق کردم یا تست اچ آی وی گرفتم اما این موضوع در بین آن‌ها چندان جدی نبود که اهل مواد مخدر بوده یا تجربه روابط جنسی داشته باشند. درگیری نوجوانان با مواد مخدر و روابط جنسی مختص حاشیه شهر نیست و این موضوع در حال حاضر نگران کننده شده است و در تمام نقاط شهر وجود دارد.
وی افزود: پدر و مادر این نوجوانان بعد از اینکه از موضوع اطلاع پیدا می‌کنند، باور ندارند که این کار را فرزند آن‌ها انجام داده است. شاهد بودیم که نوجوانان بسیاری که درگیر رفتارهای پرخطر هستند از خانواده‌هایی بودند که والدین اصلا انتظار نداشتند که فرزندشان مرتکب خطا شود.
این پزشک می‌گوید: من بارها به جمع نوجوانان زباله‌گرد رفته‌ام و واکسن هپاتیت برایشان تزریق کردم یا تست اچ آی وی گرفتم اما این موضوع در بین آن‌ها چندان جدی نبود که اهل مواد مخدر بوده یا تجربه روابط جنسی داشته باشند. درگیری نوجوانان با مواد مخدر و روابط جنسی مختص حاشیه شهر نیست و این موضوع در حال حاضر نگران کننده شده است و در تمام نقاط شهر وجود دارد.
اما پدر و مادر باید چه کنند؟ سراغ بهناز کرمی روانشناس و استاد دانشگاه رفتیم و از وی دربازه نحوه برخورد با کنجکاوی‌های جنسی نوجوانان پرسیدیم و اینگونه پاسخ داد: در این دوره سطح اضطراب در افراد افزایش پیدا می‌کند و دچار دغدغه‌های مختلف از جمله مشکلاتی در حوزه تحصیلی می‌شوند. سوالات و ابهامات بسیاری درباره موضوعات جنسی، مرگ و زندگی بعد از آن، دلایل خلقت و غیره در ذهن نوجوان شکل می‌گیرد که اگر همراه خوبی برای آن‌ها نباشیم، دچار افسردگی می‌شوند.
استاد دانشگاه توضیح داد: یکی از مهم‌ترین بحران‌های این دوره تمایل به ارتباط با جنس مخالف است. عوامل مختلفی از جمله تیپ شخصیتی، وضعیت خانوادگی، وضعیت خلقی و محیط فرهنگی در این موضوع تاثیرگذار هستند. نوجوانان احساس استقلالی را در این دوره تجربه می‌کنند که حتی ممکن است فکر کنند که از نظر مالی باید مستقل شوند. این احساس استقلال ارتباط با جنس مخالف را هم در پی دارد. البته به این نکته توجه کنید که احساس ارتباط با جنس مخالف، احساسی طبیعی است و اگر نباشد باید شک کنید.
روانشناس توضیح داد: برای اینکه این احساس به بحران ختم نشود و نوجوان به سمت رفتارهای پرخطر نرود، در قدم اول والدین باید در دوران کودکی تربیت جنسی را آغاز کرده و کودک را آگاه کنند. البته تربیت جنسی به معنای آموزش مسائل جنسی نیست بلکه باید به اندازه فهم کودک او را آگاه کرد. مثلا در سه سالگی می‌توان آموزش مراقبت از نقاط حساس خود را به کودک یاد داد یا در پنج سالگی تفاوت دختر و پسر را در حد درکش به او آموزش بدهیم.
وی با اشاره به اینکه والدین باید آگاه باشند که نوجوان در این سن وارد کنجکاوی جنسی و عاطفی می‌شود، ادامه داد: والدین باید با نوجوان رفیق باشند و رفتارشان شکل نصحیت به خود نگیرد. باید محیط امنی را برای او فراهم کنند که بداند، می‌تواند هر صحبتی را بدون ترس از قضاوت شدن یا برخود بد، مطرح کند.
