گروه دانشگاه ایسکانیوز- رهبر معظم انقلاب اخیرأ در دیدار رمضانی با کارگزاران نظام در خصوص مسئله عدم رعایت حجاب بر عبارتی ریشه ‌دار لکن کمتر شنیده شده تحت عنوان حرام سیاسی  تاکید نمودند: «مسئله پوشش، حجاب، محدودیتی شرعی و قانونی است نه محدودیتی دولتی، و کشف حجاب نیز هم حرام شرعی است هم حرام سیاسی»، واژه حرام سیاسی به علت برخورداری از ویژگی های خاصی همچون قلت استعمال، حساسیت سیاسی و اجتماعی، الزامات هنجاری و تمدنی و.... که دارد، در جایگاه سیستم قانون نویسی عبارتی کلیدی و حائز اهمیت بشمار می‌آید.

بیانیه وزارت کشور درباره حجاب/ با هنجارشکنان برخورد می‌شود

حرام سیاسی عبارتی مرکب از دو واژه حرام به انضمام سیاسی است، حرام در معنای لغوی خویش به ناروا گردیدن، ممنوعیت یا عدم استعمال مطلق استعمال شده و در اصطلاح علم فقه به ارتکاب فعل یا عملی گفته می‌شود که ترک آن بر مکلَف لازم و ضروری بوده و ارتکاب آن مستوجب عذاب می باشد، مثل دروغگویی یا سرقت مال غیر، حرام ممکن به فراخور شرایط و اوضاع و احوال عمل صفت های متعدد و متفاوتی به خود بگیرد، واژه سیاسی از جمله صفاتی است، که گاها به مقوله حرام منضم شده و مجتمعا در معیت یک دیگر استعمال می‌شوند.

سیاست در معنایی مجمل و سهل به تکسیب شناخت و آگاهی، اخذ تصمیم تخصصی، اجرای مطلوب ترین شیوه و روش به جهت منافع شخصی یا جمعی در مقابل چالش‌های احتمالی گفته می‌شود، بدین معنا که سیاست فعالیت و اقدامی اجتماعی فرض شده که با ضامن گردیدن در خصوص نظم از تنازعات متنوع و ناسازگار اندیشه‌ها و منافع سعی دارد، به کمک قوای برتر و زور که غالبا نیز از دانش حقوق نشأت میگیرد، امنیت، نظم خارجی و داخلی را سر و سامان بخشد، برای واضح تر شدن مطالب مذکور همچنین می‌توان سیاست را در تعریفی کوتاه تحت عنوان «روندی که در آن شهروندان به اتخاذ یک تصمیم جمعی مبادرت می‌ورزند» احصاء نمود.

به نظر می‌رسد حرام سیاسی را در دو فرض می‌توان مورد بررسی و تبیین قرار داد:

فرض نخست) اینکه بگویم حرام سیاسی فی نفسه ماهیتی مستقل نداشته و همواره در شکل ثانویه بکار می‌رود، با این توضیح که فرضا امساک و روزه داری ابتدائا امری فردی و شخصی است، لکن لاحقاً اگر شخص تظاهر به روزه خواری نماید و زیست اجتماعی را از لحاظ فرهنگی، هنجاری، تمدنی و.... به حاشیه کشیده و با چالش رو برو کند، حرام از جنبه فردی خارج شده به جهت حفظ نظم و آرامش اجتماعی به حرام سیاسی تبدیل میشود، پس نتیجه اینکه هر فعل، ترک فعل، حالت و وضعیت حرامی ابتدائا وصف اولیه‌ای داشته که با توجه اهمیت ایجاد نظم عمومی و آرامش جامعه لاحقاً و در مرحله ثانویه به حرام سیاسی تغییر شکل میدهد.

فرض دوم) یا اینکه محرمات را به عبارات گوناگونی اعم از حرام سیاسی و غیر سیاسی تقسیم کنیم، مثلاً روزه خواری فارق از اینکه امری فردی است، حرام غیر سیاسی فرض شود و تظاهر به روزه خواری نیز حرام سیاسی.

آنچه که در هر دو فرض مذکور غیر قابل اغماض و انکار است، اهمیت و ماهیت متمایز حرام شرعی نسبت به دیگر محرمات می‌باشد، زیرا منافع اجتماعی مطلقاً بر منافع شخصی ارجحیت داشته و تمامی نظام‌ها و ساختار های حقوقی به دنبال ایجاد آرامش، نظم و پاسداری از حقوق اجتماعی هستند، آنچه که در حرام سیاسی در نظام حقوقی اسلام فارق از فروض ماضی الذکر ناسازگاری این دسته از افعال با نظم عمومی، منافع اجتماعی و اقتدار حاکمیتی است، حرام سیاسی همانطور که اشاره شد، به فراخور شرایط به هر فعل ناسازگاری اعم از بی حجابی، فساد اقتصادی و... تلقی می‌شود.

بی شک تمدن غنی ایران عظیم ترین نقش را در تحقق تمدن اسلامی ایفاء نموده است، دقیقا در آن برهه‌ای که اسلام را حصرا در دین و اعتقاد تعریف می‌شد، ایرانیان با تمایل و گرایش قابل توجه‌ای به این آیین، از تجربیات و سبغه‌ فرهنگی و تمدنی بی‌نظیر خویش در ایجاد و رشد تمدن اسلامی بهره بردند، اساساً به همین جهت نیز در مدت کوتاهی تمدنی تحت عنوان «تمدن اسلامی» با قابلیت پاسخگویی به تمام شئون زیست سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی پا به عرصه ظهور نهاد، در بیانی واضح تر بدین معنا که ایرانیان با بهره جویی از سابقه تمدنی خویش دستورات و توصیه های اسلامی را بکار بسته تا بدین مطلوب دست یابند، پس میتوان ادعا نمود که تمدن اسلامی بیش از هر ملتی مدیون و مستعیر تمدن غنی و کهن ایرانی می‌باشد.

مع الوصف، نهایتا مفهوم واژه حرام سیاسی باید از جمله افعالی دانست که توسط علل و عوامل داخلی و خارجی منجر به  اختلال در نظام اجتماعی و زیست جمعی شده و سیستم قانونگذاری کشور را با چالش رو برو می‌سازد، تبعا در خصوص عدم رعایت پوشش نیز چنین است، که ابتدائا این مسئله از سوی عرف و شارع محکوم به حرمت شده و در شکل ثانویه بدان جهت که به آلتی برای برهم زدن نظم عمومی، نظام حاکم و تمدن ایرانی-اسلامی تبدیل شده از سوی سیاست نیز حکم به حرمت آن به منصه ظهور رسیده است، حرام سیاسی حقیقتا همانند ویروس کشنده‌ای فرض میشود، که با چیزی جز قانون نویسی جامع و مانع واکسیناسون نخواهد شد.

*پژوهشگر و فعال دانشجویی

انتهای پیام/