پژوهشگر خانواده عنوان کرد: اگر تربیت جنسی از کودکی وجود نداشته باشد و در نوجوانی هم فضای امنی برای گفت‌وگو در خانواده فراهم نشود، نوجوان در مواجهه با چالش‌های این دوره سنی آسیب‌پذیر می‌شود.
روانشناس با بیان اینکه والدین باید حدودی را در مقابل کودک و نوجوان رعایت کنند که آن‌ها مستقیما شاهد رفتارهای جنسی نباشند، توضیح داد: والدین باید درکنار رفتار تعاملی و همراهی با نوجوان نظارت هم داشته باشند که او وارد رفتارهای پرخطر نشود. در مقابل این نظارت نباید شکل تعصبات و کنترگری به خود بگیرد که نوجوان از ترس والدین پنهان‌کاری را یاد بگیرد.
استاد دانشگاه درخصوص نحوه برخورد والدین در مواجهه با نوجوانی که خطایی مرتکب شده است، توضیح داد: اگر والدین متوجه رفتار نامتعارف نوجوان با جنس مخالف شوند، در قدم اول نباید طوری رفتار کنند که نوجوان احساس کند ما مچ او را گرفته‌ایم؛ در واقع حریم شخصی او را خدشه‌دار نکنیم و شرایط طوری فراهم کنیم که خود او در این باره با ما صحبت کند. زمانی هم که شروع به صحبت کرد، از او استقبال کنیم. پدر و مادر هم باید هماهنگ باشند و اینطور نباشد که موضوع را از یکی از والدین پنهان کنند.
والدین باید قدرت پذیرش خود را بالا ببرند
وی افزود: والدین باید قدرت پذیرش خود را بالا ببرند و در کنار حفظ آرامش آگاهی فرزند خود را بالا ببریم تا متوجه بشود که چرا این شکل رابطه مشکل دارد. نوجوان قبل از 18 سالگی نباید وارد رابطه جنسی شود و در تمام دنیا هم این ملاحظات وجود دارد اما نوجوان باید بداند که احساسات شکل گرفته در درون او امری عادی است اما باید خط قرمزهایی داشته باشد؛ مثلا در فضای خصوصی و خلوت با جنس مخالف نباشد. نمی‌توان به صورت قطعی چهارچوبی را مشخص کرد بلکه هر خانواده‌ای فرهنگ و اعتقادات متفاوتی دارد اما باید به حریم نوجوان احترام گذاشت و باورش کرد تا اعتماد به نفس بالایی داشته باشد.
پژوهشگر خانواده اضافه کرد: اگر نوجوانان مهارت ارتباطی و توان نه گفتن را بلد باشند، کمتر آسیب می‌بینند. گاهی نوجوانان با افرادی بزرگتر از خود ارتباط برقرار می‌کنند و مورد سواستفاده مالی و عاطفی قرار می‌گیرند. والدین در مواجهه با این شرایط باید برخورد تعاملی داشته باشند. اقتدار پدر و مادر در زبان آن‌ها است و نباید تحقیر و قضاوت کرده و اعتماد به نفس نوجوان را تخریب کنند. آن‌ها باید برخورد دوستانه پیش بگیرند و گوش شنوا داشته باشند. به نوجوان اطمینان دهید که حتی اگر خطایی هم انجام داده، فرزند شما است و در کنار او هستید و با کمک هم بحران را حل می‌کنیم. نباید به نوجوان بگویید که بی‌قید و شرط حرف شما را بپذیرد بلکه باید با دلیل او را قانع کنید.
علیرضا شریفی‌یزدی روانشناس اجتماعی هم معتقد است که اعتیاد به فضای مجازی و آزاد گذاشتن کودک و نوجوان در این حوزه می‌تواند به دور شدن او از خانواده بیانجامد و این دوری کودک را در دام سواستفاده‌گران بی‌اندازد. وی در این باره به ایسکانیوز گفت: اعتیاد به فضای مجازی باعث می‌شود روابط خانواده تضعیف و تعاملات میان یک خانواده کمرنگ شود یا از بین برود. با کاهش تعاملات میزان گفت‌وگو و حل مسئله کاهش پیدا کرده، مشکلات بین زوجین تشدید و روابط میان نسلی میان یک خانواده، دچار مشکل می‌شود. در چنین شرایطی انسان‌ها فردگرایی شدید پیدا می‌کنند و به دلیل مشغولیت فکری حاصل از فضای مجازی افراد برای حل مشکلات، فکر نمی‌کنند.
وی افزود: مشکل دیگری که ایجاد می‌کند، این است که چون فرد در فضای مجازی با افراد زیادی ارتباط می‌گیرد و ارزش‌های آنان را دریافت می‌کند، با خانواده خود دچار تعارض فرهنگ شده و افراد از هم دور می‌شوند. در این شرایط خطر که این کودکان را تهدید می‌کند، این است که برخی شبکه‌ها هستند که کودکان را طعمه می‌کنند و از آن‌ها سو استفاده جنسی، مالی و اخلاقی می‌کنند.
شریفی‌یزدی با اشاره به خطر حضور مبتلایان به اختلال پدوفیلیا در جامعه و لزوم آموزش به کودکان و نوجوانان ادامه داد: خانواده تصور می‌کنند که افراد پدوفیل انسان‌های غریبه هستند اما بخش بزرگی از آزارهای جنسی کودکان توسط آشنایان و افراد نزدیک مثل دایی، عمو، معلم، مربی ورزشی و غیره انجام می‌شود؛ یعنی کسانی که کودک و خانواده وی آن‌ها را می‌شناسند و مورد اعتمادشان است. خانواده باید توجه داشته باشند که اینکه کودک در کنار یکی از آشنایان است به معنای امن بودن وی نیست.
روانشناس درخصوص نحوه مراقبت از کودکان در برابر افراد پدوفیل توضیح داد: تربیت جنسی کودکان یعنی از زمانی که کودکان به آگاهی نسبی می‌رسند، باید آرام آرام به آن‌ها آموزش بدهیم که جای خصوصی بدن آن‌ها کجاست و چه تفاوتی با دیگر نقاط دارد. کودک باید بیاموزد که چه کسانی اجازه دارند به وی نزدیک شوند و اگر غریبه‌ای به کودک نزدیک شد و رفتار غیرمتعارفی داشت، چه واکنشی نشان دهد.
شریفی‌یزدی اضافه کرد: علاوه بر این کودک باید بداند که رفتار نامتعارف چیست. اگر این نکات را از همان خردسالی مورد توجه قرار دهیم، کودک سالمی خواهیم داشت. عمدتا اشتباهات تربیتی در سنین چهار تا 6 سال باعث ایجاد انحرافات جنسی در بزرگسالی می‌شود. والدین باید با مطالعه و استفاده از دوره‌های آموزشی آگاهی خود را نسبت به تربیت جنسی کودکان بالا ببرند. کودکانی که درست تربیت شده‌اند در بزرگسالی کمتر دچار انحرافات جنسی شده یا طعمه آزارگران قرار می‌گیرند.
به گزارش ایسکانیوز، آنطور که از صحبت‌های کارشناسان برداشت می‌شود، آنچه اهمیت دارد، در قدم اول افزایش آگاهی والدین است که بدانند چطور با فرزندشان تعامل داشته باشند و البته پیش از آن تغییرات لازم را در رفتار خود اعمال کنند بعد از کودکی خودمراقبتی و مهارت نه گفتن را به فرزندشان بیاموزند. تعامل و همراهی والدین با نوجوان و فراهم کردن محیط امن روانی برای او هم کمک می‌کند تا چالش‌ها و کنجکاوی‌ها در خانواده پاسخ داده شوند و نوجوان آسیب نبیند.
انتهای پیام/
نظر شما